Iedereen moet in Nederland gezond en veilig kunnen werken. Hiervoor is de Arbeidsomstandighedenwet (Arbowet). De Arbowet geeft meer rechten en plichten aan alle betrokken partijen. Dit zijn niet alleen werkgevers en werknemers, maar ook arbodienstverleners en deskundigen, zoals de bedrijfsarts, de preventiemedewerker en de ondernemingsraad (OR) of de personeelsvertegenwoordiging (PVT).
Wat staat er in de Arbowet?
In de Arbowet staan regels voor werkgevers en werknemers om de gezondheid en veiligheid van werknemers te bevorderen.
In de Arbowet zijn verplichtingen opgenomen waar werkgevers en werknemers zich aan moeten houden. Deze gelden voor alle plekken waar arbeid wordt verricht (dus ook voor verenigingen en stichtingen en voor deeltijd- en flexwerkers, oproepkrachten en personen met een nulurencontract).
Kaderwet: drie niveaus
Een belangrijk kenmerk van de Arbowet is dat het een kaderwet is. Dat betekent dat er geen regels in staan over concrete risico's, maar algemene bepalingen over het arbobeleid in bedrijven. Deze zijn verder uitgewerkt in het Arbobesluit en de Arboregeling.
De wetgeving omtrent arbeidsomstandigheden is ingedeeld in drie niveaus: de Arbowet, het Arbobesluit en de Arboregeling.
- Arbowet - De Arbowet vormt de basis van de arbowetgeving. Hierin staan de algemene bepalingen die gelden voor alle plekken waar arbeid wordt verricht (dus ook voor verenigingen en stichtingen). De Arbowet is een kaderwet. Dat betekent dat er geen regels in staan over concrete risico's. Die zijn uitgewerkt in het Arbobesluit en de Arboregeling. Op de website van de overheid is de volledige tekst van de Arbowet te vinden.
- Arbobesluit - Het Arbobesluit is een uitwerking van de Arbowet. Hierin staan de regels waar zowel werkgever als werknemer zich aan moeten houden om arbeidsrisico's tegen te gaan. Er staan ook specifieke regels in voor een aantal sectoren en categorieën werknemers. Op de website van de overheid is de volledige tekst van het Arbobesluit te vinden.
- Arboregeling - De Arboregeling is weer een verdere uitwerking van het Arbobesluit. Het gaat hierbij om gedetailleerde voorschriften. Bijvoorbeeld de eisen waar arbeidsmiddelen aan moeten voldoen of hoe een arbodienst zijn wettelijke taken exact moet uitvoeren. Ook deze regels zijn verplicht voor werkgever en werknemer. Op de website van de overheid is de volledige tekst van de Arboregeling te vinden.
De wijzigingen in de Arbowet (sinds 2018) hebben als doel om werkgevers en werknemers grotere betrokkenheid bij de arbodienstverlening te geven en preventie nog centraler te stellen. De Arbowet kent daarom een aantal belangrijke wijzigingen:
- Invoering van het basiscontract: iedere werkgever moet met een arbodienst of bedrijfsarts een eigen overeenkomst hebben. Hierin staan alle werkafspraken waarbij de werkgever zich moet laten bijstaan door kerndeskundigen.
- Adviesrol van de bedrijfsarts: de bedrijfsarts adviseert bij het toepassen van preventieve maatregelen voor gezond en veilig werken, maar de werkgever is verantwoordelijk voor ondersteuning bij ziekteverzuimbegeleiding.
- Vrije toegang tot de werkvloer: een werkgever moet de bedrijfsarts deze toegang verlenen, waardoor hij/zij onder andere goed inzicht krijgt in de arbeidsomstandigheden.
- Het bezoeken van een (open) spreekuur – zonder toestemming van de werkgever – bij de bedrijfsarts en het aanvragen van een second opinion bij een andere bedrijfsarts: dit zijn twee nieuwe rechten voor iedere werknemer.
- Een veranderend takenpakket voor de preventiemedewerker, de ondernemingsraad (OR) en personeelsvertegenwoordiging (PVT): zij verkrijgen meer betrokkenheid bij het arbobeleid, waardoor zij hun adviestaak kunnen vergroten.
Arbo op orde?
Iedere werkgever heeft het afgelopen jaar te maken gehad met de vernieuwde Arbowet. De Inspectie SZW voert het toezicht op handhaving uit, waarbij het ook sancties oplegt bij niet naleving van de regelgeving. Werknemers kunnen met de zelfinspectie Arbo op Orde! eenvoudig zelf controleren of zij alle arbeidsrisico's in hun bedrijf kennen en de juiste maatregelen nemen.
Informatiematerialen
Wilt u de wijzigingen in de Arbowet nog eens extra onder de aandacht brengen bij werkgevers, ondernemers, organisaties of werknemers? Maak dan gebruik van de diverse informatiematerialen die zijn ontwikkeld. Download de materialen – zoals factsheets, animaties en posters – via www.arboportaal.nl/arbozorg.
Bron Arboportaal