Les materiaal bij boek #selfie vanaf 13 jaar | Stop Pesten NU

Lesbrief Boek #Selfie Caja Cazemier vanaf 13 jaar

Een meisje dat zich steeds meer verliest in haar internetliefde. Maar is die leuke jongen wel wie hij zegt te zijn…? Mirte baalt van haar ouders. Die behandelen haar als een klein kind, vindt ze. Dus als ze via social media een wat oudere jongen ontmoet die haar ‘een mooie vrouw’ vindt, voelt ze zich eindelijk begrepen en serieus genomen. Elke dag appt ze met Twan, en algauw wil hij ook videobellen. Mirte gaat helemaal op in haar internetliefde. Maar dan wil Twan meer van haar zien, meer bloot. En hij wil haar in het echt ontmoeten… Gaat ze hierop in? En is Twan wel de jongen die hij zegt te zijn?

Een beangstigend realistisch boek over grooming. Mirtes verhaal kan iedereen overkomen! Ook geschikt voor jongeren die nog wat gemotiveerd moeten worden om te gaan lezen.

 

Discussie luistervaardigheid & spreekvaardigheid

Hou een kringgesprek in de klas. Kies een of meer van onderstaande onderwerpen om te bespreken. Bouw het gesprek rustig op. Begin met algemeen gebruik van de mobieltjes en ga pas over op een intiemer onderwerp als u merkt dat leerlingen er aan toe zijn. Dat is bij de ene groep eerder dan bij de andere. 

Benadruk dat de leerlingen (mits respectvol) alles mogen zeggen. Er is geen fout antwoord, het gaat er om dat jullie samen over dit onderwerp praten.

  • Het boek

Vraag aan de leerlingen wat zij hebben onthouden van het boek. Waar gaat #selfie volgens hen over? Op deze manier kunt u bepalen wat bij de groep is blijven hangen en wat nog meer uitleg nodig heeft. Weten ze bijvoorbeeld wat ‘grooming’ is? Zo niet: kijk dan samen naar dit filmpje. 

  • Mobiele telefoons

Mirte en Ralf zijn continue bezig met hun mobieltjes. Bij het ontbijt, bij het diner, als ze met hun huiswerk bezig zijn. Hoe is dat bij de leerlingen? Wie heeft zijn telefoon altijd aanstaan? Hoe gaat dat thuis? Zijn er regels? Zo ja, welke? Op de school van Mirte horen de telefoons officieel in de kluisjes. Wat zijn de regels voor het gebruik van mobieltjes op jullie school? Wat vinden de leerlingen daarvan? Gebruiken zij hun telefoon ook wel eens in de klas zoals Mirte, die foto’s maakt van het bord zodat ze minder aantekeningen hoeft te maken?

Is het belangrijk om constant online te zijn? En waarom? Wat zijn de voordelen van steeds bereikbaar zijn? Vinden de leerlingen dat er ook nadelen aan zitten? Hoe gaan ze daarmee om? Wat vinden ze ervan dat Lauren opeens niet meer online wil zijn?

Mirte lucht haar hart op Twitter en Facebook. Ze heeft niet zo goed in de gaten dat iedereen haar updates kan lezen. Hoe zit het met het besef van privacy bij de leerlingen? Praat erover. Hebben zij hun profiel openbaar staan? En wat delen zij op social media? Hebben ze eigen ‘regels’ voor het delen van foto’s, bijvoorbeeld alleen foto’s van zichzelf en geen ‘sexy’ foto’s? Of kan alles? Zetten ze alleen vrolijke dingen online of luchten zij hun hart ook als ze kwaad of verdrietig zijn? Lucht dat dan op? Houden ze er rekening mee welke mensen hun updates kunnen lezen? Zeggen ze bijvoorbeeld iets over hun ouders? Zijn ze ‘vrienden’ met hun ouders op social media? Waarom wel/niet? 

  • Klassen WhatsApp groep

Heeft de klas ook een WhatsApp groep? Wat wordt daarin besproken? Is de leerkracht ook onderdeel van die groep? In het boek wordt Masha uit de groepsapp gegooid. Wat vinden de leerlingen daarvan? Is hen dat ook weleens overkomen? Of weten ze van iemand die dat is gebeurd? Wat zou een reden kunnen zijn om iemand uit een groep te verwijderen? Of om zelf uit een groepsapp te gaan. Heeft iemand wel eens overwogen om uit een app-groep te stappen? Zo ja, waarom? Op WhatsApp of andere social media worden weleens seksueel getinte opmerkingen of filmpjes geplaatst. Wat doen de leerlingen als zij zo’n filmpje krijgen? Hebben ze dat al eens meegemaakt? 

  • Mirte maakt via Facebook contact met Twan. Ze accepteert hem omdat hij een ‘vriend van een vriend’ is. Hoe bepalen de leerlingen wie ze accepteren als vriend op social media? Is het belangrijk dat ze de persoon ook in het echt kennen? En waarom wel/niet?
  • In het begin van de internetrelatie met Mirte is Twan nog vrij rustig. Hij vraagt heel geleidelijk om blotere foto’s. Mirte groeit er langzaam in mee en rekt haar grens steeds meer op. Wat vinden de leerlingen ervan dat Mirte de foto’s stuurt? Vinden ze haar dom? Of kunnen ze het begrijpen? Lauren en Ralf zeggen later dat zij ook blootfoto’s naar elkaar sturen, ofwel aan ‘sexting’ doen. Maar dat het voor hen ‘anders’ is omdat ze een stelletje zijn. Is dat zo? Vinden de leerlingen dat anders? En wat als het dan uit gaat? Kun je een ander altijd volledig vertrouwen? 
  • Grooming

Hebben de leerlingen al eerder over grooming gehoord? Of was dit boek de eerste kennismaking met de term? Mirte besluit uiteindelijk aan haar ouders te vertellen wat haar is overkomen. Zouden de leerlingen ook naar hun ouders gaan om het te vertellen? Of zouden ze al in een eerder stadium iemand in vertrouwen nemen? Wat kun je doen als je vermoedt dat iemand het slachtoffer is van grooming?

  • Koppen snellen - informatie verzamelen en verwerken

Caja Cazemier schreef #selfie naar aanleiding van een bericht in de krant uit 2013. Geef de leerlingen de opdracht om online op zoek te gaan naar nieuwsberichten over dit onderwerp. Zoektermen kunnen zijn: zedenzaak 2013. Vraag daarna of ze antwoord kunnen geven op de volgende vragen:

  1. Hoe kwam de politie erachter dat Frank R. meisjes misbruikte?
  2. Was dit de eerste keer dat Frank R. in aanraking kwam met de politie in verband met grooming?
  3. Sinds wanneer is grooming strafbaar?
  4. Hoe zorgt de politie ervoor dat de namen van de meisjes niet bekend worden?

Antwoorden

  1. De zaak kwam aan het rollen doordat een 12-jarig meisje uit Groningen vermist was. Zij werd later aangetroffen in zijn auto en vertelde dat ze misbruikt was.
  2. Nee, zijn IP-adres kwam in 2009 al omhoog in een onderzoek naar grooming, maar er was toen niet genoeg bewijs om hem als verdachte aan te merken.
  3. In januari 2010.
  4. De politie gebruikt geen namen, maar dossiernummers.

Hoe veilig is jouw profiel

Bij deze opdracht is het de bedoeling dat de leerlingen hun mobieltjes gebruiken. Wie niet in het bezit is van een mobiele telefoon, kan een computer gebruiken.

Vooraf: schrijf de namen van alle leerlingen op en stop ze in ondoorzichtige pot of doos. 

Stap 1: Geef de leerlingen de opdracht om uit te loggen op hun sociale netwerk.

Stap 2: Laat iedereen een naam trekken. Dit is het klasgenootje voor wie ze een social media check gaan doen. Doel is te achterhalen hoe ‘veilig’ de profielen zijn van de leerlingen. Geef de leerlingen 20 minuten de tijd om de profielen goed te bekijken. Laat ze hun bevindingen opschrijven. 

Tip: Organiseer een debat

Verdeel de leerlingen in 3 groepen: 1 groep van drie leerlingen is de jury, de andere twee groepen gaan een debat voeren. Eén groep verzint argumenten vóór altijd online zijn, de andere groep verzint argumenten tegen. Doe dit ook met argumenten vóór en tegen het delen van ‘selfies’. 

Laat de leerlingen het nu tegen elkaar opnemen. Elke groep wijst een woordvoerder aan die 2 minuten de tijd krijgt om hun argumenten te delen. Daarna luisteren ze naar de andere groep en proberen vervolgens de argumenten weer te pareren. De jury bepaalt wie de beste argumenten had en het debat dus gewonnen heeft.

De zoektocht betreft: 

  • (profiel)foto’s. Zijn deze neutraal of sexy? Waarop baseren ze dit oordeel?
  • Zijn andere foto’s voor onbekenden zichtbaar? (Daarom is het van belang om uit te loggen op de sociale netwerken. Op deze manier zie je precies wat onbekenden zien).
  • Is er meer informatie zichtbaar waarop een ‘groomer’ af zou kunnen komen? 
  • Zo nee, waarom is het ‘veilige’ informatie?
  • Zo ja, wat valt op?

Bespreek de resultaten in de klas

  • Waren de leerlingen van wie veel informatie zichtbaar was zich bewust van de mate van openbaarheid van hun profiel? 
  • Gaan de leerlingen hun online gedrag aanpassen, nu ze deze ‘veiligheidscheck’ hebben gedaan?

 

Lees meer over Grooming

Hulp na grooming 

Wat kun je doen bij grooming?

Blokkeer de persoon meteen en meld het bij de website waar je bent benaderd voor seks. Geef het ook door aan de politie. De politie probeert dan de dader op te sporen, zodat zij de dader kan stoppen. Neem zoveel mogelijk bewijs mee. Zoals informatie over de persoon en berichten waaruit blijkt dat diegene met jou wil afspreken om seks met je te hebben. Meld grooming via Meldknop.nl (dit kan ook anoniem)

Bij grooming legt een volwassene via internet contact met minderjarigen om hen seksuele handelingen te laten verrichten of daadwerkelijk seksueel contact met hen te hebben. Vaak vertellen deze volwassenen niet dat zij veel ouder zijn.

Hoe kun je grooming herkennen?

Heb je online contact met iemand die je alleen via internet kent? Let dan op de signalen van grooming:

  • De groomer bouwt eerst een vertrouwensrelatie met je op. Gesprekken gaan bijvoorbeeld over hobby’s en interesses.
  • Langzaam krijgen de gesprekken een seksueel tintje. De groomer kan bijvoorbeeld vragen naar je liefdesrelaties of seksueel advies geven.
  • De groomer vraagt je om steeds een stapje verder te gaan. Bijvoorbeeld door intieme geheimen te delen, een naaktfoto te sturen of seksuele handelingen uit te voeren voor de webcam. 
  • Als je aangeeft dat je wilt stoppen, kan diegene dreigen om de beelden te verspreiden.

Zo kun je grooming voorkomen

Grooming voorkomen begint bij veilig internetgebruik:

  • Pas op als een onbekend online contact met je zoekt. Accepteer niet zomaar vriendschapsverzoeken.
  • Doet iemand zich voor als een bekende? Stel een vraag om te controleren of je diegene kent.
  • Gebruik online een nickname in plaats van je eigen naam.
  • Laat nergens online je adres, telefoonnummer of andere gevoelige persoonlijke informatie achter.
  • Bedenk vooraf waar je eigen grenzen liggen in online contact. Bijvoorbeeld dat je stopt met chatten als iemand over seks begint.
  • Zeg ‘nee’ tegen verzoeken waar je niet aan mee wilt doen.
  • Afspreken met iemand die je alleen online kent? Ga naar een drukke plek en neem iemand mee.
  • Sla je chatberichten op.

Neem iemand in vertrouwen

Bespreek de situatie met iemand uit je omgeving. Dat kan een vriendin zijn, je ouders of bijvoorbeeld een mentor op school. Door erover te praten kun je samen met iemand bespreken hoe je hulp kunt zoeken.

Wie kan mij helpen?

Vind je het moeilijk om met bekenden te praten over wat je hebt meegemaakt? Heb je last van schuldgevoelens of schaam je je? Voor advies en (juridische) hulp kun je ook bij ons terecht. Dat kan ook anoniem. Samen bekijken we wat jij nodig hebt Slachtofferhulp Nederland.

Contact met Slachtofferhulp Nederland: Na een ingrijpende gebeurtenis, zoals een misdrijf, verkeersongeval of vermissing, kunt u altijd terecht bij Slachtofferhulp Nederland. Wij bieden emotionele hulp, begeleiden u in het strafproces en helpen u bij uw schadevergoeding. Stel ons uw vraag per telefoon, mail, chat of social media.

Bel 0900 - 01 01 (gebruikelijke belkosten)

Openingstijden: maandag tot en met vrijdag tussen 8.00 en 20.00 uur en op zaterdag tussen 10.00 en 17.00 uur.

Ontmoet lotgenoten online

In de Slachtofferhulp Community kunt u ervaringen van anderen lezen die te maken hebben gehad met seksueel misbruik, een vraag stellen of uw eigen ervaring delen. Veilig en anoniem.

Lotgenotengroepen seksueel misbruik 

Hoe help ik een kind?

Grooming kan een diepe indruk achterlaten op kinderen. Het is normaal als een kind daarna een tijdje uit zijn doen is. Ieder kind reageert anders. Wij geven advies over hoe u een kind kunt helpen na een ingrijpende gebeurtenis.

Lees verder op de pagina van Slachtofferhulp Nederland ' Een kind helpen'

Tips voor ouders

TIP: Bekijk deze pagina Wat is grooming, en hoe ga je hier als ouder mee om?

Veel tieners hebben tegenwoordig seksuele ervaringen via internet. Het is daarom belangrijk om met een kind te praten over grooming en de risico's van internet. Neem ook contact op met de Politie en Helpwanted.nl.

 

Bron