Kenniscentrum Pesten alles over pesten

Wat is het verschil tussen plagen en pesten?  

Pesten is gemener dan plagen en stopt niet vanzelf. Pesten gebeurt herhaaldelijk en kan ervoor zorgen dat je je niet meer veilig voelt op school of bij de sportclub. Plagen is speels en bedoeld om samen te lachen, zonder dat iemand zich gekwetst voelt. Het verschil zit in hoe het wordt ervaren: als een opmerking je pijn doet en je je er slecht door voelt, dan kan het pesten zijn. Twijfel je? Vraag dan: “Bedoel je dit vervelend of is het een grapje?” Door het direct te bespreken, voorkom je dat het in je hoofd groter wordt.

Bijvoorbeeld: Iemand zegt tegen je: “Wat heb jij grote voeten! Daar kun je een boot van maken!” Als je reageert met: “Heb je een zeil? Dan kunnen we het proberen!”, dan zal een plager lachen en stoppen, terwijl een pester vaak stilvalt en zich terugtrekt. Op deze manier kun je testen of iets plagen of pesten is.

Alle informatie over pesten per doelgroep​

Wat is pesten?  

Pesten is structureel gemeen gedrag met als doel iemand pijn te doen. Dit kan fysiek, mentaal, sociaal of online gebeuren. Bij pesten is er sprake van een machtsverschil: de gepeste kan zich moeilijk verdedigen en voelt zich vaak alleen. Pesten gebeurt altijd bij dezelfde persoon en in groepsverband. Plagen is spontaan, gelijkwaardig en stopt als iemand aangeeft dat hij het niet leuk vindt.

Hoe herken je pesten?  

Pesten herken je als iemand structureel verdrietig is, zich terugtrekt, dingen kwijtraakt of niet meer naar school wil. Signalen zijn ook blauwe plekken, slecht slapen of een lager zelfbeeld. Pesten is altijd een groep tegen één en gebeurt stelselmatig. Als iemand vaak alleen is, niet wordt uitgenodigd of uitgelachen wordt in groepschats, kan dit een teken zijn van pesten.

Wat kun je doen als je gepest wordt?  

Als je gepest wordt, praat dan met iemand die je vertrouwt. Dit kan een ouder, docent, vriend of mentor zijn. Blijf jezelf en onthoud dat pesten nooit jouw schuld is. Zorg dat je niet alleen bent bij de pester en probeer rustig aan te geven dat je het gedrag niet prettig vindt. Lukt dat niet, vraag dan hulp aan een volwassene. Pesten stopt niet vanzelf, maar met hulp kun je het doorbreken.

Hoe kun je pesten stoppen?  

Pesten stopt als de groep zich tegen de pester keert. Doe niet mee, lach niet om gemene opmerkingen en steun degene die gepest wordt. Praat met een volwassene als je ziet dat iemand gepest wordt. Dit is geen klikken, maar zorgen voor een veilige omgeving.

Wat als je zelf iemand hebt gepest?  
Als je merkt dat je iemand pijn hebt gedaan, zeg dan sorry. Vraag hoe je het goed kunt maken en zorg dat je niet opnieuw pest. Iedereen maakt fouten, maar het is belangrijk om ervan te leren.

Wat als je gepest wordt op internet?  
Online pesten kan net zo pijnlijk zijn als fysiek pesten. Blokkeer de pester en reageer niet op nare berichten. Bewaar bewijs door screenshots te maken en meld het bij een volwassene. Op sociale media kun je pesterijen rapporteren. Praat erover met iemand die je vertrouwt en zoek samen naar een oplossing.

Waarom pesten sommige kinderen?  
Sommige kinderen pesten omdat ze zich onzeker voelen, aandacht willen of zelf gepest zijn. Anderen doen het om erbij te horen of omdat ze denken dat het grappig is. Wat de reden ook is, pesten is nooit acceptabel.

Hoe kun je een goede vriend zijn en pesten helpen voorkomen?  
Wees aardig en respectvol. Als je ziet dat iemand gepest wordt, laat dan merken dat diegene niet alleen is. Dit kan al door een praatje te maken of naast iemand te gaan zitten. Hoe meer mensen opkomen tegen pesten, hoe sneller het stopt.

Wat kun je doen als je twijfelt of je een meeloper bent?  
Doe de test om te ontdekken of je soms meegaat in pestgedrag. Besef dat meedoen met pesten niet nodig is om ergens bij te horen. Je kunt een positieve invloed hebben door pestgedrag niet te steunen en juist voor anderen op te komen.

Wat moet je doen als je merkt dat school het pesten niet oplost?  
Als school niet ingrijpt, blijf dan in gesprek met docenten en ouders. Er zijn organisaties die kunnen helpen bij het aankaarten van pestsituaties. Pesten mag nooit worden genegeerd.

Hoe blijf je veilig online en voorkom je cyberpesten?  
Deel geen persoonlijke informatie zoals je adres of telefoonnummer. Accepteer alleen vriendverzoeken van mensen die je kent en wees voorzichtig met wat je deelt. Als iemand je online pest, meld dit en blokkeer de pester.

Wat als een vriend jou pest?  
Als iemand die je vriend noemt gemeen tegen je doet en niet stopt als je dat aangeeft, dan is dat geen echte vriendschap. Goede vrienden respecteren elkaar en doen elkaar geen pijn.

Waarom is het melden van pesten geen klikken?  
Pesten melden is zorgen voor veiligheid. Klikken is vertellen dat iemand bijvoorbeeld een koekje eet in de les, maar pesten melden helpt iemand die in gevaar is. Het verschil is dat pesten iemand schade toebrengt.

Wat moet je doen als je gepest wordt door je broer of zus?  
Pesten binnen het gezin kan net zo schadelijk zijn als op school. Praat erover met je ouders of een andere volwassene. Geef duidelijk aan dat het pesten je pijn doet en dat je wilt dat het stopt.

Wat kan school doen tegen pesten?  
Scholen moeten een veilig klimaat scheppen waarin pesten niet wordt getolereerd. Dit kan door een sterk anti-pestbeleid, duidelijk toezicht en gesprekken met leerlingen en ouders. Als school het pesten niet serieus neemt, kunnen ouders hulp inschakelen bij externe organisaties.

Wat is het effect van pesten?  
Pesten heeft lange termijngevolgen. Slachtoffers kunnen onzeker, angstig of depressief worden. Ze kunnen school mijden en minder goed presteren. Pesters zelf kunnen later in hun leven moeite krijgen met sociale relaties. Pesten is dus schadelijk voor iedereen.

Wat kun je doen als je bang bent om hulp te vragen?  
Het kan moeilijk zijn om over pesten te praten, maar het is belangrijk om het niet alleen te dragen. Schrijf je gevoelens op of praat met iemand die je vertrouwt. Er zijn altijd mensen die willen helpen. Pesten stopt niet vanzelf, maar met hulp kun je ervoor zorgen dat het minder invloed op je heeft en uiteindelijk ophoudt.