Cijfers pesten op de Basisschool en Voortgezet Onderwijs

Basisonderwijs (PO) In het basisonderwijs (PO) geeft een aanzienlijk aantal leerlingen aan gepest te worden. Deze trend is zorgwekkend, vooral omdat pesten grote gevolgen kan hebben voor het welzijn en de schoolprestaties van kinderen. Het is van groot belang dat scholen effectieve maatregelen nemen om pesten tegen te gaan en een veilige leeromgeving te creëren.

• Cijfers Basisonderwijs (PO)
  • 17% van de leerlingen in het PO geeft aan gepest te worden.
  • LHBTIQ+-leerlingen worden vaker gepest dan andere leerlingen.
  • Er is een toename in het aantal meldingen van verbaal, fysiek, materieel en seksueel geweld.

Voortgezet Onderwijs (VO) In het voortgezet onderwijs (VO) zijn de cijfers omtrent pesten eveneens verontrustend. Het percentage leerlingen dat gepest wordt, is significant, en de impact van pesten op hun mentale gezondheid en academische prestaties is aanzienlijk. Scholen moeten een proactieve rol spelen in het aanpakken van pesten en het bieden van ondersteuning aan slachtoffers.

• Cijfers Voortgezet Onderwijs (VO)
  • 9% van de leerlingen in het VO geeft aan gepest te worden.
  • Er wordt in iets meer dan 30% van de meldingen over pesten in het VO niets gedaan.
  • Incidenten van pesten vinden ook buiten school en steeds vaker online plaats.

2021 - Samenvatting Veiligheidsmonitor

In het schooljaar 2020- 2021 zegt 11 procent van de leerlingen in groep 6 tot en met 8 in het (speciaal) basisonderwijs soms tot vaak gepest te worden. Hiervan wordt drie procent (heel) vaak gepest en acht procent soms gepest. Vergeleken met cijfers uit de Veiligheidsmonitor 2018 is het percentage leerlingen dat gepest is niet veranderd. In het schooljaar 2020-2021 zegt vier procent van de leerlingen in de bovenbouw (groep 6,7,8) van het primair onderwijs zelf te pesten. Van deze leerlingen zegt 8 procent heel vaak te pesten en 35 procent zegt soms te pesten. In bijna de helft (48 procent) van de gevallen wordt er mondeling gepest, zoals uitschelden, roddelen, beledigende grapjes maken en bijnamen gebruiken. In 30 procent van de gevallen is het pesten lichamelijk, zoals duwen, stompen, schoppen of slaan. Bij 9 procent van de gevallen gaat het om digitaal pesten.​

Deze gegevens zijn afkomstig uit de Veiligheidsmonitor, waarin elke twee jaar het veiligheidsgevoel van leerlingen en personeel in het primair en voortgezet onderwijs in kaart wordt gebracht (Van den Broek e.a, 2022).

► Zie ook de Kamerbrief van het Ministerie OCW met de cijfers over pesten in 2021

Pesten onder scholieren van 12-16 jaar

In 2021 zegt 8 procent van de leerlingen in groep 8 van de basisschool in de maanden voorafgaand aan het onderzoek vaak gepest te zijn; dat wil zeggen minstens twee keer per maand. Voor scholieren in het voortgezet onderwijs gaat het om 5,3 procent. De afgelopen tien jaar is er sprake van een daling van slachtoffers van pesten. In 2001 zei ruim 12 procent van de basisschoolleerlingen minstens twee keer per maand gepest te worden. In 2021 is dit gedaald naar 8 procent. Ook in het voortgezet onderwijs is het percentage jongeren dat gepest wordt afgenomen. In 2001 zei 9,5 procent gepest te worden, in 2021 is het gedaald naar 5,3 procent. Leerlingen is ook gevraagd of ze slachtoffer zijn geweest van online pesten. Van de basisschoolleerlingen zegt 4,5 procent hier vaak slachtoffer van geweest te zijn. Er is echter tussen jongens en meisjes hierin een significant verschil. Ruim 6 procent van de meisjes zegt hier slachtoffer van geweest te zijn. Bij jongens gaat het om 2,8 procent. In het voortgezet onderwijs komt online pesten minder voor. 3,7 procent van de middelbare scholieren zegt hier vaak slachtoffer van geweest te zijn. In het voortgezet onderwijs is geen verschil tussen jongens en meisjes. Deze gegevens zijn afkomstig uit het vierjaarlijks HBSC-onderzoek naar gezondheid en welzijn van scholieren (Boer e.a., 2022).  In de meeste onderzoeken naar pesten en gepest worden, wordt aan kinderen en jongeren zelf gevraagd wat hun ervaringen hiermee zijn. Doordat elk onderzoek het begrip 'pesten' anders definieert, is het moeilijk om de resultaten onderling te vergelijken.

Pesten onder jongeren en jongvolwassenen

De Veiligheidsmonitor van het CBS  en Ministerie van Veiligheid en Justitie biedt onder meer inzicht in de mate waarin jongeren (15-18 jaar) en jongvolwassenen (18-25 jaar) zijn gepest. Deze Veiligheidsmonitor is een periodiek bevolkingsonderzoek onder de bevolking van 15 jaar en ouder naar leefbaarheid, veiligheid en slachtofferschap van criminaliteit.

In 2021 zegt 33 procent van de 15-18-jarigen ooit gepest te zijn en 3,8 procent is in de afgelopen 12 maanden gepest. Van deze slachtoffers zegt 35,9 procent uitsluitend online gepest te zijn, 30,3 procent op de traditionele manier en bij 29,3 procent van de slachtoffers gaat het om beide. Van de 18-25-jarigen is 41,5 procent ooit gepest en zegt 2,0 procent in de afgelopen 12 maanden gepest te zijn. Van de slachtoffers zegt 40,7 procent uitsluitend online gepest te zijn en 21,3 procent op de traditionele manier. In 34,0 procent van de gevallen gaat het om beide vormen van pesten. Bij meer dan de helft (55,7 procent) van de 15-25-jarigen heeft het pesten geleid tot emotionele of psychische klachten, waaronder depressie, en 6,9 procent heeft er lichamelijke verwondingen of letsel aan overgehouden (Centraal Bureau voor de Statistiek, 2022). ► Zie ook de Kamerbrief van het Ministerie OCW met de cijfers over pesten in 2021