Leerlingen die geconfronteerd worden met pesten moeten een vertrouwenspersoon op school kunnen benaderen. Het is van cruciaal belang dat zij erop kunnen vertrouwen dat pestproblemen serieus worden genomen en dat de school een veilige omgeving waarborgt. Volgens de Wet Veiligheid op school (primair en voortgezet onderwijs) zijn scholen verplicht om inspanningen te leveren om pesten te bestrijden en een veilige omgeving te creëren. Concreet betekent dit dat scholen:

Een beleid voor sociale veiligheid moeten implementeren.
Twee specifieke taken binnen het onderwijsteam moeten toewijzen: een aanspreekpunt waar leerlingen en ouders pesten kunnen melden, en een coördinator voor het pestbeleid op school. Deze taken kunnen door dezelfde persoon worden uitgevoerd, maar dit is niet verplicht.
De ervaring van veiligheid en het welzijn van hun leerlingen nauwlettend moeten volgen, zodat er altijd een actueel en representatief beeld is van de schoolsituatie.

Coördineren van Anti-Pestbeleid

Het coördineren van anti-pestbeleid omvat het verstrekken van beleidsadviezen op basis van klachtenafhandeling, altijd met een preventieve insteek, en fungeren als klankbord voor collega's met vragen over pesten en de aanpak ervan. Om deze taken uit te voeren, is het essentieel om inzicht te hebben in de veiligheidsbeleving van leerlingen, klachten en incidenten, en veiligheidsrisico's. Deskundigheid en kennis op het gebied van pesten zijn vereist om effectief als klankbord binnen de school te fungeren. Voor de uitvoering van coördinerende beleidstaken is ondersteuning en mandaat vanuit de schoolleiding onontbeerlijk.

Op veel scholen wordt de coördinatie van het veiligheidsbeleid uitgevoerd door een leidinggevende medewerker die ook eindverantwoordelijk is voor de veiligheid op school. In het basisonderwijs is dit meestal de (adjunct-)directeur, terwijl in het voortgezet onderwijs de directeur, de conrector of de veiligheidscoördinator deze rol op zich neemt. Gezien de complexiteit en verantwoordelijkheid van het coördineren van anti-pestbeleid is het logisch deze taken bij een leidinggevende te beleggen.

Voorbeeldtaken coördineren anti-pestbeleid

(Mede)verantwoordelijkheid voor schoolveiligheidsbeleid

Zorgen dat schoolveiligheid (en specifiek pesten) regelmatig op de agenda staat.
Zorgen voor de ontwikkeling van schoolregels en afspraken (over pesten)
Zorgen dat schoolregels leven binnen de school.
Zorgen dat er op school een anti-pestprotocol is.
Zorgen dat er een sanctiebeleid is.
Zorgen dat preventieve maatregelen worden genomen om de veiligheid op school vergroten.

Klankbord voor leerlingen, ouders en onderwijspersoneel

Zorgen dat schoolregels en afspraken over pesten, het anti-pestprotocol en het sanctiebeleid bij iedereen bekend is.
Zorgen dat leerlingen en ouders weten wie het aanspreekpunt bij pesten is op school en wie het anti-pestbeleid coördineert.
Zorgen dat leraren weten hoe te handelen in een pestsituatie.
Zorgen dat er actuele kennis is bij iedereen in het team over pesten en groepsprocessen.
Vragen van leraren over de aanpak van pesten beantwoorden en advies geven over de aanpak van een pestsituatie in de klas.
Informeren en adviseren over het inzetten en gebruik van anti-pestprogramma’s en lessen over pesten.

Zicht hebben op de beleving van veiligheid, incidenten en mogelijke risico’s

Zorgen dat (pest)incidenten geregistreerd worden.
Zorgen dat de verplichte monitoring van de veiligheidsbeleving van leerlingen wordt uitgevoerd. o Op de hoogte zin van meldingen en incidenten die bij het aanspreekpunt pesten binnenkomen. o
In kaart brengen van risico’s en onveiligheid aan de hand van incidenten en monitoring.
Preventieve maatregelen voeren naar aanleiding van onveilige situaties en pestincidenten.

Worden deze taken rond het coördineren van anti-pestbeleid niet door een leidinggevende uitgevoerd dan is beleidsadvisering een bijkomende taak. Diegene die het antipestbeleid coördineert brengt dan beleidsadviezen uit aan de schoolleiding gericht op het vergroten van de veiligheid op school.

Aanspreekpunt Pesten

Elke school dient te beschikken over een aanspreekpunt voor leerlingen en ouders die geconfronteerd worden met pesten. Dit aanspreekpunt biedt ondersteuning aan de gepeste leerling (en ouders) door de situatie in kaart te brengen en passende acties te overwegen. Daarnaast kan het aanspreekpunt pesten doorverwijzen naar andere medewerkers binnen of buiten de school. Het is wenselijk dat het aanspreekpunt pesten een bekend gezicht is op school en beschikt over ervaring met opvang, begeleiding en gesprekstechnieken.

Voorbeeldtaken aanspreekpunt pesten

Opvang leerling/ouder

Opvangen van de leerling/ouder die te maken heeft met pestgedrag.
Luisteren naar wat de leerling/ouder te vertellen heeft.

De pestsituatie in kaart brengen

Vragen wat de leerling/ouder/leerkracht al gedaan heeft.
Duidelijk maken wat de rol van het ‘aanspreekpunt pesten’ is.

Zoeken naar en begeleiden bij oplossingen

Vragen hoe de gewenste situatie eruitziet.
Uitleg geven over hoe op school een pestprobleem wordt aangepakt.
In kaart brengen hoe de gewenste situatie bereikt kan worden.
Acties ondernemen om het pestprobleem op te lossen.
Schriftelijk vastleggen van ondernomen acties en gemaakte afspraken met betrokkenen.

Nazorg

Checken of de afspraken zijn nagekomen en het pesten is gestopt.

Verwijzen

In geval van strafbare feiten de ouders of meerderjarige leerling adviseren naar de politie te gaan.
Mocht het gesprek tussen het aanspreekpunt en leerling/ouder niet naar tevredenheid lopen of tot het gewenste resultaat leiden attendeer leerling/ouder dan op de klachtenregeling. Dat biedt de mogelijkheid dat de directie eventueel het bestuur in te schakelen bij een pestklacht.
Wijs op de mogelijkheid een klacht in te dienen bij de klachtencommissie als het pestprobleem niet naar tevredenheid van de leerling/ouder is afgehandeld door de directie en/of het bestuur.
Gebruik het anti-pestprotocol van school als check bij de stappen.

Deel de leerpunten aan de hand van de geregistreerde meldingen over pesten met diegene die het anti-pestbeleid coördineert. Doel hiervan is de aanpak van een pestsituatie op school te verbeteren en de schoolveiligheid te vergroten.

Aanspreekpunt pesten en coördineren anti-pestbeleid op school: essentiële taken en aanpak