Voor scholen | Online pesten aanpakken

Verstrengeling on- en offline contact

Wie vandaag met jongeren omgaat, kan er niet om heen: het sociale leven van tieners speelt zich verstrengeld af in de on- en offline wereld. ICT bekleden een prominente rol in hoe zij met elkaar omgaan en communiceren. Afspraakjes maken, spellen spelen, schooltaken uitvoeren, foto’s delen, vriendschappen onderhouden, intimiteit delen, ruzies en conflicten uitvechten, pesten, … dat alles gebeurt vandaag via ICT.

Met deze verstrengeling van het online en offline leven in het achterhoofd, hoeft het dus niet te verbazen dat onderzoekers een grote overlapping aantreffen tussen klassieke vormen van pesten en cyberpesterijen. Een aanzienlijk deel van de Vlaamse jongeren krijgt af te rekenen met cyberpesterijen. Veel van deze slachtoffers zit bovendien tegelijk opgescheept met pesterijen in het offline leven. Een kleinere groep, waartoe in dit geval ook populaire leerlingen behoren, wordt exclusief gecyberpest.

Nieuwe accenten in schoolaanpak

De zonet beschreven nieuwe sociale realiteit dwingt leerkrachten en scholen tot het actualiseren van het curriculum en van het schoolbeleid. Lessen en activiteiten die leerlingen inzicht geven in de werking van ICT en die hen op het vlak van e-safety, mediawijs handelen en nettiquette ruggensteun geven, zijn vandaag geen overbodige luxe. Scholen voelen zich bovendien genoodzaakt hun antipestbeleid aan te vullen met componenten die rechtstreeks verwijzen naar cyberpesten.

De integrale schoolaanpak ('Whole School Approach')

Scholen die (cyber-)pestproblemen ten gronde wil aanpakken, trekken bij voorkeur de kaart van de “Whole School Approach”. Deze aanpak waarbij sprake is van een brede, volgehouden mix van initiatieven, richt zich tot alle schoolactoren (leerlingen, leerkrachten, ouders, nabije schoolomgeving) en bestrijkt alle dimensies van het schoolgebeuren.

Een sterk en ingrijpend beleid combineert acties en initiatieven die

(a) het positief team-, klas- en schoolklimaat bevorderen
(b) de brede doelgroep van leerlingen, leerkrachten en ouders preventief versterken
(c) de risicofactoren van cyberpesten beperken of neutraliseren
(d) de incidentaanpak en -afhandeling zo doeltreffend en kwaliteitsvol mogelijk helpen maken.

Informeren, sensibiliseren, structurele versterkingen aanbrengen, oplossingsvaardigheden versterken, geëscaleerde conflicten en pesterijen ombuigen … dat alles maakt deel uit van deze integrale schoolaanpak.

Evaluatiestudies van beproefde anti-cyberpestprogramma’s maken duidelijk dat scholen die breed inzetten en de (cyber)pestthematiek ook in de diepte uitwerken, de beste resultaten neerzetten. In deze scholen zijn er minder (cyber)pestslachtoffers, wordt er minder ge(cyber)pest en verbeteren de contacten tussen de leerlingen onderling en tussen de leerlingen en de leerkrachten. Deze verbeteringen komen niet alleen het welbevinden van leerlingen en leerkrachten ten goede maar dragen indirect ook bij tot het versterken van de leercondities.

Hieronder geven we een aantal adviezen die kunnen helpen bij de ontwikkeling van een aanpak tegen (cyber)pestgedrag. Eerst bespreken wat er op het niveau van de school kan gebeuren en vervolgens geven we ook specifieke tips waarmee individuele leerkrachten verder aan de slag kunnen.

Adviezen voor Integrale schoolaanpak Pesten & Online Pesten (Cyberpesten)

Tips van Niels Baas bij online pesten (cyberpesten):

Pesten aanpakken is iets wat je samen moet doen (met de kinderen in je klas, de ouders, leerkrachten onderling)
Neem het serieus
Kinderen moeten het veilig kunnen melden, niet alleen als zij slachtoffer zijn maar ook als kinderen het melden die het zien of misschien ook wel zelf doen

Pesten melden is geen klikken!!

Laat de klas zelf afspraken bedenken en op posters vastleggen "hoe gaan wij met elkaar om online" en deel de uitkomsten met de ouders en collega's binnen school (lesmaterialen om dit te ondersteunen zijn deze gratis lessen: les What's Happy of de les Instagrap van Mijn Kind Online)
Door gemaakte groepsafspraken met ouders en team te delen draag je samen verantwoordelijkheid.
Betrek iedereen binnen je school inclusief de NOP'ers, leerlingen vinden het vaker prettiger om bijvoorbeeld met de conciërge te praten

OORDEEL NIET! (Kinderen veroordelen zichzelf hier al genoeg voor, doe het niet! Zorg voor veiligheid & luister vooral naar het kind).

Extra tip!
Ga samenwerken aan een Virtuele Rondleiding iedere leerling 15 minuten ruimte geven om via VR bord te laten zien wat ze online doen. Belangrijk! Vraag wel altijd van tevoren wat ga je laten zien? (zodat je vooraf kan bedenken wil ik dit wel of niet)

"Je staat er als leerkracht niet alleen voor".

Dat zegt Niels Baas - oprichter van Cyberpesten de Baas in deze video. Hij werkt dagelijks met de online veiligheid van kinderen en geeft voorlichting op #scholen. In deze video vertelt hij wat je als leerkracht kan doen om cyberpesten aan te pakken. #weektegenpesten #pesten #cyberpesten

Doelgroep:

Professionals