Nederland is treiterland - en nog 6 andere inzichten over pesten op het werk

Op de Nederlandse werkvloer wordt er heel wat afgepest. Zeven opvallende inzichten over getreiter op werk op een rij.

#1. Ruim 4 miljoen extra verzuimdagen

Pesten lijkt meer iets van het schoolplein dan de werkvloer. Verrassend genoeg bleek uit de Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden die TNO in 2012 onder bijna 25.000 werknemers uitvoerde, dat toch maar liefst 7,5% van de Nederlandse werknemers op het werk gepest wordt. Doorberekend zou al dat gesar in Nederland tot ruim 4 miljoen extra verzuimdagen leiden De pesterijen kunnen uiteenlopen van telkens maar weer vervelende grapjes tot werk opgedragen krijgen met het doel te falen en zo langzamerhand de deur uitgepest worden.

#2. Nederland treiterland

Uit een onderzoek van The European Foundation for the Improvement of Living and Working Conditions (Eurofound) blijkt Nederland een van de koplopers als het gaat om getreiter. In Europa wordt er alleen in België en Frankrijk nog meer gepest. Seth van den Bossche, senior onderzoeker bij TNO, denkt dat het iets te maken heeft met de omgangsvormen in Nederland. Van den Bossche: ‘Dat zogenaamd leuke open en direct zijn heeft ook een keerzijde. Altijd maar meteen zeggen wat je denkt pakt niet altijd goed uit. Daarnaast zullen de hoge mate van individualisering in Nederland en de relatief hoge werkdruk ongetwijfeld ook een steentje bijdragen.’ Het minst wordt er overigens op het werk gepest in landen als Bulgarije, Polen en Italië, zo meldt het onderzoek.

#3. Stress en vermoeidheid zijn het resultaat

Het onderzoek van Eurofound keek ook naar de gezondheidsproblemen die het gevolg zijn van al dat getreiter. In vergelijking met werknemers die niet gepest worden zijn hun getreiterde collega’s meer moe, ze hebben meer stress, ze slapen slechter en ze zijn vaker depressief. En dat uit zich vervolgens vaak in oplopend verzuim. Een pestgeval kost dan ook de organisatie aardig wat geld. Bob van der Meer geeft aan dat een enkel pestgeval een bedrijf al snel 45.000 euro kost.

#4. Vrouwen pesten vooral vrouwen

Uit de meest recente Workplace Bullying Survey in Amerika blijken vooral de mannen de treiterkoppen, met 68 procent. Slachtoffer van hen zijn vooral vrouwen (57 procent). Opvallend genoeg zitten de pestende vrouwen (31%) op hun beurt ook (met 68%) vooral weer andere vrouwen op hun kop. En het zijn de vrouwen uit de leeftijdsgroep 30 t/m 49 jaar die het volgens het Europese onderzoek het zwaarst te verduren hebben. Juist in die leeftijdsgroep worden ze meer gepest dan hun mannelijke collega. Daarna gaat het weer aardig gelijk op. 

#5. ‘Bossing’ versus ‘mobbing’

Uit het Amerikaanse onderzoek van het Workplace Bullying Institute bleek dat juist de baas veel treitert (56%). Dat pesten door de baas wordt ook wel ‘bossing’ genoemd. Dit in tegenstelling tot ‘mobbing’ , waarbij een groep werknemers zich tegen een individu keert. Uit een onderzoek uit 2009 van CNV en de Universiteit in Twente bleek overigens dat 8 procent van de leidinggevenden in Nederland zelf ook gepest wordt en dat 28 procent in het verleden is gepest. Anders dan bij werknemers zoeken zij de oorzaak hiervan echter niet bij zichzelf, terwijl 1 op de 5 werknemers dit juist wel doet, zo schreven de onderzoekers. En wat opvalt, zo zegt Ellen Giebels van het onderzoeksinstituut IBR van de Universiteit Twente: ‘is dat leidinggevenden anders met het pestgedrag omgaan dan werknemers. Zo gaan leidinggevenden bijvoorbeeld eerder de confrontatie aan, terwijl werknemers zich wat meer conflictvermijdend opstellen.’

#6. Het komt door het werk, niet de mensen

De Australische psychologe Michelle Tuckey, adjunct-directeur van de Asia Pacific Centre for Work Health and Safety, rondde onlangs een grootscheeps onderzoek af naar de oorzaken van getreiter op werk. Haar conclusie is dat het meestal niet komt door botsende persoonlijkheden maar door de gecreëerde werkcultuur. ‘Gepest op werk’, zegt Tuckey,’is meestal een reflectie van de totale structuur van de organisatie. En het is slecht voor iedereen. Werknemers krijgen zowel mentaal als fysiek steeds meer gezondheidsklachten die leiden tot meer verzuim. En het kost ook de organisaties geld door het verzuim, een hoger verloop van werknemers en minder tevredenheid op het werk.’

#7. Nog erger dan pesten blijkt: negeren

Maar het kan allemaal nog erger, zo concluderen Canadese onderzoekers van de University of British Columbia recent. Genegeerd worden maakt ons nog ongelukkiger dan gepest worden. En dat terwijl het negeren van anderen sociaal meer aanvaardbaar is en over het algemeen minder schadelijk wordt geacht. Niet dus, zo verklaart hoogleraar Sandra Robinson. ‘Uitsluiting zorgt ervoor dat mensen zich hulpeloos voelen, alsof zij het niet waard zijn om aandacht aan te besteden.’ Géén rol spelen in de werkcultuur is kwalijker voor iemands welzijn dan een negatieve rol spelen. Het zou niet alleen een zeer negatief effect hebben op de gezondheid van werknemers, maar ook op hun prestatievermogen en – uiteraard – het plezier waarmee ze hun werk uitvoeren.