De impact van rotte appels. Wanneer slechte voorbeelden goed gedrag kunnen motiveren

Slechte voorbeelden in een groep, oftewel ‘rotte appels’, kunnen soms onverwachte positieve reacties oproepen. Uit een recente studie blijkt dat de aanwezigheid van een slecht gedragend groepslid niet altijd leidt tot negatieve navolging; het kan ook ethisch gedrag bevorderen, afhankelijk van sociale contexten zoals de aanwezigheid van buitenstaanders.

De impact van rotte appels

Volgens de studie kunnen rotte appels twee effecten hebben:

    1.    Contagion (besmetting): Leden van een groep volgen het slechte voorbeeld van een groepslid, vooral wanneer de groep homogeen is.

    2.    Restitution (herstel): Groepsleden proberen de schade te herstellen die veroorzaakt is door het slechte gedrag van een groepslid, vooral wanneer buitenstaanders toekijken.

Sleutelbevindingen uit het onderzoek

• Sociale context
  De aanwezigheid van waarnemers van buiten de groep verhoogt de neiging van groepsleden om restitutiegedrag te vertonen.
• Gevoelens van schuld
  Groepsleden ervaren schuldgevoelens over het slechte gedrag van een lid uit hun eigen groep. Deze schuldgevoelens motiveren hen om ethisch te handelen, zoals het compenseren van de negatieve impact.
• Experimenten
  In een reeks experimenten bleek dat deelnemers meer geld teruggaven aan anderen wanneer een lid van hun eigen groep zich egoïstisch gedroeg, mits er waarnemers van buiten de groep aanwezig waren.

Lees het volledige onderzoek Contagion or Restitution? When Bad Apples Can Motivate Ethical Behavior

De rol van zelfcategorisatie en sociale identiteit

Het onderzoek benadrukt het belang van zelfcategorisatietheorie. Wanneer mensen geconfronteerd worden met waarnemers van buiten hun groep, wordt hun sociale identiteit versterkt. Dit leidt tot:

• Meer verantwoordelijkheid voelen voor het gedrag van groepsleden.
• Sterkere motivatie om de groepsreputatie te beschermen door ethisch gedrag.

Hoe organisaties en individuen kunnen reageren

• De bevindingen hebben belangrijke implicaties voor werkplekken en sociale omgevingen:
• Bewustwording creëren: Het benadrukken van groepsnormen en sociale identiteit kan ethisch gedrag bevorderen.
• Training in ethisch leiderschap: Door de aanwezigheid van diverse groepen te simuleren in trainingsomgevingen, kunnen leiders en werknemers leren hoe sociale druk ethisch gedrag beïnvloedt.

Met behulp van het trainingsaanbod van Stop Pesten Nu kunnen organisaties leren hoe ze groepsgedrag effectief kunnen sturen en een cultuur van respect en verantwoordelijkheid kunnen bevorderen.

Meer informatie

Wil je meer weten over hoe groepsdynamiek en sociale identiteit bijdragen aan ethisch gedrag op de werkvloer? Bezoek de opleidingsaanbod