De choking game wordt ook wel 'stikspel' of 'wurgspel' genoemd. Het is geen spel: je kunt er zwaar hersenletsel van oplopen. Kinderen verstikken elkaar door de halsslagaders dicht te knijpen, meestal met de handen. Maar het kan ook met een stuk touw, een riem of een stropdas. Dit geeft een 'high' gevoel.
Op het moment vlak voor je gaat flauwvallen laat je los en krijgen je hersens weer bloed. Dat duurt even en in die korte tijd voel je weer een sterke kick, een zacht-warme roes, een euforisch gevoel dat je buiten jezelf brengt. Maar op dat moment voel je eigenlijk een massaal afsterven van hersencellen door zuurstoftekort.
Er zijn tevens varianten waarin niet de halsslagader wordt dichtgeknepen, maar de buikslagader. Door hard in de buik te duwen. Een andere variant wordt 'flauwvalspelletje' of 'pass out game' genoemd. Door een tijdje snel te ademen en daarna je adem in te houden, val je flauw. Dit is niet minder gevaarlijk, ook in dit geval is er kans op hersenbeschadiging. Als je het vaker doet, nemen de hersenfuncties die je nodig hebt voor school blijvend af, zoals je concentreren, of dingen onthouden.
Sommigen doen het vaker, om die roes weer te voelen. Je kunt er verslaafd aan raken. Ook omdat het zo gemakkelijk 'te verkrijgen' is, in tegenstelling tot alcohol en drugs. En hoe vaker je het doet, hoe sterker het effect wordt.
Vooral kinderen die lijden aan angsten of depressie, zouden wel eens gemakkelijk verslaafd kunnen raken aan het euforische gevoel. Het geeft een gevoel van controle (gek genoeg) en tijdelijke verlichting; op de wereld heb je weliswaar geen invloed, maar op je eigen lichaam wel.
Elke keer dat je je hersens berooft van zuurstof, lopen ze schade op. Die schade is niet herstelbaar. Soms gaat het helemaal fout. Als je het doet zonder dat er iemand bij is, ben je vaak niet op tijd om de verstikking te stoppen. Dan loopt het dodelijk af. Of je valt flauw maar je verhangt jezelf toch door het gewicht van je lichaam in de strop. Of je komt weer bij, maar je hebt blijvend hersenletsel. Je kunt ook een hersenbloeding krijgen, of een hartaanval, of in een coma raken. Of je valt heel ongelukkig, met schade aan hoofd, nek of botten.
Je kunt al enorm hersenletsel oplopen als je hersens 3 seconden geen zuurstof krijgen. Na 4 tot 5 seconden kun je al dood gaan door een acute hartstilstand. Als je gevonden wordt, is reanimatie vrijwel nooit succesvol.
Er is dus geen veilige manier om dit soort 'spelletjes' te doen. En ook al doe je het niet alleen, dan nog is het risico op blijvend hersenletsel groot.
3 jaar na het overlijden van Tim zetten we vanuit Stichting T.I.M. onze documentaire online. Om ouders te waarschuwen dat het bij iedereen kan gebeuren, hebben we ervoor gekozen om het persoonlijke verhaal te vertellen. Wie was Tim? Wat is er die verschrikkelijke avond gebeurd? Welke wereld ging er toen voor ons open? Met de film hopen we dat ouders in gesprek gaan (en blijven) met hun kinderen over waar ze allemaal tegenaan lopen op internet. Jongeren worden bijvoorbeeld continu uitgedaagd om mee te doen aan challenges die ook gevaarlijk kunnen zijn. De choking game is hiervan één van de bekendste voorbeelden. Bespreek het met je kind! Dit lijkt een eenvoudig advies. Maar wat als je als ouder niet weet wat er zich allemaal afspeelt op internet? En wat als je kinderen het zelf niet willen vertellen omdat ze merken dat het niet helemaal ok is? Ook voor het maken van deze documentaire hebben we bij jongeren gemerkt dat ze niet wilden vertellen over hun ervaringen. Het hele onderwerp lijkt in een taboe sfeer te zitten. Dus ja het kost wat moeite om hier ongedwongen en niet veroordelend over te gaan praten. Maar de risico's zijn er echt. Dat hebben we helaas zelf ondervonden. Ook wij hadden dit nooit verwacht bij Tim. Ook wij hadden geïnformeerd willen worden. Bekijk de documentaire en deel deze ajb zoveel mogelijk met andere ouders. Hopelijk kunnen we zo nieuwe slachtoffers voorkomen! Geert, Anita en Anna Reynders Stichting T.I.M.
zie deze documentaire
Onderzoeken wijzen uit dat meer dan 50% van de jongeren dit wurgspel kennen en dat 10% van de pubers er zelf al een keer aan deelgenomen heeft. Schrikbarende cijfers dus.
In het AD verscheen op 8 juni ook een ingezonden brief van een 14-jarige scholiere. Zij vond dat alle leerlingen in ons land les moeten krijgen over de Blue Whale. Het was ook duidelijk dat haar nog niet verteld was dat die hele challenge niet bestaat. Als u overweegt om hier in de klas over te praten, bespreek dan in ieder geval ook het verschijnsel ‘morele paniek’ (altijd iets met tieners en dood of seks) en ‘broodje aap’ en ‘nepnieuws’. Waarom zijn we zo gretig in het toelaten van sensationele berichten? Wat is daar aantrekkelijk aan? Waarom vertellen we dit soort berichten zo graag heel snel door aan elkaar? Denk ook aan de kettingbrieven met doodsbedreigingen die nu ook via WhatsApp verspreid worden. We jagen elkaar schrik aan. Waarom? En: elke keer dat we een verhaal doorvertellen doen we er een schepje bovenop. Het ‘normale’ is niet opmerkelijk genoeg. Met overdrijving van de ernst rechtvaardigen we de verspreiding. Maak leerlingen bewust van die mechanisme.
Tot slot: er zijn heel veel tieners die wel eens aan zelfmoord denken. Als er iemand in de buurt is die op tijd daarover met ze praat, kan dat levensreddend zijn. Stichting 113 (suïcidepreventie) is een campagne gestart. Ze verzorgen speciaal voor scholen (mentoren) een ‘gatekeepers-training’, waarin docenten ondersteund worden om ‘de vraag van je leven’ te stellen. Meer informatie vindt u op
Samen met de VU heeft 113 een korte e-learning gemaakt over zelfmoordpreventie bij tieners. Deze kunt u hier vinden; tip deze link aan uw collega’s.
Sinds enige tijd circuleren er in diverse media berichten over de Blue Whale Challenge, een online ‘spel’ waarbij jongeren aangemoedigd worden opdrachten van zelfbeschadigend gedrag uit te voeren die escaleren om uiteindelijk zelfmoord te plegen.
Het spel, of in elk geval de berichten over dit spel, zijn afkomstig uit Rusland en waarschijnlijk oorspronkelijk gebaseerd op fake nieuws, maar ondertussen komen uit verschillende landen berichten over jongeren die effectief betrokken zijn in online groepen die elkaar aanzetten tot zelfbeschadigend gedrag. De afgelopen dagen heb je het misschien voorbij zien komen op Instagram: de blue whale challenge. We kregen er veel berichtjes over van kinderen. Goed om te weten: de accounts zijn nep.
Hoe werkt de challenge?
Bij de blue whale challenge krijg je meestal via Instagram een berichtje waarin gedreigd wordt dat je telefoon gehackt wordt of andere erge dingen als je niet meedoet met een challenge. Daarin moet je opdrachten doen. En die opdrachten worden steeds erger en gevaarlijker.
Het kan ook zo zijn dat de challenge begint met een account dat vraagt of je een spelletje wil spelen. Als je 'ja' zegt, krijg je gevaarlijke opdrachten. Als je met de challenge wil stoppen, gaat degene achter het account dreigen.
Wat is het probleem?
De challenge en de accounts zijn nep. Degene die de berichtjes stuurt, probeert jou alleen maar bang te maken.
Soms zegt een account dat hij jouw gegevens heeft of dat je gehackt bent. Als het account jouw gegevens heeft en bijvoorbeeld jouw telefoonnummer deelt in de chat, kun je er vanuit gaan dat het iemand is die jou goed kent. Bijvoorbeeld een vriend of klasgenoot die als grap met een blue whale-account probeert jou bang te maken.
Het is belangrijk dat we aan tieners vertellen dat de Blue Whale challenge niet bestaat!
Dat mensen geen zelfmoord plegen omdat iemand anders hen ertoe aanzet, maar omdat ze ongelukkig zijn, of depressief en denken dat er geen andere oplossing is voor hun problemen. En dat het ook geen zin heeft om online te gaan zoeken naar het spel als je depressief bent. Tieners willen niet dood, ze willen van hun problemen af. Vertel tieners dat er altijd hulp mogelijk is, dat het niet helpt om in online zelfhulpgroepen deze hulp te halen, maar dat je daar een professional voor nodig hebt. En dat die professionals er zijn.
Wat kun je doen?
Als je een berichtje krijgt van zo'n account kun je het beste niet reageren en het account blokkeren of rapporteren. Als je geschrokken was en al was begonnen aan de challenge, kun je er gewoon mee stoppen. Er gebeurt niks als je de opdrachten niet doet.
De afgelopen dagen heb je het misschien voorbij zien komen op Instagram: de blue whale challenge. We kregen er veel berichtjes over van kinderen. Goed om te weten: de accounts zijn nep.
Hoe werkt de challenge?
Bij de blue whale challenge krijg je meestal via Instagram een berichtje waarin gedreigd wordt dat je telefoon gehackt wordt of andere erge dingen als je niet meedoet met een challenge. Daarin moet je opdrachten doen. En die opdrachten worden steeds erger en gevaarlijker.
Het kan ook zo zijn dat de challenge begint met een account dat vraagt of je een spelletje wil spelen. Als je 'ja' zegt, krijg je gevaarlijke opdrachten. Als je met de challenge wil stoppen, gaat degene achter het account dreigen.
Wat is het probleem?
De challenge en de accounts zijn nep. Degene die de berichtjes stuurt, probeert jou alleen maar bang te maken.
Soms zegt een account dat hij jouw gegevens heeft of dat je gehackt bent. Als het account jouw gegevens heeft en bijvoorbeeld jouw telefoonnummer deelt in de chat, kun je er vanuit gaan dat het iemand is die jou goed kent. Bijvoorbeeld een vriend of klasgenoot die als grap met een blue whale-account probeert jou bang te maken.
Wat kun je doen?
Als je een berichtje krijgt van zo'n account kun je het beste niet reageren en het account blokkeren of rapporteren. Als je geschrokken was en al was begonnen aan de challenge, kun je er gewoon mee stoppen. Er gebeurt niks als je de opdrachten niet doet.
Sinds enige tijd circuleren berichten over de blue whale challenge, een online ‘spel’ waarbij jongeren aangemoedigd worden opdrachten van zelfbeschadigend gedrag uit te voeren die alsmaar escaleren om uiteindelijk zelfmoord te plegen. Het spel, of in elk geval de berichten over dit spel, zijn afkomstig uit Rusland en waarschijnlijk oorspronkelijk gebaseerd op fake nieuws, maar ondertussen komen uit verschillende landen berichten over jongeren die effectief betrokken zijn in online groepen die mekaar aanzetten tot zelfbeschadigend gedrag.
Online groepen kunnen zowel een drempelverhogende (steunende) als een drempelverlagende impact hebben op zelfbeschadigend en suïcidaal gedrag. Bij groepen zoals Blue Whale wordt zelfbeschadigend gedrag aangemoedigd en gestimuleerd, wat het risico op besmetting verhoogt in het bijzonder bij die jongeren die kampen met psychische problemen, zelfmoordgedachten of automutilatie. Anderzijds biedt het internet ook een zeer laagdrempelige toegang naar hulp zoals de Zelfmoordlijn of Awel, en zijn er ook groepen actief die erg ondersteunend kunnen zijn bv. bij het omgaan met psychische problemen.
Hoewel onduidelijk wat de schaal is van Blue Whale in Vlaanderen – er is sprake van 18 meldingen in België - is het belangrijk als omgeving om alert te zijn op signalen dat jongeren betrokken zijn bij zogenaamde prosuïcide groepen.
Een aantal tips:
Het ‘online leven’ is voor jongeren vaak erg belangrijk. Ontzeg dan ook niet meteen de toegang tot het internet. Bespreek met de jongere wat hij online meemaakt, geef het signaal dat alles bespreekbaar is en dat je open staat voor zijn /haar zorgen.
Let op signalen die mogelijks wijzen op suïcidaal gedrag: plotse gedragsveranderingen, zich terugtrekken, het stellen van risicovol gedrag, vroeg opstaan of ’s nachts wakker blijven, …Of signalen van automutilatie: onverklaarbare verwondingen, het lichaam altijd bedekt houden,…Bespreek signalen open met de jongere, en peil naar eventuele suïcidegedachten. Tips hoe je dit gesprek kan aangaan, vind je hier. Laat de jongere weten dat, welke druk er ook uitgeoefend wordt vanuit de online groep, hij / zij wel degelijk de keuze kan maken hier mee te stoppen en dat je hierbij wil helpen.
Note:
Vermoed je dat iemand in je omgeving deelneemt aan Blue Whale Challenge en maak je je zorgen? Neem dan contact op met 113 via 113 of gratis via 0800-0113 of via de chat
Momo challenge
Iedereen die nu ouders en kinderen waarschuwt voor Momo, of de Momo challenge, moet weten waar hij mee bezig is. Hij is bezig een Broodje Aap-verhaal te verspreiden. Zoals het verhaal jaren geleden dat in de Efteling kinderen werden ontvoerd, die in de wc een total make-over kregen, om vervolgens van de aardbodem te verdwijnen. Hans en Grietje is er niets bij…
Er zijn scholen en opvoedprofessionals die denken ‘beter te veel gewaarschuwd dan te weinig’, en met deze argumentatie mails sturen naar ouders of berichten plaatsen op Facebook. Maar in dit geval is dat geen goed idee. Je bent immers ook verplicht om na te denken over wat het effect van je waarschuwing is. Want hier geldt: je wekt angst op, je wakkert de angst van ouders die toch al weinig weten van wat hun kinderen online doen nog eens extra aan, zonder dat je concrete handvatten geeft aan ouders hoe ze hier met hun kinderen over praten. Stel je bent een tiener en je ouder gaat je waarschuwen voor het monster van Loch Ness. Er kunnen een aantal dingen gebeuren:
of je wordt in je gezicht uitgelachen — “He mam, doe niet zo idioot, die dingen bestaan niet”
of je maakt je kind bang voor een wereld die toch al vol enge dingen zit
of je stimuleert je kind juist om op zoek te gaan naar telefoonnummers om zelf eens te kijken wat er gebeurt als je appt met Momo.
en tot slot: je brengt kinderen op een idee om zich als Momo te presenteren en anderen de stuipen op het lijf te jagen; daarmee is Momo een manier geworden om te cyberpesten.
Als een kind met een Momo-grappenmaker in aanraking komt, kan dat een onbekende weirdo zijn die hem echt de stuipen op het lijf jaagt. Dat dat mogelijk geworden is, heb je dan dus als schooldirecteur of opvoedprofessional ook op je geweten. Alle andere effecten, zoals deze nieuwe manier van cyberpesten, zonder dat je deze als zodanig aanpakt, ook.
Terwijl niemand gered kan worden van iets wat niet bestaat.
Wat is Momo? (met tips voor ouders en scholen)
Een nieuwe internetchallenge raast de wereld over. Momo. Zij zou tieners onder bedreiging overhalen om zelfmoord te plegen. Wat moeten we hiermee? We geven een mediawijze handreiking.
Momo (of de Momo challenge) is op internet ontstaan, zoals veel dingen nu online geboren worden. De geschiedenis van de meme die een hype werd (of challenge, of game – zoals het nu genoemd wordt) ligt bij een Japanse kunstenaar die in 2016 een vreemd wezen maakte om te gebruiken in een filmpje met digitale animatie. En zoals ook zo vaak gebeurt op internet, gaan dingen een eigen leven leiden als ze verspreid worden (of ‘viraal gaan’ – in internettaal).
Het beest ziet eruit als een vrouw (met borsten en lange zwarte haren), maar ook eng (met klauwen en een vreemde kop). Menselijk en toch weer niet. Zoals een heks. Heksen aten ook kinderen, trouwens, weet u nog?
Momo spreekt meestal Spaans
In juli van deze zomer (2018) knipte een Spaanse internetter alleen het hoofd eruit en postte dat op sociale media (op Reddit). Daar vloog het rond. Omdat het heerlijk spooky en creepy is.
Nog geen drie dagen later plaatste YouTuber Reignbot een video waarin ze uitlegt hoe het zit. Toen had iedereen dus al kunnen weten dat het geen zin heeft om ouders en kinderen voor Momo te gaan waarschuwen, omdat dat hetzelfde onnozele gedoe is als waarschuwen voor het monster van Loch Ness.
Juvenoia
Wat we wel weten: Momo bestaat niet, anders dan in onze fantasie. Maar als we erover blijven waarschuwen, brengen we haar vanzelf tot leven.
De menselijke geest heeft duistere kanten. Momo zit in die duisternis te wachten totdat iemand haar ziet. Maar je kunt er ook een fel licht op zetten, en dan zie je wat het werkelijk is: een hoax, Broodje-App, nepnieuws. Voortgekomen uit de angst van volwassenen die niet weten wat Snapchat of Omegle is. Momo is, net als de Blue Whale challenge waar we eerder over schreven, een eng sprookje voor volwassenen die nog nooit een hashtag hebben gebruikt, laat staan een Instagram-post hebben gemaakt. Griezelig, met een serieuze ondertoon over de krochten van de menselijke geest. ‘Dat internet, dat is supergevaarlijk. Als wij het al niet in onze macht hebben, wat moet het dan wel zijn voor onze kinderen!’ Het heet ook wel of juvenoia – extreme, onredelijke angst over het welzijn van jongeren in een wereld die we niet meer altijd begrijpen.
Wat wel te doen?
Ja, er is narigheid online. Ja, er zijn mensen die misbruik maken van kwetsbare tieners. Er lopen gekken rond die proberen met jongeren te chatten, zogenaamd om hen te helpen bij problemen, maar in werkelijkheid om macht uit te oefenen. En ja, het komt voor dat zulke zieke geesten tieners naar zelfmoord proberen te praten. De boodschap voor ouders zou dan ook niet moeten zijn: waarschuw je kind voor Momo, maar: kijk goed naar je kind, blijf betrokken, wees niet alleen fysiek aanwezig in hetzelfde huis, maar wees ook present. Dus: kijk elkaar aan en praat met elkaar over hoe het is om met moeilijke dingen in het leven om te gaan.
En dat geldt ook voor scholen: houd je leerlingen goed in de gaten. Investeer in een stevige gemeenschap waarin niemand zich buitengesloten voelt. En praat met leeringen over sombere gevoelens en hoe die in de puberteit een rol kunnen spelen. De helft van de kinderen voelt zich vaak somber. Het aantal suïcides lijkt weer te stijgen. Maar dat komt niet door Momo of Blue Whale. Dat komt waarschijnlijk zelfs ook niet door internet of sociale media. Maar doordat die kinderen somber zijn, zich overvraagd voelen of denken dat er voor hen in deze wereld geen eigen plek is en dat niemand wil luisteren naar hun verhaal.
Vergeet Momo, houd op met waarschuwingen voor onzin, want dat getuigt niet alleen van een gebrek aan mediawijsheid, maar ook van luiheid. Denk eerst beter na. Je kunt het in de opvoeding van kinderen, óók de mediaopvoeding, maar één keer goed doen. Vergeet Momo, wees alert op cyberpesten en investeer in echte gesprekken met tieners over hun online ervaringen, zodat zij leren hoe ze media kunnen inzetten voor hun eigen welzijn en ontwikkeling, zonder daar schade van op te lopen. Vergeet Momo, en vertel je tieners thuis of op school geen schrikverhalen over monsters, maar verhalen over helden. De wereld zit er vol mee…
Momo challenge
Waar waarschuwen die scholen nou eigenlijk voor? De uitdaging zou inhouden dat je het telefoonnummer van Momo toevoegt aan je Whatsapp en dan een gesprek met haar start. Momo zou de geest zijn van een vrouw die enige tijd geleden overleden is. Ze zou vooral rond drie uur ’s nachts actief zijn. Haar antwoorden en antwoorden zijn dreigend. Zo zou ze gezegd hebben ‘Ik weet alles over jou’ en ‘Als je mijn instructies niet opvolgt, zal ik je van deze planeet doen verdwijnen.’ Ze zou bovendien enge foto’s toesturen om haar dreigementen kracht bij te zetten. Overigens sprak ze in het begin vooral Spaans.
Het doet denken aan de ‘horror-app’ die enkele jaren geleden werd rondgestuurd en vooral kinderen op de basisschool slapeloze nachten bezorgde. In dat bericht vertelde ‘de afzender’ hoe hij/zij door schuld van anderen dood is en nu wraak komt nemen. Om aan die wraak te ontkomen, moest je het bericht doorsturen naar 15 anderen. Als je dat niet doet, dan zal jou, je ouders en vrienden iets verschrikkelijks overkomen. Er zijn diverse varianten van: een eng plaatje met de tekst: ‘Als je dit niet doorstuurt, sta ik vanavond aan je bed’. Ook al wisten kinderen wel dat het niet echt waar kon zijn, ze stuurden dit toch door naar anderen. Beter het zekere voor het onzekere; je weet immers maar nooit. Een logische reactie, maar wel wat kinderlijk. Hoewel hij dus niet verschilt van de reactie van die schooldirecteur en opvoedprofessionals bij het Centrum voor Jeugd & Gezin. Het is de omgekeerde kettingbrief: je ontvangt geen miljoen of eeuwig geluk als je de brief doorstuurt, maar het omgekeerde.
Momo is dus Broodje-Aap — ook wel ‘hoax’, in internettaal, en tegenwoordig zouden we ook ‘nepnieuws’ kunnen zeggen.
Maar hoe zit het dan met die ouders die zeggen dat ze met Momo te maken hebben gehad? Liegen die dan? Ten eerste: ik heb ze niet gesproken. We zien nergens schermafdrukken van gesprekken via WhatsApp, anders dan gevallen van cyberpesten. En dat ene plaatje van Momo dat online te vinden is, is steeds hetzelfde. Waarschijnlijk zijn hun kinderen dus gewoon benaderd door iemand die ze kennen, die zich voordoet als Momo.
Online kun je — als je heel goed zoekt, want zo simpel is het nou ook weer niet — een telefoonnummer vinden waarmee je Momo kunt aanroepen via WhatsApp. Jan Rap en z’n maat kunnen daar achter zitten. En wie een gek appje krijgt van een kind dat Momo oproept, zal voor de gein ook wel eens een grappig berichtje terugsturen. “Momo? Ben je daar?.. Momo?” Een speelse geest antwoordt wat en hup, daar is Momo! Daar zit dus een gevaar: dat kinderen in contact komen met een wildvreemde.
En dat kind dat zelfmoord heeft gepleegd, dan? Ja, er gaat het verhaal dat een 12-jarig meisjes slachtoffer was van Momo. Ze pleegde zelfmoord. In werkelijkheid gaat het om een meisje dat verkracht was door een 18-jarige jongen die ze kende. Anders gezegd: er was een hoop narigheid in het leven van dat kind. Misschien heeft iemand zich zelfs voorgedaan en haar bedreigd, om ervoor te zorgen dat ze haar mond zou houden. Anders gezegd: we weten niet wat daar gebeurd is. Zou het soms zijn dat we het beter te verteren vinden dat Momo schuld heeft aan haar dood dan een jongen die zij kende, uit hetzelfde dorp?
