Dat blijkt uit onderzoek van vijf universiteiten en het Trimbos Instituut. Dertig procent van alle kinderen wordt weleens gepest. Een kleinere groep, één op de 14 kinderen, zelfs meerdere keren per week. Van deze groep geeft dus een derde aan nooit aan iemand te hebben verteld dat ze worden gepest. Niet aan leerkrachten, niet aan ouders, niet aan klasgenoten. 

Onder de indruk

Hoofdonderzoeker Bram Orobio de Castro is geschrokken van het hoge percentage kinderen dat het pesten verzwijgt. "We dachten dat het aantal kinderen dat gepest wordt in de praktijk wat groter zou zijn, maar dat het op deze schaal was, daar waren we van onder de indruk."

Volgens de Utrechtse hoogleraar verzwijgen kinderen het pesten vaak omdat dit grote gevolgen kan hebben. Ze kunnen bijvoorbeeld nóg meer gepest worden. "Ze zijn vaak bang dat volwassenen niet goed met die informatie omgaan. Dat ze het aan iedereen vertellen. Of dat je de reputatie van huilebalk krijgt, omdat je bij volwassenen geklaagd hebt."

Ook denkt hij dat veel kinderen ten onrechte denken dat het hun eigen schuld is dat ze gepest worden. "En zich daar erg voor schamen. Dat ze het zelf maar moeten zien op te lossen. Dat het bij het leven hoort en dat ze het maar moeten zien te dragen. Kinderen kunnen daar natuurlijk hele nare ideeën over krijgen, die ook niemand kan corrigeren als ze het aan niemand vertellen."

In vertrouwen

Oplossing voor pesten is dat docenten met de kinderen in gesprek moeten, alleen dán kom je erachter wat er echt speelt. "Als je het niet aan de kinderen die gepest worden in vertrouwen vraagt of ze gepest worden, dan kun je er dus heel ver naast zitten."

Scholen zijn sinds 2015 bij wet verplicht om ieder jaar te monitoren of de leerlingen zich veilig voelen op school. Het tegengaan van pesten valt daar ook onder. Scholen kunnen indien gewenst kiezen uit programma's die door de Onderwijsinspectie zijn goedgekeurd, zoals 'KiVa' of 'Kanjertraining'. 

De afgelopen jaren zijn tientallen van dit soort antipestprogramma's bijgekomen, maar hoe effectief die volgens de kinderen zelf zijn was nooit eerder onderzocht. In het onderzoek zijn tien antipestprogramma's getoetst op effectiviteit. In het eindrapport 'Wat werkt tegen pesten?' concluderen de onderzoekers dat vier programma's pesten daadwerkelijk terugdringen.

Verhelderend

In hun onderzoek vroegen hoogleraar Orobio de Castro en zijn collega’s kinderen zelf naar pesten en gepest worden. 79 procent van de gepeste kinderen zei dat het pesten al meerdere schooljaren duurde. "Dat geeft aan dat de kinderen zelf bevragen essentieel is om pestgedrag op scholen in kaart te brengen."

Systematisch monitoren

De Utrechtse hoogleraar stelt dat het bevragen van leerlingen over pesten verplicht moet blijven. "Scholen dienen systematisch te monitoren hoeveel leerlingen aangegeven gepest te
worden", staat in het rapport. Onderzoeker Orobio de Castro: "Ze moeten een plek hebben waar ze dat vertrouwelijk kunnen vertellen, en waar de school wel iets mee gaat doen. Zonder dat openbaar wordt dat zij het kind zijn dat gepest wordt."

Antipestprogramma's moeten niet verplicht worden, vindt Orobio de Castro. "Op sommige scholen is er geen noodzaak om aan de slag te gaan met zo’n programma, simpelweg omdat er niet gepest wordt."

Alles Kidzzz

Maar soms is zo'n antipestprogramma wél nodig. Want als blijkt dat kinderen gepest worden, dan is daar wat tegen te doen. Programma's die door de onderzoekers positief werden beoordeeld waren de programma's PRIMA, KiVa en Taakspel. Dit zijn antipestprogramma’s voor de hele klas. Daarnaast bleken ook twee programma's die zich individuele kinderen richten effectief. Vooral het programa Alles Kidzzz bleek 'bijzonder goed' te werken.

Maar, zo'n antipestprogramma is alleen effectief als de school het ook goed uitvoert. Volgens de onderzoekers gaat dat nog vaak mis. Van de meeste programma's wordt slechts een deel van de onderdelen daadwerkelijk gegeven. "Je merkt dat die programma's niet goed worden uitgevoerd op scholen, gewoon omdat het te veel is waardoor leerkrachten er niet aan toekomen", zegt Orobio de Castro. "Wat je zou willen is: veel kortere programma's met de dingen die echt essentieel zijn om te doen. En leerkrachten daar dan echt in begeleiden."

Bron RTL Nieuws