Gepest op het werk: 'Wat je ook doet, wacht niet te lang met bespreken'

Na vijf jaar wil een werknemer van de SVB dat het pestgedrag op haar werk nu echt onderzocht wordt. Vandaag dient een kort geding waarin ze een onderzoek naar het pestgedrag eist. En ze wil haar baan terug.

Haar advocaat Madeleine Lamers noemt het 'een trieste zaak'. Haar cliënte werkte al vier jaar bij de SVB toen het pesten begon. Ze durfde haar collega's er niet op aan te spreken, dus vroeg ze hulp van haar leidinggevende.

Baas liet het afweten

Die merkte niets van het pesten en vond dat ze zich onprofessioneel gedroeg. Ze miste zelfreflectie, moest het zelf maar oplossen en haar baas maakte haar uit voor 'kleuter'.

De werknemer probeerde het nog een paar maanden, maar toen ze het niet meer aankon, bleef ze ziek thuis. Na een re-integratie wilde ze terugkomen, maar dat zag SVB niet zitten. De organisatie wilde haar ontslaan, maar dat mocht niet van de kantonrechter. "Het was aan werkgeefster dit [het pestgedrag, red.] op te pakken en onderzoek te doen."

Geen uitzondering

En nu staan de partijen weer voor de rechter. De SVB-medewerker wil gewoon haar baan terug, omdat ze alleen daar een bepaalde opleiding kan afmaken. En ze wil dat de SVB het pestgedrag nu echt gaat onderzoeken, in plaats van haar te bestempelen als onprofessioneel. De SVB wil niet reageren op de zaak en zegt 'niet in te gaan op individuele gevallen'.

De SVB-medewerker is lang niet de enige die te maken heeft met pesten op het werk. "Er zijn heel wat meer rechtszaken geweest in de afgelopen vier jaar", vertelt Laura Willemse van Stichting Pesten op de Werkvloer. Volgens onderzoek van TNO hebben 1,2 miljoen werknemers te maken met pesten, intimidatie en discriminatie op de werkvloer.

Hard of subtiel

Het gaat dan niet om plagerijen, maar om bijvoorbeeld uitschelden, intimidatie, buitensluiten en het achterhouden van belangrijke informatie. Willemse vertelt dat er grofweg twee vormen van pesten zijn: hard en confronterend, en subtiel. "Vooral die laatste is minder zichtbaar en dus niet makkelijk te bewijzen", vertelt ze. "Tegelijkertijd gaat dit soort pestgedrag vaak langer door."

Ze vindt het belangrijk om te benadrukken dat pesten iedereen kan overkomen. "Niet alleen muurbloempjes, maar ook vlotte, assertieve mensen. Veel mensen denken dat je gepest wordt als je zwak bent, maar dat is niet zo."

'Groot taboe'

Dat de leidinggevende niets deed in de SVB-zaak vindt ze heel kwalijk. Werknemers vinden het vaak moeilijk om toe te geven dat ze gepest worden. "Er ligt voor volwassenen een groot taboe op om toe te geven de voetveeg te zijn en veel werknemers zoeken de schuld bij zichzelf."

Toch is de baas van de SVB-medewerker geen uitzondering. Volgens de stichting gebeurt het vaker dat leidinggevenden de pesterijen niet serieus nemen. "Het komt ook vaak voor dat de leidinggevende zelf de pester is", zegt Willemse.

Wacht niet te lang

Wat kun je doen als je zelf gepest wordt op het werk? Willemse adviseert om het direct te bespreken. "Wat je ook doet, wacht er niet te lang mee. Je kunt letterlijk ziek worden van pesten. En hoe langer het doorgaat, hoe lastiger het is om eruit te komen."

Ga de pester niet uit de weg, maar confronteer hem of haar. "Kijk de mensen recht in de ogen aan. Daarmee straal je kracht uit", zegt ze. "Je kunt ook een standaard opmerking voorbereiden. Als je bijvoorbeeld langs de koffieautomaat loopt en hoort dat er iets onaardigs over je gezegd wordt kun je direct reageren. Zo voorkom je een gevoel van onmacht."

Niet vijandig

Verder kan het helpen om het gesprek aan te gaan met de pester. "Doe dat op een rustig moment", tipt ze. "Vraag heel direct waarom die persoon vaak vervelende opmerkingen maakt en laat dan een stilte vallen. De andere partij zal zich ongemakkelijk voelen, met het nodige resultaat. Wees rustig en krachtig, niet vijandig."

Helpt dat ook niet? Vraag dan hulp bij een andere collega, vertrouwenspersoon of leidinggevende. Willemse: "Leg de feiten vast. Meld het schriftelijk aan je werkgever, bijvoorbeeld via e-mail. Een mondeling gesprek kun je achteraf in een gerechtelijke procedure namelijk moeilijk bewijzen."

De zaak van de werknemer van SVB komt vandaag voor de rechter. De uitspraak volgt binnen twee weken.