Doe meer tegen Pesten zeggen onderzoekers Gijs Huitsing en Danelien van Aalst van RijksUniversiteit Groningen

Scholen kunnen meer doen om pesten te voorkomen en een veilig schoolklimaat te realiseren, zeggen onderzoekers Gijs Huitsing en Danelien van Aalst van de Rijksuniversiteit Groningen. Intern begeleiders kunnen daarbij helpen mits zij de ruimte krijgen.

Meer dan de helft van de kinderen tussen de 9 en 13 jaar is ooit gepest, bleek uit een meting van het NOS Jeugdjournaal in 2020 onder ruim 1.000 leerlingen. En ongeveer 10 procent van de kinderen is vandaag de dag slachtoffer van pesten, toonde de Monitor Sociale Veiligheid, een terugkerende landelijke meting, waarbij ongeveer één op de twintig kinderen minstens twee keer maand wordt gepest.

Sommige kinderen hebben wekelijks te maken met pesten, andere dagelijks. De effecten van pesten kunnen immens zijn: doordat de kinderen zich minder veilig voelen, leren ze minder goed en blijft hun ontwikkeling achter. Hier kunnen ze tot op volwassen leeftijd hinder van ondervinden. Maar er is ook goed nieuws: het aantal kinderen dat regelmatig gepest wordt daalt al jaren dankzij inspanningen in zowel het basis- als het voortgezet onderwijs. Om deze daling vast te houden is blijvende aandacht voor een veilig schoolklimaat nodig, benadrukken onderzoekers keer op keer.

Help kinderen met het ontwikkelen van hun sociaal-emotionele vaardigheden, treed op tegen pesten en wees zelf het goede voorbeeld. Dat klinkt helder, maar in praktijk is het soms lastig. Wanneer is er bijvoorbeeld sprake van pesten en wat is een geschikte reactie?

In het basisonderwijs gaat dit vaak bijna vanzelf. Daar is iedereen het gewend om vanuit het team te denken en handelen. Maar op middelbare scholen is de afstand tussen collega’s onderling en tussen docenten en leiding groter. De schoolcultuur is minder open. Daardoor ontstaat het risico dat maatregelen tegen pesten niet het draagvlak krijgen dat nodig is. Een veilig schoolklimaat is niet iets wat je in je eentje kunt realiseren. Je moet het samen doen. Iedereen in het team moet dezelfde uitgangspunten hebben. Alleen zo wordt het mogelijk om één lijn te trekken en aan leerlingen duidelijk te maken wat gewenst gedrag is. Nu kunnen leerlingen soms bij bepaalde docenten met pestgedrag wegkomen. Dat kan ondermijnend werken: docenten die wel optreden, worden minder serieus genomen.’

Danelien: ‘Soms beginnen docenten wel vol goede moed samen, maar verslapt de aandacht naarmate het schooljaar vordert: docenten worden op de gemiddelde leerprestaties van hun leerlingen afgerekend, niet op hoeveel ze hebben gedaan tegen pesten. De verantwoordelijkheid komt dan meestal volledig bij de mentor te liggen. Dat is niet goed. Het kan helpen om te bedenken dat blijvende aandacht voor een veilig schoolklimaat je als team op de lange termijn veel tijd scheelt: minder gedonder in de klas en op het schoolplein, betere concentratie in de les en een fijner leerklimaat. Het betaalt zich echt terug.’

Lees het volledige artikel Doe meer tegen Pesten: Scholen kunnen meer doen tegen pesten zeggen onderzoekers Gijs Huitsing en Danelien van Aalst van RijksUniversiteit Groningen