Kinderombudsvrouw Margrite Kalverboer over pesten: 'We moeten onszelf een spiegel voorhouden'

Pesten heeft veel invloed op iemands leven. De 14-jarige Maryana besloot door de pesterijen een einde te maken aan haar leven. Hoe kan het toch dat pesten heftiger lijkt te zijn geworden en waarom is pesten niet strafbaar? 

DE IMPACT VAN PESTEN

Eindeloos Gepest werd begin februari uitgezonden. In Nederland heeft de documentaire veel losgemaakt. Hoe kan het dat kinderen zo erg gepest worden én dat er eigenlijk niets aan gedaan kan worden? In de documentaire is te zien dat Maryana door het pesten uiteindelijk geen andere uitweg meer ziet dan zelfdoding. Haar familie en vrienden delen hun verhaal in de hoop dat andere gepeste kinderen uiteindelijk niet dezelfde keuze maken als die Maryana heeft gemaakt.

ONDERZOEK

Jaarlijks krijgt de Kinderombudsvrouw op haar eigen ombudslijn ongeveer meer dan honderd meldingen binnen van ouders en kinderen die gepest worden. Voor Margrite Kalverboer reden genoeg om een vervolgonderzoek in te stellen.

Voor het onderzoek is een vragenlijst onder kinderen uitgezet. Dit leverde ongeveer 500 reacties op. Kalverboer hoopt zo beter inzicht te krijgen in de huidige situatie rondom pesten in Nederland. “Denk daarbij dan aan de gronden waarop een kind gepest wordt, maar ook naar wat er al tegen het pesten wordt gedaan en hoe het beter kan.”

ONLINE

Zorgen social media voor meer pestgevallen? “Het aantal pestgevallen lijkt niet zozeer te zijn toegenomen, wel de impact”, zegt Kalverboer. In Eindeloos Gepest zie je dat de pesters Maryana ook op social media weten te vinden. Onder steeds verschillende namen plaatsen ze vervelende berichten bij haar posts. “Je ziet dat het pesten ook na school veel doorgaat”, vertelt Kalverboer. “Hierdoor heeft een kind nergens meer een veilige plek, dat was vroeger wel zo. Dan kwam het kind thuis en hield het op. Het pesten gaat online 24/7 door.”

STRAFBAAR STELLEN

De vraag of pesten strafbaar gesteld kan worden, is lastig, vindt Kalverboer. “Veel dingen die tijdens het pesten gebeuren, zijn eigenlijk al strafbaar. Denk daarbij bijvoorbeeld aan fysiek geweld, maar ook aan belediging. Het gekke is dat pesten altijd lijkt te werken als een verzachtende omstandigheid. Alsof het er dan ineens bij hoort dat je iemand trapt of bedreigt, omdat het onder de noemer ‘pesten’ valt.”

Kalverboer benadrukt dat het Jeugdstrafrecht voor kinderen onder de twaalf jaar niet geldt. “Voor kinderen van boven de 12 jaar heb je te maken met het Jeugdstrafrecht. Je hebt dan te maken met dezelfde kinderen die een potje nagellak stelen.” Mochten er veel kinderen zijn die in het onderzoek aangeven dat strafbaar stellen volgens hen de manier is om pesten tegen te gaan, dan moeten we gaan kijken op welke manier je aan hun idee hierover tegemoet kunt komen.”

GOEDE VOORBEELD OUDERS

Ondanks dat het onderzoek nog volop aan de gang is, kan Kalverboer al iets vertellen over de uitkomst. “Veel kinderen denken dat het pesten pas stopt als ouders ook het goede voorbeeld geven. Dat is heel logisch, want als ouders slecht gedrag laten zien, dan nemen kinderen dat vaak over.”

“Daarnaast zie je ook dat we denken dat we alleen maar afhankelijk zijn voor ons eigen stukje. Een kind begeleiden tijdens de weg naar huis als je weet dat er gepest wordt, kan bijvoorbeeld al een oplossing zijn voor het acute probleem.” Al benadrukt ze dat het complexer ligt dan dat.

Volgens de Kinderombudsvrouw zit pesten diepgeworteld in onze samenleving. “We moeten een open debat voeren waar iedereen bij wordt betrokken. Zowel de ouders als de kinderen, docenten, sportcoaches en buurtwerkers. We zullen moeten laten zien wat wel of geen goed gedrag is.” Daarnaast zouden bijvoorbeeld ook beleidsmakers in de Tweede Kamer het goede voorbeeld kunnen geven, zegt Kalverboer. “Pas wanneer we allemaal die verantwoordelijkheid voelen, kunnen we pesten verminderen.”

Worstel je met suïcidale gedachten of maak je je zorgen om iemand anders? Praat er dan over. Bel 0800-0113 of ga naar www.113.nl. Stichting Zelfmoordpreventie is 24 uur per dag en zeven dagen per week bereikbaar.

Bron Linda