Het onuitwisbare litteken van pesten: mijn verhaal van trauma en herstel

Het lijkt soms iets pathetisch te hebben: mensen die decennia na de feiten plots honderduit over trauma’s, misbruiken en slechte ervaringen van lang geleden beginnen te praten of te schrijven. Zeker als het wellicht niet ‘zo erg’ was. Wel, ik gooi vandaag een masker af, ik kom uit een kast: ik ben gepest toen ik 13 was, meer dan een schooljaar lang, en ik word daar nog altijd misselijk van. Ik ben gelukkig, heb een goed leven, een prachtvrouw en dito kinderen, maar ergens zegt een stemmetje: je zit er nog mee, het moet er uit.

Het is maar wat het is, het was maar wat het was. We schrijven 1977, zoiets. We hadden net die historisch hete zomer gehad. En ik had er mijn eerste middelbaar opzitten. De Latijnse, in het fijne Sint-Jan Berchmanscollege in Puurs. Ik had het eerste jaar afgesloten met een uitermate goed resultaat: meer dan 90%. Ze hadden dat al wel ooit eens meegemaakt, maar niet erg vaak. Ik was, met voorsprong, de eerste van de klas. Juicht, jubilate, juicht!

Maar toen begon het. Tweede jaar, en de puberende kliekjes vormden zich, de Leiders stonden op. Tegen dat kleine bolleboosje, dat uitslovertje. Ik kan nu, meer dan 40 jaar na de feiten, nog exact Zijn Jas beschrijven: lichtbruin, soepel leer, net tot over het middel, én: een soort grijsbruine, donkere leren V die door dat nauw aansluitende jasje liep. Hij was niet dom, lang niet, maar wat meer losgelagen. En veel rijziger dan ik. Op donderdagen kwam hij soms halfdronken, of was het een beetje beneveld door wat wiet, in de namiddagles. Want op donderdag was het markt in het dorp. En kon je even naar buiten. Hij zou het geen jaren meer uitzingen in de school, maar werd intussen wel mijn nachtmerrie.

Wat gebeurde er nu eigenlijk? Niet zo heel veel, als je dat rationaliseert. Maar een kind, een jongen van 13 is niet alleen ratio. Het gebeurde tijdens de speeltijden. Wàt een woord. Speel-tijden. Elke speeltijd – hoe lang duurde die, een kwartier, 20 minuten ? – ik zeg wel, élke speeltijd, werd ik letterlijk bij mijn kraag gepakt, en tegen de WC-deurtjes gekwakt. Niet met mijn gezicht, maar met mijn rug. Elke speeltijd weer, de boksbal van een groepje onder zijn leiding. Het werd een stille tragedie. Ik huilde ongemerkt, ik huil nu nog, zonder te huilen, als die gevoelens bovenkomen. Ik praatte er met letterlijk niemand over, maar toen gevraagd werd wie er ‘klasverantwoordelijke’ wilde zijn (op de klas passen tijdens...de speeltijd) was ik meteen kandidaat. Voor mij hoefde die speeltijd niet meer. De speeltijd was voorbij voor mij.

En, ingrijpender: ik begon doelbewust minder hoog te mikken en te scoren voor de examens. Gecontroleerd, maar pijnlijk overtuigd. En het lukte: ik zakte van plaats 1 in de klas naar plaats 5 of zo, de 90% werd een goeie 80%, en zie... de storm ging liggen.

X verdween van de school, en mijn muizenissen ook. Er waren plots ook meisjes in het leven, en uitgaan, en ik leefde stilaan op. Maar toch durf ik zeggen: pas toen ik op kot ging in Antwerpen om Vertaler-Tolk te studeren, hervond ik mijn trots en mezelf, en ging ik er weer vol voor. Ik slaagde uiteindelijk met grote onderscheiding, en geloof me, ik heb me zàlig geamuseerd. En zwaar gefeest. Ik voelde me gerespecteerd. En had genoeg vertrouwen getankt voor een fijn, gevarieerd professioneel leven.

Maar dat trauma, nee, dat vergat ik niet, dat vergeet ik nooit. Nu ik grijs en ouder ben, denk ik: het zou mooi zijn mocht de pester van toen dit lezen, en naar mij toe komen. Eén accolade, een pint samen, en ik wil er de spons over vegen. Maar hij moet wel weten wat het met me deed. Het kleine pesten en het grote: het is des duivels, het kan je leven kapotmaken, verwoesten. Dus, beste X, we zijn wat ouder nu, we hebben samen gesjot – ja, ook in dié periode – we zijn samen jong geweest. Kom eens af, dan praten we het uit. En dan is de wereld weer een voorbeeld rijker. Yes, we can, denk ik dan.