Pesten is een probleem dat helaas op veel scholen nog steeds voorkomt. Als school heb je een belangrijke verantwoordelijkheid om een sociaal veilige omgeving te creëren voor je leerlingen. Maar welke regels zijn er eigenlijk rondom pesten en hoe kun je als school zorgen dat iedereen zich veilig voelt? In dit artikel nemen we je mee door het beleid en de wetgeving over pesten op scholen, en geven we handige tips voor een veilig schoolklimaat.
Wet- en regelgeving: verantwoordelijkheid van scholen
Scholen hebben volgens de Wet Veiligheid op school een wettelijke verplichting om pesten actief tegen te gaan en de sociale veiligheid van leerlingen te waarborgen. Dit geldt voor het basis-, speciaal en voortgezet onderwijs. Scholen moeten een veiligheidsplan opstellen waarin ze hun aanpak van sociale veiligheid vastleggen. Een pestprotocol kan een onderdeel van dit plan zijn, maar dat is niet verplicht.
Wat moet een veiligheidsplan bevatten?
In een goed veiligheidsplan vermeld je:
• Hoe pestgedrag gesignaleerd wordt.
• Welke afspraken er zijn om pesten te voorkomen en aan te pakken.
• Wie de vertrouwenspersoon is en wie het aanspreekpunt pesten.
• De klachtenregeling en de onafhankelijke klachtencommissie.
Met deze onderdelen bied je leerlingen, ouders en medewerkers duidelijkheid over hoe er wordt opgetreden bij incidenten. Meer weten? Bekijk dan de uitgebreide informatie op de website van Stichting Stop Pesten Nu via www.stoppestennu.nl.
De rol van de schoolleiding
Het is aan de schoolleiding om een sociaal veilig klimaat te bevorderen. Dit vraagt om een visie waarin respect, gelijkwaardigheid en veiligheid centraal staan. Daarnaast moeten scholen jaarlijks meten hoe leerlingen de veiligheid ervaren. Op basis van deze gegevens kun je zien waar knelpunten liggen en waar het beleid moet worden aangepast.
Bij pesten dat leidt tot ernstige belediging of mishandeling kan het zelfs strafbaar zijn. In dat geval kan de school aangifte doen bij de politie. Het is daarom belangrijk om als school duidelijk vast te leggen wat onder pesten wordt verstaan en welke stappen er worden ondernomen bij ernstige gevallen.
Verantwoordelijkheid gaat verder dan de wet
Sociale veiligheid gaat verder dan alleen het naleven van wetten. Het betekent ook dat je een cultuur creëert waarin iedereen, van leerlingen tot conciërges, een bijdrage levert aan een positieve sfeer op school. Scholen kunnen hiervoor gebruikmaken van het ‘denkmodel het Raderwerk’, dat is ontwikkeld door Stichting School & Veiligheid. Dit model bestaat uit zes samenhangende bouwstenen die je helpen om een effectief veiligheidsbeleid op te zetten.
Veelgestelde vragen
- Wat moet een school doen bij een pestincident?
Een school moet in geval van pesten duidelijke protocollen volgen. Dit betekent signaleren, interveniëren en indien nodig passende maatregelen nemen. Het veiligheidsplan van de school geeft hierin houvast.
- Is een pestprotocol verplicht op scholen?
Nee, een pestprotocol is niet verplicht, maar het kan wel een waardevolle aanvulling zijn op het veiligheidsplan van een school. Het biedt duidelijkheid aan leerlingen, ouders en medewerkers over hoe er wordt opgetreden bij pestgedrag.
- Wat doet de onderwijsinspectie op het gebied van sociale veiligheid?
De Inspectie van het Onderwijs controleert of scholen voldoen aan de wettelijke eisen voor sociale veiligheid. Dit betekent dat ze onder andere nagaan of scholen een veiligheidsplan hebben en of er jaarlijks gemeten wordt hoe leerlingen de veiligheid ervaren.
- Wat zijn de gevolgen als pesten strafbaar blijkt te zijn?
Als pesten leidt tot ernstige belediging, mishandeling of bedreiging, kan het strafbaar zijn. In dat geval kan de school aangifte doen bij de politie, en kunnen er juridische consequenties volgen voor de betrokkenen.
Begin met een sociaal veilig klimaat
Een veilig schoolklimaat begint met heldere afspraken en een gezamenlijke visie. Door te werken aan een positieve cultuur en sociale veiligheid op alle niveaus te bevorderen, zorg je ervoor dat leerlingen zich gezien en gehoord voelen. Wil je meer weten over hoe je dit kunt doen? Kijk dan op www.stoppestennu.nl voor praktische tips en ons cursusaanbod op https://www.stoppestennu.nl/opleidingscentrum.