Tijdens de puberteit willen de meeste kinderen niet opvallen of anders zijn, maar ze hoeven zich ook niet anders voor te doen dan ze zijn. Gebruik onze checklist om je dochter of zoon te helpen de druk om erbij te horen te weerstaan en zichzelf te zijn.
Groepsdruk en pesten
Deze twee aspecten worden vaak aan elkaar gekoppeld, omdat ze vaak gelijktijdig voorkomen. Er lijkt vaak een bepaalde mate van groepsdruk aan pesten vooraf te gaan. Soms pesten kinderen, terwijl ze het er eigenlijk helemaal niet mee eens zijn of dat zij het zelf helemaal niet willen maar dit niet durven aan te geven bij de pester en meelopers uit angst om zelf gepest te gaan worden of uit angst een 'loser' of zwakkelijk genoemd te worden. Onder druk van de groep bezwijken ze dan en doen het dan toch. Bijvoorbeeld om erbij te willen horen.
Druk van leeftijdsgenoten in de puberteit
Zelfs als volwassene is een situatie waarin je niemand kent spannend. Als jongeren in zo'n situatie terechtkomen, kan dit tot een innerlijke strijd leiden. Aan de ene kant willen ze wanhopig graag deel uitmaken van de groep en 'erbij horen', terwijl ze aan de andere kant proberen hun individualiteit en persoonlijke stijl tot uiting te brengen.
"Ik denk zeker dat op de school van Kirsty druk door leeftijdsgenoten wordt uitgeoefend als het gaat om uiterlijk en kleding", vertelt haar moeder Gill. 'Sinds ze in de puberteit is en naar de middelbare school gaat, maakt ze zich vreselijk zorgen over hoe ze eruitziet en ik denk dat ze probeert er 'precies hetzelfde' als haar vriendinnen uit te zien."
Jongeren hebben de neiging om mensen op hun uiterlijk te beoordelen
"Laten we wel zijn: als een meisje de kamer inloopt, wordt ze aan alle kanten door andere meiden bekeken", zegt zelfvertrouwenscoach dr. Tara Cousineau. "Op dit punt in haar leven merkt je dochter waarschijnlijk verschillende emotionele en uiterlijke kenmerken van haar leeftijdsgenoten op en vergelijkt ze zichzelf met haar vriendinnen. Ze begint haar vriendinnen in te delen op aantrekkelijk en niet-aantrekkelijk. Dit wordt nog aangewakkerd door de media, tijdschriften en films. Ineens wordt de waarde van een bepaald uiterlijk en een specifieke persoonlijkheid versterkt."
Beginnen op een nieuwe school of in een nieuw team zijn klassieke situaties waarin ze dit soort vergelijkingen maken. Jongeren beginnen te experimenteren met een ander uiterlijk, een ander taalgebruik en ander gedrag.
Durf anders te zijn - redenen om gepest te worden
Mensen weten meestal niet waarom iemand wordt gepest. Als je zoon of dochter of kinderen naast je gepest worden, wil hij misschien weten waarom, en jij ook. Het is belangrijk om te onthouden dat plagen en pesten meestal worden veroorzaakt door de incompetentie van de dader. Test jezelf Waar ligt de grens tussen plagen en pesten? Pak pen en papier en doe de test!
‘Verdedigers van pesters worden na verloop van tijd ook pester van hetzelfde slachtoffer. Dat onderstreept het belang van tijdig ingrijpen. Kinderen gaan door met pesten, omdat het wat oplevert, namelijk status. Medeleerlingen belonen hen door te lachen, hen cool te vinden of te steunen in het pestgedrag. Pesten pak je aan door de norm in de klas te veranderen: dat gedrag keuren we af. Allemaal, leerlingen en leerkracht. Iemand helpen is goed, tenzij je een pester helpt.’ - Socioloog Gijs Huitsing Rijks Universiteit Groningen
Wat doet druk van leeftijdsgenoten met het zelfvertrouwen?
Om je gerust te stellen: dit zijn belangrijke situaties die kinderen moeten doormaken om erachter te komen wie ze echt zijn en wat ze belangrijk vinden. Het hoort allemaal bij opgroeien.
Maar het is ook een tijd waarin het zelfvertrouwen van jongeren erg kwetsbaar is en makkelijk beschadigd kan raken naarmate ze erachter komen wat hun plek is in de zogenaamde sociale hiërarchie. Het kan best gebeuren dat je zoon of dochter jaloers wordt op iemand, of dat anderen jaloers op hem of haar worden.
Help je kind vertrouwen in zichzelf te hebben
Wat kun jij dus doen om je kind te helpen zich een weg door dit lastige gebied te banen, zijn of haar eigen unieke eigenschappen te leren waarderen en zijn of haar zelfvertrouwen voor de toekomst te behouden? We hebben een aantal praktische suggesties op een rijtje gezet. Het belangrijkste is kinderen laten inzien dat ze alle geweldige dingen die hen zo uniek maken niet hoeven los te laten, omdat ze er nou eenmaal bij willen horen.
Vergeet niet dat jongeren door een fase gaan waarin 'erbij horen' het allerbelangrijkste is. Dit verandert naarmate ze ouder worden en hun eigen interesses, talenten en stijl ontwikkelen. Na verloop van tijd, en met jouw steun, komt je kind erachter welke vrienden 'goed' voor hem of haar zijn, en welke hij of zij beter kan vermijden.
Als je kinderen helpt bij het ontdekken van hun unieke eigenschappen en wat zij nou eigenlijk bijdragen aan vriendschappen, help je ze niet alleen vertrouwen te krijgen in zichzelf, maar ook de verschillen met anderen te zien en waarderen.
Om privacyredenen hebben we de namen van alle mensen die hun verhaal vertellen veranderd. De verhalen die ze vertellen, zijn echter allemaal waar.
Vertel je kind hoe geweldig hij of zij is
Versterk het gevoel van eigenwaarde van kinderen door ze te complimenteren met specifieke eigenschappen. Richt je op gedrag, vaardigheden en persoonlijkheid in plaats van de nadruk te leggen op lichamelijke kenmerken.
Help je kind een goede vriend te herkennen
Praat met je kind over kwaliteiten die iemand tot een goede vriend maken. Draagt een goede vriend(in) dezelfde kleding als jij? Of is het iemand die goed kan luisteren en rekening houdt met de gevoelens van anderen? Bespreek wat persoonlijke eigenschappen zijn die je kind respecteert en bewondert.
Praat over de rol van je kind binnen de vriendengroep
Misschien is jouw zoon of dochter degene die goed kan luisteren, iedereen altijd opvrolijkt of ervoor zorgt dat iedereen erbij betrokken wordt.
Benadruk de diversiteit onder leeftijdsgenoten als positief
Complimenteer je kind en zijn of haar vriend(inn)en met de unieke aspecten van hun uiterlijk, maar vooral ook met hun prachtige persoonlijkheden.
Zoek positieve rolmodellen
Praat over mensen in je familie, omgeving of de media die kwaliteiten hebben die je bewondert. Zoek rolmodellen die een voorbeeld zijn op het gebied van medeleven, samenwerking, het overwinnen van tegenslag en leiderschap. En, dat is eigenlijk het belangrijkste, wees zelf het soort persoon waarvan je hoopt dat je kind later ook zo zal worden.