Pesten binnen sportclubs ondermijnt het plezier, het zelfvertrouwen en de veiligheid van sporters. Of het nu gaat om jeugdleden of volwassenen, iedereen verdient een sportomgeving waarin respect en inclusie de norm zijn. Deze handleiding biedt praktische handvatten voor trainers, coaches, bestuurders, vrijwilligers en vertrouwenscontactpersonen om pestgedrag effectief te herkennen, bespreken en stoppen.
De rol van de sportvereniging:
Elke sportclub heeft een maatschappelijke verantwoordelijkheid om actief op te treden tegen pestgedrag. Een sportvereniging is meer dan alleen een plek om te presteren. Het is een gemeenschap waarin iedereen zich veilig moet kunnen voelen. Dat begint met bewustwording, duidelijke afspraken en het zichtbaar uitdragen van normen en waarden.
Stap 1 – Creëer duidelijke gedragsnormen:
- Bespreek met elk team de gewenste omgangsvormen
- Maak afspraken over hoe je met elkaar omgaat op het veld, in de kleedkamer en online
- Leg vast dat pesten niet wordt getolereerd
- Laat alle leden en ouders de gedragsregels ondertekenen
Stap 2 – Herken pestgedrag:
- Let op structureel buitensluiten, negeren of kleineren
- Signaleer gedrag dat schaadt, herhaald wordt en plaatsvindt binnen een machtsverschil
- Houd ook groepsapps, online interactie en gedrag buiten het veld in de gaten
Stap 3 – Maak het bespreekbaar:
- Praat over pesten in teamoverleggen en individuele gesprekken
- Stel vragen als: "Wat zou jij doen als iemand wordt buitengesloten?"
- Bespreek voorbeelden (zonder namen) en stimuleer reflectie
- Creëer ruimte waarin sporters fouten mogen erkennen en herstellen
Stap 4 – Ondersteun slachtoffers:
- Luister zonder oordeel en neem signalen serieus
- Vraag wat het slachtoffer nodig heeft en stel samen een actieplan op
- Houd regelmatig contact om te checken hoe het gaat
- Betrek ouders en het bestuur waar nodig
Stap 5 – Reageer op pesters en meelopers:
- Wijs op de gemaakte afspraken en benoem het gedrag concreet
- Laat pesters verantwoordelijkheid nemen voor hun gedrag
- Bied ruimte voor herstel, zonder het gedrag goed te keuren
- Wees alert op meelopers en maak hen bewust van hun rol
Stap 6 – Betrek ouders en bestuur:
- Informeer het bestuur bij ernstige of herhaaldelijke gevallen
- Betrek ouders actief bij de oplossing, vooral bij jeugdteams
- Zorg dat vertrouwenspersonen beschikbaar en zichtbaar zijn
- Evalueer beleid en aanpak jaarlijks en stel bij waar nodig
Stap 7 – Stimuleer positieve teamvorming:
- Organiseer activiteiten gericht op samenwerking en verbinding
- Beloon sportief en sociaal gedrag
- Geef aandacht aan teamwaarden, ook buiten het wedstrijdelement om
Een sportclub waar pesten geen ruimte krijgt, is een plek waar mensen met plezier en vertrouwen kunnen sporten. Door pestgedrag te herkennen, te bespreken en er samen tegen op te treden, bouwen we aan een veilige sportcultuur. Begin vandaag. Spreek je uit. Handel.