Wat de reden van het brutale gedrag ook is, we leren het kinderen niet af door zelf respectloos te reageren. Door hen streng toe te spreken, privileges in te trekken, enzovoort, geef je hen precies het voorbeeld van het gedrag dat je hen wilt afleren.
Respect leren ze daarentegen door zelf te ervaren dat er respectvol met hen wordt omgegaan ook in moeilijke situaties.
Hieronder volgt een aantal voorbeelden van hoe dat er uit zou kunnen zien. Het gaat niet zozeer om de letterlijke woorden; kies vooral de woorden die bij jou en je kinderen passen. Het gaat om het principe van verbinding, contact maken, het kind willen begrijpen, zelf duidelijk zijn over je gevoelens en wensen en het zoeken naar mogelijkheden.
Werkwijze
- Zeg op vriendelijke, kalme toon:
“Als ik eerder op deze manier tegen jou heb gepraat dan spijt me dat. Ik wil je niet kwetsen en ik wil niet door jou gekwetst worden. Kunnen we opnieuw beginnen?” - Tel tot 10 of kies een andere vorm van positieve time-out om tot rust te komen. Voorkom dat je terugsnauwt (“Ben je helemaal gek geworden? Zo praat je niet tegen mij”)
- Zie het brutale gedrag als signaal (het zou kunnen betekenen dat er iets mis is) en ga ermee aan de slag nadat jullie allebei tot rust zijn gekomen. Onderzoek of er situaties zijn waarover jullie in een machtsstrijd verwikkeld zijn.
- Richt je op de gevoelens i.p.v. op het respectloze gedrag. Zeg iets in de trant van: “Het is me duidelijk dat je ergens heel erg boos/overstuur over bent. Het kwetst me als je op deze manier tegen me praat. Laten we even tot rust komen en verder praten als we ons straks beter voelen. Ik zou graag horen waar je zo boos/overstuur over bent.”
- Gebruik geen negatieve consequenties om controle te krijgen. Als jullie zijn gekalmeerd kunnen jullie aan een respectvolle oplossing werken die voor jullie allebei goed is.
- Deel je gevoelens: “het raakt me als je zo tegen me praat. Ik wil straks graag met je praten over andere manieren waarop je me kunt vertellen wat je wilt of hoe je je voelt” of “oei, ik vraag me af of ik iets heb gezegd wat jou kwetst, want dit kwetst mij wel.”
- Reageer niet op eisen. Richt je op wat je zelf gaat doen i.p.v. op wat je wilt dat je kind wel of niet doet. Houd je eigen gedrag onder controle in plaats van controle te willen hebben over zijn/haar gedrag. Verlaat de kamer zonder een woord te zeggen. Ga een blokje om of neem een douche als je kind achter je aan komt.
- Als je gekalmeerd bent vraag je “Ben jij zover om er over te praten?”
- Het werkt het beste als je vooraf aangeeft wat je zult doen. “Als jij me afsnauwt/brutaal bent/ … ga ik de kamer uit tot we beiden gekalmeerd zijn en we weer op een liefdevolle manier en met respect kunnen communiceren .”
- Gebruik humor. Stel je kind zegt: “Ruim zelf die kleren maar op als je dat zo belangrijk vindt, jij bent de moeder!!!” Reageer met humor: “Ik heb je vast niet goed verstaan, je bedoelde zeker : ‘mam, wil je alsjeblieft mijn kleren opruimen want ik ben nu even te lui om het zelf te doen’.”
- Als je zelf niet al te overstuur bent, probeer eens wat er gebeurt als je je kind een knuffel geeft. Soms zijn kinderen op dat moment nog niet toe aan een knuffel maar een knuffel kan soms ook de sfeer doen omslaan voor jullie allebei.
Problemen voorkomen
Wees bereid te onderzoeken of jij zelf misschien het verkeerde voorbeeld geeft. Vecht je terug? Ga je de strijd aan? Ben je misschien te eisend of juist te toegeeflijk? Leer in dat geval andere manieren dan ‘commanderen’ of laten gaan. Creëer in plaats daarvan gezonde gewoontes/routines tijdens gezinsoverleg. (hierover meer in andere blogs)
- Laat je kind weten hoeveel je van hem/haar houdt en dat je graag samen wilt werken aan een respectvollere manier van communiceren. Neem verantwoordelijkheid voor je eigen aandeel en zoek samen naar oplossingen.
- Bied je excuses aan als je zelf respectloos bent geweest.
- “Ik zie nu dat het respectloos van me was om op die manier te eisen dat je je kleren in de was zou doen. Hoe kan ik van jou vragen respectvol te zijn als ik het zelf niet ben. Ik ga oefenen om zelf respectvol te blijven. Ik kan jou niet dwingen om respectvol te zijn maar zou het fijn vinden als je met me mee wilt oefenen.”
- Plan structureel gezinsoverleg zodat de gezinsleden (vanaf 4 jaar) kunnen oefenen met respectvolle manieren van communiceren en samen te zoeken naar oplossingen.
Tips en valkuilen
Op deze manier leren kinderen dat hun ouders verantwoordelijkheid nemen voor hun aandeel in de interactie. Ze kunnen leren dat brutaal zijn niet effectief is en dat ze kunnen herkansen om respectvolle communicatie te ontwikkelen.
Veel ouders grijpen naar negatieve consequenties in situaties waarin kinderen brutaal zijn omdat ze vinden dat hun kinderen te ver gaan en echt moeten leren zich te gedragen. Het effect is het tegenovergestelde want je geeft daarmee zelf het voorbeeld van respectloos communiceren. Als het ons zelf niet lukt om respectvol te blijven hoe kunnen we dat dan van onze kinderen verwachten?
Het is verleidelijk om “terug te vechten”en straf te geven wanneer je kinderen je kwetsen. Toch is het het juiste moment om te handelen zonder te praten, af te koelen en op een later moment te zoeken naar wederzijds begrip. Kinderen zijn meestal wel degelijk bereid te luisteren nadat er eerst echt naar hen is geluisterd.
Vergeet niet dat we gewoon mens zijn en fouten maken en dat dat kansen biedt om van te leren – voor zowel volwassenen als kinderen.