Roddelen en buitensluiten: pesters populairder op middelbare school

Leerlingen die pesten op de middelbare school zijn populairder dan die op de basisschool. Dit blijkt uit onderzoek van gedragswetenschapper Loes Pouwels van de Radboud Universiteit. "Ze hebben een hogere positie in de groep."

"Pesten op de middelbare school wordt beloond met populariteit, een slachtoffer verdedigen juist niet", zegt Loes Pouwels. Ze onderzocht meer dan 2000 middelbare scholieren en 500 leerlingen op de basisschool.

'Wie uit jouw klas pest anderen?'

Ze legde klasgenoten een vragenlijst voor met vragen over elkaar. "Eén van de vragen was: wie uit jouw klas weet telkens nieuwe dingen te bedenken om anderen te pesten?"

"De leerlingen waren eerlijker omdat het niet over hun eigen gedrag ging, maar over het gedrag van anderen." Op deze manier onderzocht Pouwels de sociale status en de populariteit van de pesters, maar ook de verschillende rollen bij het pesten.

10 tot 15 procent van de leerlingen geeft aan slachtoffer te zijn van pesten.

Pesters en verdedigers

Er zijn zes rollen bij het pesten die al eerder in wetenschappelijk onderzoek zijn vastgesteld:

Pesters: dit zijn de 'hoofdpesters', zij zetten het pestgedrag in gang en bedenken steeds nieuwe dingen om het slachtoffer te treiteren.
Assistenten: Ze ondersteunen de pester. Ze wachten het slachtoffer op of doen mee met uitschelden. Ze zijn actief, maar hebben niet de hoofdrol.
Aanmoedigers: Deze kinderen doen niet actief mee, maar houden het pesten wel in stand. Ze kijken bijvoorbeeld wat er aan de hand is, of lachen om de situatie. Op deze manier geven ze positieve feedback aan de pester en de assistenten.
De slachtoffers: Dit zijn diegene die gepest worden.
Verdedigers: Deze kinderen nemen het op voor het slachtoffer door ze te troosten of door actie te ondernemen tijdens het pesten.
De buitenstaanders: die houden zich afzijdig. Ze kiezen geen partij: niet voor de pesters, maar ook niet voor de slachtoffers.

Pesters populair

Uit het onderzoek van Pouwel is gebleken dat 10 tot 15 procent van de leerlingen aangeeft slachtoffer te zijn van pesten. Volgens klasgenoten is meer dan 30 procent een pester, assistent of aanmoediger van pesten. Op de middelbare school zijn pesters populairder dan op de basisschool, en verdedigers juist minder populair.

Daarnaast weten leerlingen goed wanneer pesten het meeste zin heeft, dat is vaak als er geen volwassenen bij zijn. "Daarom wordt pesten door volwassenen onderschat, ze zien het vaak niet."

Roddelen en buitensluiten

Treiteraars op de middelbare school hebben een hogere positie in de groep. "Leerlingen pesten vaak om twee redenen: om populair te worden of om populair te blijven en de hoge positie in een groep in stand te houden."

Om goed te kunnen pesten, zijn sociale vaardigheden nodig. Kinderen op de basisschool zijn jonger en hebben nog niet voldoende sociale vaardigheden ontwikkeld. Oudere kinderen krijgen meer inzicht in de sociale relaties in hun klas en zien dat als ze pesten, ze populairder worden. "Ze roddelen of sluiten andere kinderen bewust buiten of negeren ze. Deze vormen van pesten komen relatief veel voor bij ouderen jongeren."

Antipestprogramma's

Leerlingen op de middelbare school zijn negatief over pesten, maar keuren het gedrag van hun klasgenoten niet sterk af. "Ze wijzen op de negatieve eigenschappen van het slachtoffer, het pestgedrag keuren ze niet heel sterk af, juist omdat de pesters populair zijn."

Er is veel meer onderzoek gedaan naar pestgedrag op basisscholen, er zijn dus ook meer antipestprogramma's ontwikkeld voor jonge treiteraars. "Maar deze antipestprogramma's richten zich niet op de populariteit van de pesters, wat bij middelbare scholieren juist effectief kan zijn."

De antipestprogramma's die ontwikkeld zijn voor middelbare scholieren, zijn vaak niet op onderzoeken gebaseerd. "Ze hebben uiteraard goede bedoelingen, maar voor de bovenbouw voor de middelbare scholieren hebben ze weinig effect."

Video: Leraren vinden het lastig om pestgedrag te herkennen

Leraren weten vaak niet hoe ze moeten omgaan met pesters in de klas. Dat blijkt uit onderzoek van de Rijksuniversiteit Groningen.

Bron: RTL Nieuws

Doelgroep:

Professionals

Kenniscentrum Pesten per doelgroep

Stichting Stop Pesten Nu vertrouwt volledig op vrijwillige donaties en de inzet van vrijwilligers om haar belangrijke werk mogelijk te maken. Wij ontvangen geen subsidies, waardoor wij volledig afhankelijk zijn van de steun van mensen zoals u.

Tip van de redactie! Heb je haast? Navigeer dan snel naar:

Angela