Cyberpesten komt alleen voor op sociale media. Sociale media kan uiteraard een grote rol spelen in het voorkomen. Dit blijkt uit onze enquête. Hieruit bleek namelijk dat 34,4% van de ondervraagden, de informatie die ze hadden over cyberpesten, hadden gekregen door middel van sociale media. Van de mensen die vonden dat er onvoldoende aandacht werd besteed aan cyberpesten, vond 29,9% dat er vooral op sociale media meer aandacht aan besteed moet worden. We zien dat sociale media steeds meer doet om cyberpesten te voorkomen. Dit zullen we hierna verder uitwerken.
Hoe kunnen Instagram en Tiktok cyberpesten voorkomen?
De laatste jaren spelen sociale media een belangrijke rol in het dagelijks leven van jongeren. Instagram is een van de bekende platformen. Er is veel commotie over platforms als Instagram of ze genoeg doen om cyberpesten tegen te gaan. Instagram heeft in 2019 een poging gedaan om het cyberpesten te minderen.
Als je besluit een kwetsende reactie naar iemand te sturen, krijg je de vraag of je zeker weet of je de reactie wil plaatsen. Hierdoor denken mensen langer na of hun bericht wel slim is om te plaatsen en of het mensen pijn kan doen. Dit kan er uiteindelijk tot leiden dat mensen meer tot het besef komen dat ze iets doen wat maatschappelijk gezien niet geaccepteerd wordt. Hierdoor kunnen mensen online minder online opmerkingen plaatsen. Patricia Bolwerk gaf in ons interview haar visie over deze technische tool, de zogeheten ‘data sets’. Zij vertelde dat uit een experiment bleek dat, nadat de computer zulke vragen stelde, 80 tot 90 procent van de mensen hun reactie aanpasten. Deze techniek werkt erg goed. Patricia gaf ook aan dat het cyberpesten, in vergelijking met het normale pesten, sneller zou kunnen afnemen. Dit komt doordat je in het echte leven niet zulke vragen zal krijgen voordat je iets gemeens zegt. Bovendien gaf Patricia aan dat dit soort vragen normen en waarden meegeven aan kinderen, als zij deze nog niet van hun ouders/verzorgers hadden gekregen. Zij worden dus als het ware ‘opgevoed’ door sociale media.
Daarnaast heeft Instagram een manier om te zorgen dat de gemene opmerkingen niet aankomen bij het ‘slachtoffer’, ofwel de persoon die het bericht ontvangt. In andere woorden, Instagram kan restricties opleggen. De cyberpester is er niet van op de hoogte dat zijn/haar bericht niet aankomt. Bovendien weet de cyberpester niet wanneer het slachtoffer online is. Voor deze ingreep konden gebruikers al accounts blokkeren. De mensen deden dat echter weinig omdat de cyberpester kan zien dat hij/zij is geblokkeerd. Hierdoor kan er nog meer ophef ontstaan.
Natuurlijk zit er wel een andere kant aan dit soort restricties. De gebruikers moeten de mogelijkheid hebben om vrij hun mening te uiten. Patricia gaf hier ook haar mening over in ons interview. Zij vindt dat mensen vrij moeten zijn om hun meningen te uiten op het internet, maar als de meningen andere mensen aanzetten tot haatgedrag, dat sociale media dit soort restricties moet gebruiken. Patricia geeft bovendien aan dat dit soort restricties het cyberpesten flink zullen laten afnemen in de toekomst.
In Frankrijk is er zelfs een wet over internethaat. Als haatdragende berichten op sociale media platformen niet worden weggehaald door een bepaald platform, is er kans op een boete ter hoogte van 4% van de wereldwijde opbrengst.
Zoals je hieronder kan zien wordt er op Instagram het meest gecyberpest. In onze enquête hebben we aan de mensen gevraagd welke drie platforms de belangrijkste rol kunnen spelen bij het voorkomen van cyberpesten. Hieruit bleek dat 87,5% van de ondervraagden Instagram als één van de drie belangrijkste platforms zien. Dit is opvallend aangezien zij niet weten dat Instagram het platform is waar het meest wordt gecyberpest. Het kan echter wel zo zijn dat mensen ervan uitgaan dat daar het meest wordt gecyberpest omdat de app zeer populair is onder de jongeren. Het lijkt ons verstandig dat Instagram nog meer gaat doen om het cyberpesten te voorkomen als dat de plek is waar het zoveel gebeurt. Bepaalde woorden, bijvoorbeeld scheldwoorden, zouden sowieso niet gebruikt meer mogen worden. De hiervoor benoemde wet in Frankrijk, kan ook een goede optie zijn voor Nederland. Op deze wijze wordt Instagram verantwoordelijker over wat er allemaal op het platform gebeurt.
Sinds 2020 is Tiktok een populaire app in Nederland. Door corona zaten mensen thuis en kon de verveling daardoor sterk toenemen. TikTok werd de nieuwe trend. Sinds mei 2020 is het aantal gebruikers naar 4,5 miljoen gestegen. Waar tieners eerst de grootste groep waren die de app gebruikten, is het nu een andere leeftijdsgroep die groter is. We moeten hierbij in gedachte houden dat veel tieners hun leeftijd hoger opgeven dan hun werkelijke leeftijd. Deze percentages kunnen daarom wellicht afwijken van werkelijke percentages.
De leeftijdsgroep 18-25 jaar bevat 35% van alle gebruikers in Nederland.
Tieners van 13-17 zijn 28%.
De 25- tot 34-jarigen zijn 22%.
De groep vanaf 35 en ouder kent TikTok niet zo goed. 15% van hun weet dat het oorspronkelijk een Chinese app is waar je kan playbacken en dansen.
Bron: onze eigen enquête.
TikTok is een app waar merken een groot bereik kunnen creëren met hun reclames.
Een app met dit bereik zou het kunnen gebruiken om cyberpesten onder aandacht te brengen. Ze zouden reclames kunnen produceren over de impact van cyberpesten en wat je als slachtoffer kan doen als je lijdt aan de ernstige gevolgen van cyberpesten.
Op platforms als Instagram en TikTok zouden BN’ers, ofwel influencers, een belangrijke rol kunnen spelen. Influencers hebben zelf ook veel te maken met cyberpesten. Veel volgers denken makkelijk een gemene reactie onder bijvoorbeeld een Instagram-post te kunnen plaatsen. Influencers kunnen online video’s of foto’s publiceren hoe zij omgaan met dit soort moeilijke situaties. De volgers van de influencers zien dit en voelen zich gesteund. Ze kunnen geïnspireerd worden hoe zij uit hun situatie kunnen komen.
Het kan verplicht worden voor Instagram- en TikTok-gebruikers om één account te volgen die onderwerpen omtrent cyberpesten bespreekbaar maakt door foto’s en video’s te posten. Zo’n account kan bijvoorbeeld door de overheid worden beheerd.
Hoe kunnen nieuwszenders/programma’s cyberpesten voorkomen?
Uit onze enquête blijkt dat 37,5% iets weet over cyberpesten door nieuwszenders of programma’s. Nieuwszenders en programma’s doen het, volgens onze ondervraagden, al behoorlijk goed op het gebied van het voorkomen van cyberpesten. Op tv wordt de week tegen pesten vaak als manier gebruikt om cyberpesten te voorkomen. Op NPO is hier bijvoorbeeld een Klokhuis-aflevering over te zien.
Een goede manier om cyberpesten te voorkomen is door het onderwerp te laten voorkomen in kinderseries zoals bijvoorbeeld Brugklas en Peperbollen. In Peperbollen zien wij dat daadwerkelijk gebeuren. Zij hebben al een aflevering specifiek over cyberpesten gemaakt. Doordat deze series gaan over het schoolleven, komen ze heel geloofwaardig over op de kinderen. Als er in dit soort series een stukje over cyberpesten geacteerd wordt, zullen de kijkers van de series beter de impact van het cyberpesten inzien.
Daarnaast maken nieuwszenders en andere programma’s vaak uitzendingen waarin slachtoffers van cyberpesten vertellen over hun waargebeurde verhaal. Dit zorgt ervoor dat de kijkers van de uitzending minder gaan cyberpesten, omdat ze zien wat de impact kan zijn op het slachtoffer. Bovendien kunnen kijkers van de uitzendingen het verhaal herkennen, als er in hun eigen omgeving ook wordt gecyberpest. Doordat ze dit verhaal herkennen, zullen ze inzien dat het cyberpesten bij hun, net zo erg kan zijn en zullen zij als gevolg hierop sneller actie ondernemen tegen het cyberpesten in hun eigen omgeving. Tenslotte hebben deze uitzendingen een positief effect op slachtoffers van cyberpesten. Ze zullen zich minder alleen voelen door te zien dat dit bij andere mensen ook gebeurt. Door deze redenen is Stichting StopPestenNu op hun site een redactie begonnen, waarin slachtoffers van cyberpesten zich kunnen aanmelden om hun verhaal te delen met de media. [2]
Hoe kunnen overige media cyberpesten voorkomen?
Naast de eerder genoemde sociale media platforms, nieuwszenders en programma’s, zijn er nog vele andere soorten media die cyberpesten kunnen voorkomen.
Ten eerste kan cyberpesten voorkomen worden door middel van boeken. Verhalen over cyberpesten kunnen hetzelfde effect hebben als de televisieprogramma’s. Door het lezen over gevoelens van degene die in het verhaal wordt gecyberpest, gaan de lezers beter de impact van cyberpesten inzien. Als ouders/verzorgers deze boeken lezen, zullen zij beter begrijpen wat cyberpesten is en kunnen zij hierdoor meer hulp bieden in het voorkomen van cyberpesten.
Kinderboeken met lesbrief
* Boek of E-book 'Stop, hou op!' Woezel en Pip - voor groep 1 t/m 4 boek + lesbrief
* E-book SuperDolfje uit reeks Dolfje Weerwolfje - voor groep 5, 6, 7 (les idee 40) + lesbrief
* Boek Midzomernachtdroom van Marieke Nijmanting - voor groep 7 en 8 (les idee 86) + lesbrief
► Boeken over Pesten
Daarnaast kunnen tijdschriften een rol spelen bij het voorkomen van cyberpesten. Tijdschriften worden veel gelezen en zijn daarom een goede mogelijkheid om mensen te informeren over cyberpesten. Een interview of persoonlijk verhaal van een slachtoffer van cyberpesten zou goed passen in een tijdschrift en is voor de lezers daarom laagdrempelig om te lezen. Doordat tijdschriften vaak korte verhaaltjes hebben, kost het voor de lezer maar weinig tijd om zo’n verhaal te lezen. Bovendien zouden deze tijdschriften reclames over boeken, die als onderwerp cyberpesten hebben, kunnen plaatsen. De tijdschriften zouden bij deze interviews vaker kunnen vragen naar haatberichten die zij krijgen op hun sociale media en daarbij hun manier van omgaan. Zo leren slachtoffers van cyberpesten hoe ze ermee om kunnen gaan en ze weten hierdoor dat ze niet de enige zijn die haat krijgen. De pester zal door deze vragen meer inzicht krijgen in de impact van cyberpesten, waardoor ze wellicht sneller zullen stoppen met cyberpesten. Verder zie je in tijdschriften vaak een vraag- en antwoordrubriek waar de redactie van tijdschriften (anonieme) vragen beantwoord van lezers. Om cyberpesten te voorkomen, zou de redactie vaker in de rubriek hulp kunnen bieden aan mensen die gecyberpest worden, of een aparte rubriek voor vragen over cyberpesten kunnen starten. Hierdoor helpen ze natuurlijk degene die de vraag had gesteld, maar ook vele anderen die wellicht dezelfde vraag hadden.
Verder zouden films en documentaires over cyberpesten erg goed cyberpesten kunnen voorkomen. In een documentaire worden dingen op een hele werkelijke manier laten zien. De gevolgen van cyberpesten zullen hier goed in weergegeven kunnen worden. Daarnaast zijn er heel veel goede films te vinden over cyberpesten. De film ‘Cyberbully’ (zie onderstaande video waar de film een onderdeel van is - Dag tegen Cyberpesten) gaat bijvoorbeeld over een meisje die voor haar zeventiende verjaardag een laptop krijgt waardoor haar leven helemaal omkeert. Ze wordt opeens gehackt en online gepest. Bij deze film merken mensen dat een laptop hebben, ook kan leiden tot negatieve gevolgen en dat ze die zo goed mogelijk moeten voorkomen.
De radio zou ook meer aandacht kunnen geven aan pesten. Er luisteren op elk moment mensen naar de radio, de radio is daarom een makkelijke manier om mensen te bereiken met een verhaal over cyberpesten. Ze stellen bij de radio vaak vragen aan kijkers waarbij de kijkers de antwoorden kunnen achterlaten in de app. Vervolgens kunnen de kijkers met hun antwoord in de uitzending komen door gebeld te worden. Bij dit soort vragen-rondjes zou de radio vaker vragen kunnen stellen over cyberpesten, om hier zo meer aandacht aan te geven.
Volgens pestdeskundige Niels Baas gebeurt cyberpesten zelfs bij computerspelletjes. Bij Fifa en Minecraft kun je berichten naar elkaar sturen terwijl je aan het gamen bent. Als je verliest van je tegenstander, kunnen fanatieke gamers al snel scheldwoorden naar elkaar sturen. Deze apps zouden het cyberpesten kunnen voorkomen door berichten met scheldwoorden erin, automatisch te verwijderen. Er is al een game die speciaal is ontwikkeld om cyberpesten te voorkomen. Deze game heet ‘Grabbers’ en is ontworpen door studenten. Zij kregen hiervoor de opdracht van onder andere de stichtingen StopPestenNu en Xomnia. De game is speciaal gemaakt voor kinderen van groep 5 tot en met 8. In de game krijgen de kinderen spelenderwijs informatie over cyberpesten en hoe je kan handelen als je er mee te maken krijgt. [
Een ander concept waar de media meer aandacht aan zou kunnen geven om cyberpesten te voorkomen, is de Landelijke dag tegen pesten en de Week tegen pesten. Op de site staan veel gratis Lesideeën en Lesmaterialen over Pesten & Online Pesten (Cyberpesten) te voorkomen, bijvoorbeeld een quiz of een game. Deze tools (diverse materialen behorende bij de lessen zijn hier te vinden) kunnen scholen in hun lessen behandelen, ze kunnen de quiz over cyberpesten doen met de leerlingen.
Conclusie
Sociale media kan cyberpesten voorkomen, door eerst een vraag in beeld te laten komen bij de cyberpester, als hij/zij een negatieve reactie op hun platform typt. Dit kan de computer herkennen aan bijvoorbeeld scheldwoorden in het bericht. Hierna stelt de computer de vraag of diegene zeker weet of hij/zij dit bericht wil versturen. Uit onderzoek blijkt dat dit erg goed werkt om cyberpesten te voorkomen. Daarnaast kunnen de sociale media platforms ervoor zorgen dat deze negatieve berichten niet bij het slachtoffer aankomen.
Verder zouden sociale media apps, vooral de populaire apps Tiktok en Instagram, ervoor kunnen zorgen dat er meer aandacht wordt besteed aan cyberpesten op hun platform. Denk hierbij aan het publiceren van reclames over cyberpesten. De media kan ook influencers laten vertellen hoe zij met cyberpesten omgaan.
Nieuwszenders en tv-programma’s zijn ook media die een belangrijke rol kunnen spelen bij het vermijden van cyberpesten. Denk aan het maken van afleveringen in kinderseries waarin cyberpesten voorkomt of het maken van uitzendingen waarin een slachtoffer van cyberpesten zijn/haar verhaal vertelt.
Cyberpesten kan ook voorkomen worden door het onderwerp te laten voorkomen in boeken, films, documentaires, tijdschriften en op de radio. Hier leren niet alleen daders, slachtoffers en omstanders van cyberpesten, maar ook ouders/verzorgers. Zij weten hierdoor beter hoe zij cyberpesten moeten voorkomen bij hun kind.
Zelfs computerspelletjes kunnen cyberpesten op hun platform vermijden, door hetzelfde te doen als sociale media apps, dus het verwijderen van negatieve opmerkingen. Tenslotte wordt cyberpesten in de media voorkomen door allerlei ontworpen apps en sites die er speciaal voor ontworpen zijn, zoals deze gratis lesmaterialen.