Wordt een conflict constructief besproken? Dan hoef je niet tussen te komen. Zie je signalen van onuitgesproken of verstoorde conflicten, moedig de partijen dan aan om met elkaar in gesprek te gaan. Je kan helpen om mee te verwoorden. Lukt het nog niet? Bemiddel. Dit vraagt wel vertrouwen en ervaring.
Aanvaard conflicten: ze horen bij het samenleven, -spelen, -leren en -werken
Meningsverschillen en levendige discussies zijn normaal en gezond. Ze getuigen van eigenheid én betrokkenheid. Zolang een conflict open en met respect voor elkaar wordt besproken is er niets aan de hand en hoef je als derde niet tussen te komen.
Herken de eerste signalen van onuitgesproken of verstoorde conflicten en speel erop in
Daarbij kan het gaan om onderhuids of meer verborgen gedrag als:
- Grapjes en opmerkingen, zeker als ze sarcastisch zijn
- Excuses of smoesjes
- Roddel
- Verstoorde communicatie: men luistert niet meer goed naar elkaar, men veralgemeent, …
Of je merkt het aan openlijke escalatie, men wordt persoonlijk.
Moedig de personen aan om hun verantwoordelijkheid te nemen en hun grieven en de daaronder liggende behoeften en belangen open en eerlijk met elkaar te bespreken. Verwijs hen naar de stappen van geweldloos en verbindend communiceren.
Vinden ze dat moeilijk? Bied hulp aan. Help om constructief te verwoorden wat ze van elkaar nodig hebben en belangrijk vinden. Bevorder het wederzijdse luisteren. Geef geen eigen mening of advies.
Bemiddel waar nodig
Lukt het nog niet goed? Begeleid de partijen in de verschillende stappen van een bemiddelingsgesprek. Let op: dit vraagt wel opleiding en training.
Voorbereiding bemiddelingsgesprek
Stap 1
Bevraag expliciet of beide partijen vertrouwen hebben in jou als bemiddelaar. Is dit niet het geval, zoek dan een andere bemiddelaar. Bij gebrek aan vertrouwen is een bemiddelingsgesprek gedoemd te mislukken.
Stap 2
Zorg vooraf dat je over zoveel mogelijk informatie over het conflict beschikt.
Gebruik het 7-i model van prof. Martin Euwema
- Issues: waar draait het echt om? Wat zijn de conflictkwesties voor beide partijen.
- Individuen: wie zijn de mensen in dit conflict? Denk aan persoonlijkheid, conflicthanteringstijl en dergelijke.
- Interdependentie of onderlinge afhankelijkheid: welke relatie hebben de partijen? Hoe afhankelijk zijn ze van elkaar?
- Interactie: hoe gaan ze met elkaar om? Hoe reageren ze op elkaar?
- Implicaties: wat zijn de gevolgen van hun interactie voor het verloop van het conflict maar ook voor mogelijk oplossingen?
- Institutie: hoe ziet het ruime kader waar het conflict in plaatsvindt eruit? Welke invloed heeft dat kader?
- Interventies: welke tussenkomsten zijn mogelijk? Wie kan ze uitvoeren? Wat probeerden ze zelf al en wat nog niet?
Tip: Leg deze vragen op tafel of schrijf ze op een flap op het moment dat je met de andere(n) in gesprek gaat om inzicht te krijgen in het conflict en het mogelijk te proberen oplossen.
Stap 3
Breng de partijen samen op een rustige en neutrale plaats. Zorg dat er voldoende tijd is. Maak desnoods een vervolgafspraak.
Gespreksstappen bemiddelingsgesprek
Stap 1: schep het kader
- Benoem het doel: een oplossing vinden en de samenwerking herstellen.
- Bespreek een aantal gespreksregels:
- Spreek voor jezelf
- Luister naar elkaar
- Speel op de bal niet op de man
- Vermeld de voorgeschiedenis van het gesprek en leg nogmaals uit hoe het gesprek zal verlopen.
Stap 2: geef je visie als bemiddelaar
Vat zo helder en neutraal mogelijk de individuele gesprekken samen. Noem in je analyse slechts de feiten. Gebruik eventueel het 7-i model uit de voorbereiding.
Stap 3: geef beide partijen ruimte om te reageren en het conflict vanuit hun invalshoek te formuleren
Nu komen de meeste emoties los. Wees extra alert en houd de regie en gespreksregels strak in handen. Vat regelmatig samen en check of de andere partij het goed begrepen heeft. Schrijf de belangrijkste punten zichtbaar op een flipover.
Stap 4: zet oorzaken, behoeften en belangen samen op een rij
Rangschik ze in mate van belangrijkheid. Betrek daarbij de belangen en behoeften van beide partijen.
Ga na of die op een andere manier ingevuld kunnen worden, zonder de andere partij daarbij te hinderen. Laat hen samen gemeenschappelijke belangen benoemen.
Stap 5: bedenk en kies oplossingen
Overloop bovenstaande lijst en vraag beide partijen om voor elk punt oplossingen te formuleren. Noteer ze allemaal.
Laat hen samen een oplossing kiezen en ga na of ze er beiden voldoende achter staan.
Stap 6: sluit af
Maak samen concrete afspraken. Stel zo nodig een actieplan op waarin je omschrijft wie wat gaat doen tegen wanneer en hoe.
Spreek een nieuw moment af om te evalueren of te gekozen oplossingen werken.