Pesten is een ernstig probleem dat kan leiden tot mentale en emotionele schade. Veel mensen denken ten onrechte dat pesten gewoon een vorm van 'grapjes maken' is of hetzelfde is als plagen. Dit is echter niet het geval.
Doelstellingen
- Leerlingen begrijpen het verschil tussen plagen, pesten, grapjes, ruzie en conflict.
- Leerlingen leren hoe ze pestgedrag kunnen herkennen en bestrijden.
Verschillen: Plagen, Pesten, Grapjes, Ruzie en Conflict
Plagen
- Incidenteel en wederzijds
- Geen machtsongelijkheid
- Beide partijen vinden het meestal leuk
Pesten
- Herhaaldelijk en gericht op dezelfde persoon
- Machtsongelijkheid tussen de pester en het slachtoffer
- Doel is om te kwetsen of schaden
Grapjes
- Incidenteel en zonder kwade intentie
- Kan verkeerd worden opgevat, maar is niet bedoeld om te kwetsen
Ruzie
- Twee of meer partijen zijn betrokken
- Geen constante machtsongelijkheid
- Bedoeld om een meningsverschil of conflict op te lossen
Conflict
- Kan langdurig zijn, maar is vaak oplosbaar
- Betreft meestal volwassenen of gelijken
- Omvat meningsverschillen of meningsuitingen die tot een oplossing kunnen komen
Quiz: Plagen, Pesten, Grapjes, Ruzie of Conflict? De antwoorden en toelichtingen staan onderaan
Vraag 1: Wat is het als iemand je elke dag expres buitensluit van groepsactiviteiten?
- A) Grapjes
- B) Plagen
- C) Pesten
- D) Conflict
Vraag 2: Je vriend doet een eenmalige grap over je nieuwe kapsel, maar je vindt het niet erg. Wat is dit?
- A) Grapjes
- B) Plagen
- C) Pesten
- D) Ruzie
Vraag 3: Twee leerlingen hebben een verhitte discussie over een schoolproject. Wat is dit?
- A) Conflict
- B) Plagen
- C) Pesten
- D) Ruzie
Vraag 4: Wat moet je doen als je ziet dat iemand wordt gepest?
- A) Niks, het is niet jouw probleem.
- B) De pestkop uitlachen.
- C) Het melden bij een volwassene en de gepeste steunen.
- D) Meedoen met pesten.
Vraag 5: Je vriend noemt je steeds een bijnaam waar je niet van houdt, ook al heb je gevraagd te stoppen. Wat is dit?
- A) Grapjes
- B) Plagen
- C) Pesten
- D) Ruzie
Vraag 6: Twee leerlingen dingen naar dezelfde rol in het schooltoneelstuk en hebben daar een aanhoudende discussie over. Wat is dit?
- A) Grapjes
- B) Plagen
- C) Pesten
- D) Conflict
Vraag 7: Iemand maakt een grappige tekening van een leraar en toont het aan de klas om te lachen. Wat is dit?
- A) Grapjes
- B) Plagen
- C) Pesten
- D) Ruzie
Vraag 8: Wat is het als iemand je voortdurend kleinerende opmerkingen geeft?
- A) Grapjes
- B) Plagen
- C) Pesten
- D) Ruzie
Vraag 9: Wat moet je doen als iemand in de klas wordt uitgelachen om zijn/haar accent?
- A) Niks zeggen en meelachen
- B) De persoon die uitlacht onderbreken en zeggen dat het niet oké is
- C) Het aan niemand vertellen
- D) Het filmen en online zetten
Vraag 10: Je hebt een eenmalige woordenwisseling met je vriend over wie de gameconsole mag gebruiken. Wat is dit?
- A) Grapjes
- B) Plagen
- C) Pesten
- D) Ruzie
Rollenspel: onderscheid tussen Plagen, Pesten, Grapjes, Ruzie en Conflict
Tips
- Maak gebruik van de ervaringen en gevoelens van de leerlingen voor een diepere discussie.
- Zorg voor een veilige en open sfeer waarin leerlingen zich comfortabel voelen om hun gedachten en gevoelens te delen.
- Geef na afloop van elk rollenspel directe feedback en gebruik het als een kans om misverstanden direct te corrigeren.
Doel
Het doel van dit rollenspel is om de leerlingen te leren het verschil te herkennen tussen plagen, pesten, grapjes maken, ruzie en conflict. Door middel van het naspelen van verschillende situaties zullen ze leren om de nuances te begrijpen en hoe ze moeten reageren in dergelijke situaties.
Benodigdheden
- Scenario-kaarten met situaties die plagen, pesten, grapjes, ruzie of conflict beschrijven
- Ruimte om te bewegen en te acteren
- Optioneel: kostuums of rekwisieten
Tijdsduur
- Introductie: 5 minuten
- Rollenspel en discussie: 30-40 minuten
- Nabespreking: 10-15 minuten
Instructies
- Introductie: Leg kort het doel van het rollenspel uit. Geef aan dat de leerlingen zullen proberen te begrijpen welk gedrag als plagen, pesten, een grapje, ruzie of conflict beschouwd kan worden.
- Teamindeling: Verdeel de leerlingen in kleine groepen (bijv. 3-5 leerlingen per groep).
- Scenario's: Geef elke groep een scenario-kaart. De kaart beschrijft een situatie maar geeft niet aan of het plagen, pesten, een grapje, ruzie of conflict is.
- Voorbereiding: Geef de groepen 5-7 minuten om hun scenario door te nemen en te beslissen hoe ze het gaan naspelen.
- Uitvoering: Laat elke groep hun rollenspel uitvoeren. Na elke uitvoering houden we een korte discussie waarin de rest van de klas probeert te bepalen of het om plagen, pesten, een grapje, ruzie of conflict ging.
- Reflectie: Na de discussie onthult de leerkracht wat het scenario werkelijk was en legt kort het verschil uit tussen de verschillende termen.
Nabespreking
- Wat hebben de leerlingen geleerd over het onderscheid tussen deze termen?
- Welke situaties waren moeilijk te beoordelen? Waarom?
- Hoe kunnen we pesten en conflicten beter herkennen en aanpakken in de toekomst?
Scenario-Kaarten
Scenario 1
Twee vrienden doen alsof ze elkaars lunch stelen als grap.
Scenario 2
Een groep kinderen weigert een klasgenoot mee te laten doen met een spel tijdens de pauze.
Scenario 3
Twee klasgenoten discussiëren heftig over politiek.
Scenario 4
Een leerling neemt altijd het potlood van een andere leerling en geeft het nooit terug.
Scenario 5
Twee vrienden plagen elkaar over hun favoriete voetbalteams.
Scenario 6
Een leerling roept altijd dat een andere leerling slecht is in sport, ook al is dat niet waar.
Scenario 7
Twee leerlingen hebben een korte woordenwisseling over wie er eerst bij de waterkoeler mag.
Scenario 8
Een leerling maakt een eenmalige grap over het uiterlijk van een andere leerling.
Scenario 9
Een leerling vertelt zijn vriend dat hij zijn nieuwe schoenen lelijk vindt, maar lacht erbij.
Scenario 10
Twee leerlingen zijn aan het ruziën over wie de schuldige is van een fout tijdens een groepsproject.
Scenario 11
Een groep leerlingen sluit altijd dezelfde persoon uit bij activiteiten.
Scenario 12
Twee vrienden hebben een kortstondige ruzie over het annuleren van een afspraak.
Scenario 13
Een leerling trekt altijd aan het haar van een andere leerling tijdens de les.
Scenario 14
Twee leerlingen discussiëren stevig over een controversieel onderwerp in de les.
Scenario 15
Een leerling maakt constant sarcastische opmerkingen over een ander, ook al wordt hem gevraagd te stoppen.
Scenario 16
Twee klasgenoten doen een wedstrijdje wie het snelst kan rekenen.
Scenario 17
Een leerling doet een imitatie van een leraar maar bedoelt het niet kwetsend.
Scenario 18
Twee klasgenoten hebben een blijvend conflict over wie de beste plek in de klas krijgt.
Scenario 19
Een groepje leerlingen maakt een leerling met een buitenlands accent belachelijk.
Scenario 20
Twee vrienden hebben een lichte discussie over wie de afstandsbediening mag gebruiken.
Achtergrondinformatie
Het is belangrijk om het verschil tussen de termen goed te begrijpen, omdat dit de basis vormt voor preventie en interventie in geval van pesten. Plagen en grapjes zijn vaak onschuldig en gebaseerd op wederzijdse interactie, terwijl pesten gaat om een machtsonevenwichtigheid en de intentie om te kwetsen.
Klik op de vraag om naar het antwoord te gaan of navigeer snel naar deze subrubrieken:
Vraag & Antwoord ...
Pesten algemene vragen
► Anti-pesten of preventie, wat is het verschil?
► Gevolgen van pesten, wat kunnen de gevolgen zijn en wat kan je daartegen doen?
► Grensoverschrijdend gedrag, is daar een voorbeeld protocol voor?
► Ik word gepest op mijn werkt, wat kan ik doen?
► Inclusie is toch van belang voor de preventie van pesten?
► Komt pesten vaker voor dan volwassenen denken?
► Misverstanden over pesten: ‘Sla gewoon terug, joh’
► Overdrijven wij de effecten van pesten niet gewoon?
► Pesten, wat is de (officiële) definitie van pesten?
► Plagen, wanneer is het nu plagen en wanneer is het pesten?
► Waarom pest iemand ... denk er eens over na
► Waarom spreken we over 'doelwit' versus 'slachtoffer' en 'kind dat pest' versus 'pestkop'?
► Woorden doen pijn, of hoe werkt dit in de hersenen?
Agressie, Conflict, Intimidatie, Ruzie of is het Pesten?
► Agressie versus pesten, wat is het verschil?
► Conflict of Pesten, wat is het verschil?
► Conflict helpen oplossen als derde, hoe kan ik dit bemiddelingsgesprek het beste aanpakken?
► Direct of indirect pesten, wat is het verschil?
► Intimidatie of is het pesten? Hoe kan ik dit herkennen?
Antwoorden en toelichting per scenario
Scenario 1
Twee vrienden doen alsof ze elkaars lunch stelen als grap.
(Label: Grapjes)
Toelichting: Beide partijen zijn betrokken en vinden het grappig. Er is geen sprake van kwetsen of machtsmisbruik.
Scenario 2
Een groep kinderen weigert een klasgenoot mee te laten doen met een spel tijdens de pauze.
(Label: Pesten)
Toelichting: Dit is uitsluiting, een vorm van pesten waarbij de macht onevenwichtig is verdeeld.
Scenario 3
Twee klasgenoten discussiëren heftig over politiek.
(Label: Conflict)
Toelichting: Beide partijen hebben sterke meningen en zijn actief betrokken bij de discussie.
Scenario 4
Een leerling neemt altijd het potlood van een andere leerling en geeft het nooit terug.
(Label: Pesten)
Toelichting: Dit is een vorm van pesten waarbij eigendom wordt afgenomen zonder toestemming.
Scenario 5
Twee vrienden plagen elkaar over hun favoriete voetbalteams.
(Label: Plagen)
Toelichting: Hier is de interactie wederzijds en vriendschappelijk.
Scenario 6
Een leerling roept altijd dat een andere leerling slecht is in sport, ook al is dat niet waar.
(Label: Pesten)
Toelichting: Dit is verbale intimidatie met als doel te kwetsen.
Scenario 7
Twee leerlingen hebben een korte woordenwisseling over wie er eerst bij de waterkoeler mag.
(Label: Ruzie)
Toelichting: Dit is een eenmalig voorval met wederzijdse betrokkenheid.
Scenario 8
Een leerling maakt een eenmalige grap over het uiterlijk van een andere leerling.
(Label: Grapjes)
Toelichting: Omdat dit een eenmalige actie is zonder de intentie te kwetsen, wordt dit als een grapje beschouwd.
Scenario 9
Een leerling vertelt zijn vriend dat hij zijn nieuwe schoenen lelijk vindt, maar lacht erbij.
(Label: Plagen)
Toelichting: De intentie is niet om te kwetsen, en beide partijen zijn actief betrokken.
Scenario 10
Twee leerlingen zijn aan het ruziën over wie de schuldige is van een fout tijdens een groepsproject.
(Label: Ruzie)
Toelichting: Beide partijen zijn betrokken in een conflict met een specifiek onderwerp.
Scenario 11
Een groep leerlingen sluit altijd dezelfde persoon uit bij activiteiten.
(Label: Pesten)
Toelichting: Dit is een vorm van sociaal pesten. Er is een ongelijke machtsverhouding en de bedoeling is om het doelwit te isoleren.
Scenario 12
Twee vrienden hebben een kortstondige ruzie over het annuleren van een afspraak.
(Label: Ruzie)
Toelichting: Beide partijen zijn actief betrokken en de ruzie heeft een specifieke aanleiding. Er is geen sprake van langdurige kwetsing.
Scenario 13
Een leerling trekt altijd aan het haar van een andere leerling tijdens de les.
(Label: Pesten)
Toelichting: Dit is fysiek pesten. De acties zijn eenzijdig en bedoeld om de andere persoon te kwetsen.
Scenario 14
Twee leerlingen discussiëren stevig over een controversieel onderwerp in de les.
(Label: Conflict)
Toelichting: Dit is een voorbeeld van een conflict waarbij beide partijen een duidelijk standpunt hebben en dit willen verdedigen.
Scenario 15
Een leerling maakt constant sarcastische opmerkingen over een ander, ook al wordt hem gevraagd te stoppen.
(Label: Pesten)
Toelichting: Dit is verbale intimidatie en pesten, zeker omdat het doorgaat ondanks verzoeken om te stoppen.
Scenario 16
Twee klasgenoten doen een wedstrijdje wie het snelst kan rekenen.
(Label: Plagen)
Toelichting: Dit is een vriendelijke, wederzijdse uitdaging zonder de intentie om te kwetsen.
Scenario 17
Een leerling doet een imitatie van een leraar maar bedoelt het niet kwetsend.
(Label: Grapjes)
Toelichting: Dit is een eenmalig voorval bedoeld om te amuseren, zonder de intentie om te kwetsen.
Scenario 18
Twee klasgenoten hebben een blijvend conflict over wie de beste plek in de klas krijgt.
(Label: Conflict)
Toelichting: Beide partijen zijn actief betrokken en het conflict duurt voort, maar er is geen sprake van een machtsongelijkheid.
Scenario 19
Een groepje leerlingen maakt een leerling met een buitenlands accent belachelijk.
(Label: Pesten)
Toelichting: Dit is een vorm van discriminatie en pesten, waarbij een groep zich keert tegen een enkel individu op basis van verschillen.
Scenario 20
Twee vrienden hebben een lichte discussie over wie de afstandsbediening mag gebruiken.
(Label: Ruzie)
Toelichting: Dit is een kleine, eenmalige ruzie zonder de intentie om te kwetsen, en beide partijen zijn betrokken.
Quiz: Plagen, Pesten, Grapjes, Ruzie of Conflict? Antwoorden en toelichtingen
Vraag 1: Wat is het als iemand je elke dag expres buitensluit van groepsactiviteiten?
- A) Grapjes
- B) Plagen
- C) Pesten
- D) Conflict
Antwoord: C) Pesten
Toelichting: Dit is een vorm van sociaal pesten waarbij er sprake is van een machtsongelijkheid en de intentie om te kwetsen.
Vraag 2: Je vriend doet een eenmalige grap over je nieuwe kapsel, maar je vindt het niet erg. Wat is dit?
- A) Grapjes
- B) Plagen
- C) Pesten
- D) Ruzie
Antwoord: A) Grapjes
Toelichting: Dit is een eenmalige grap zonder de intentie om te kwetsen, en beide partijen zijn ermee op hun gemak.
Vraag 3: Twee leerlingen hebben een verhitte discussie over een schoolproject. Wat is dit?
- A) Conflict
- B) Plagen
- C) Pesten
- D) Ruzie
Antwoord: A) Conflict
Toelichting: Dit is een voorbeeld van een conflict waarbij beide partijen actief betrokken zijn en een standpunt willen verdedigen.
Vraag 4: Wat moet je doen als je ziet dat iemand wordt gepest?
- A) Niks, het is niet jouw probleem.
- B) De pestkop uitlachen.
- C) Het melden bij een volwassene en de gepeste steunen.
- D) Meedoen met pesten.
Antwoord: C) Het melden bij een volwassene en de gepeste steunen
Toelichting: Het is belangrijk om pesten aan te pakken. Meld het bij een volwassene en bied steun aan het slachtoffer.
Vraag 5: Je vriend noemt je steeds een bijnaam waar je niet van houdt, ook al heb je gevraagd te stoppen. Wat is dit?
- A) Grapjes
- B) Plagen
- C) Pesten
- D) Ruzie
Antwoord: C) Pesten
Toelichting: Dit is een vorm van verbale intimidatie en pesten, zeker omdat het doorgaat ondanks verzoeken om te stoppen.
Vraag 6: Twee leerlingen dingen naar dezelfde rol in het schooltoneelstuk en hebben daar een aanhoudende discussie over. Wat is dit?
- A) Grapjes
- B) Plagen
- C) Pesten
- D) Conflict
Antwoord: D) Conflict
Toelichting: Dit is een voortdurende situatie waarbij beide partijen betrokken zijn en een standpunt willen verdedigen. Het is een conflict omdat het aanhoudend en complex is.
Vraag 7: Iemand maakt een grappige tekening van een leraar en toont het aan de klas om te lachen. Wat is dit?
- A) Grapjes
- B) Plagen
- C) Pesten
- D) Ruzie
Antwoord: A) Grapjes
Toelichting: Dit is een eenmalige actie die bedoeld is om mensen aan het lachen te krijgen en bevat geen bedoeling om iemand structureel te kwetsen.
Vraag 8: Wat is het als iemand je voortdurend kleinerende opmerkingen geeft?
- A) Grapjes
- B) Plagen
- C) Pesten
- D) Ruzie
Antwoord: C) Pesten
Toelichting: Dit is een vorm van pesten omdat het een doorgaande, eenzijdige actie is met de bedoeling iemand te kwetsen.
Vraag 9: Wat moet je doen als iemand in de klas wordt uitgelachen om zijn/haar accent?
- A) Niks zeggen en meelachen
- B) De persoon die uitlacht onderbreken en zeggen dat het niet oké is
- C) Het aan niemand vertellen
- D) Het filmen en online zetten
Antwoord: B) De persoon die uitlacht onderbreken en zeggen dat het niet oké is
Toelichting: Het is belangrijk om op te staan tegen pesten en discriminatie. Door het gedrag aan te pakken, kun je een positieve invloed uitoefenen op de situatie.
Vraag 10: Je hebt een eenmalige woordenwisseling met je vriend over wie de gameconsole mag gebruiken. Wat is dit?
- A) Grapjes
- B) Plagen
- C) Pesten
- D) Ruzie
Antwoord: D) Ruzie
Toelichting: Dit is een eenmalige, kortstondige ruzie waarbij beide partijen betrokken zijn, maar er is geen sprake van langdurige kwetsing of machtsongelijkheid.