Kunstenares Ans Markus jarenlang gekweld…

Onzekerheid en angsten hebben er jarenlang voor gezorgd dat Ans Markus zich zelfs bij vriendinnen ongemakkelijk voelde. Bijna 40 jaar geleden ontmoette de kunstenares haar grote liefde Wybe Tuinman en hij heeft heel veel goeds voor haar mentale welzijn betekend.

Je bent net 77 geworden. Wat betekent die leeftijd voor je?

‘Seventy-seven. Zo noem ik het. Dat vind ik zo sexy klinken. Ik ben heel dankbaar dat ik er nog ben. Toen ik in 2020 eierstokkanker kreeg, dacht ik: die leeftijd ga ik niet halen. Dat ik hier nu zit en met vriendinnen mijn verjaardag heb mogen vieren, is een cadeautje. Eigenlijk voelt elke dag als een cadeautje. Terwijl ik van nature niet echt een vrolijke huismus ben. In tegenstelling tot mijn partner Wybe. Als ik naar hem kijk... Hij staat altijd fluitend op. Terwijl ik meestal denk: wat moet ik?! Maar omdat Wybe zo vrolijk is, word ik ook vrolijk. Ik trek me aan hem op.’

Is dat sombere altijd aanwezig geweest?

‘Niet wat mijn werk betreft. Daarin voel ik me veilig en sterk in wat ik wil. Maar daaromheen had ik zoveel last van onzekerheid. Zelfs als ik bij mijn vriendinnen was. Het is een leuke groep meiden, allemaal hartelijk en vrolijk. En toch zat ik daar soms met het zweet op mijn rug. Terwijl het mijn vriendinnen zijn. Het is het gevoel minder te zijn dan de ander. Het is de laatste jaren wel beter geworden, maar toch komt dat gevoel af en toe naar boven. Het onzekere zit zo diep, dat zit er zo ingeramd... Het is lastig om het niet te voelen.’

Komt dat voort uit je jeugd? Eerder zei je dat je je het zwarte schaap van de familie voelde.

‘Zo voelde ik me omdat ik als 20-jarige moest trouwen. Ik was toen zwanger. Jaren later ging ik scheiden, dat waren zaken die niet hoorden. Daarnaast was mijn moeder een heel sterke vrouw, haar wil was wet. Ik deed een stapje achteruit voor mijn moeder. Ik ging nooit tegen haar in, hoe oud ik ook was. Al heb ik het één keer wel gedaan. Dat accepteerde ze niet. Moet je nagaan; ik was al volwassen, getrouwd en moeder van mijn dochter Sigrid. Maar ik had zo’n ontzag voor haar dat ik mijn mening niet durfde te geven. Ze stond wel als een leeuwin voor haar kinderen. Alles wat ze deed, was in ons belang. En daarna kwam mijn ex-man, die me kleineerde en agressief was. Daar word je ook niet zelfverzekerder van. Ik was 30 en voelde me minderwaardig. Het was een rommelige tijd.’

En dan werd je op de middelbare school ook nog gepest.

‘Ik voelde me buitengesloten. In Halfweg, waar we woonden, had je de suikerfabriek en dat stonk vreselijk. Op het lyceum was er een tweeling en een van hen smoesde: zij stinkt. Dat hoorde ik. Ik was een tiener, toen net 12. Dat kwam hard aan. Ik was ook zo blij toen mijn ouders besloten om naar Brabant te verhuizen. Maar ook daar werd ik als anders gezien. Ik was dat stadsmeisje uit Amsterdam met die paardenstaart en rode cape. En ik droeg toen al die zwarte kohlpotloodlijntjes om mijn ogen. In de bus naar school maakte ik me altijd op. Die make-up werd een soort masker waar ik me achter kon verbergen. Zo leek ik niet onzeker. Het duurde lang voordat ik mijn plekje in Brabant gevonden had. En als er dan een man komt die je veel aandacht geeft, klamp je je aan hem vast. Ik was 26 toen ik zwanger raakte. Maar mijn dochter heb ik altijd als een prachtig en zeer welkom cadeau gezien.’

In hoeverre hielp het schilderen tegen je onzekerheden?

‘Dat was voor mij een uitlaatklep. Voor mijn gevoel stond mijn dochter model. Ik wilde nooit meer gekwetst worden, vandaar die figuren in windsels. Zolang ik mezelf verborg, voelde het veilig. Langzaamaan zijn de windsels eraf gegaan, en is mijn eigenwaarde teruggekomen’. 

Heb je er ooit therapie voor gehad?

‘Nee, dat had ik misschien wel moeten doen. Maar aan de andere kant heeft het me wel veel input gegeven voor mijn schilderijen. In mijn schilderijen vertelde ik hoe ik me voelde, dat was een soort therapie. Nu durf ik dat wel te zeggen, maar vroeger ontkende ik dat. Dat voelde zo negatief. Maar het was wel zo.’ 

Lees meer in De Story