Kritiek op fat-shaming in Netflix-serie: 'Dun ineens wel zelfverzekerd? Zo werkt dat niet'

De serie gaat over Patty, een meisje dat op school wordt gepest om haar overgewicht. Tijdens de zomervakantie wordt ze geslagen en breekt ze haar kaak, waardoor ze niet kan eten. Als ze na de vakantie weer naar school gaat is ze een stuk dunner en hebben haar klasgenootjes ineens alle aandacht voor haar. Ze besluit om wraak te nemen op haar voormalige pesters.

"Deze serie werkt bevestigend", zegt GZ-psycholoog Marlies Rekkers. Zij behandelt veel cliënten met een eetstoornis of een verstoorde lichaamsbeleving. "Als je dik bent, word je aan alle kanten gepest. Als je slank bent, vindt iedereen je mooi. Daar wordt hier op ingespeeld."

Danielle Heemskerk van Bureau Body Positive vindt de serie onorigineel. Zij staat mensen bij die niet tevreden zijn over hun lichaam. "We zien constant dit soort verhalen in Hollywood over dikke mensen, en dat je leven pas gaat beginnen als je slanker bent en je het dan pas waard bent om van je af te bijten. Zij wordt als dikke tiener gepest en moet haar pesters daarna hun ongelijkheid bewijzen. Terwijl we het gewoon zouden moeten afkeuren dat er gepest wordt."

Verontwaardiging

Netflix zette onlangs een trailer online en die riep veel verontwaardiging op. Een petitie om de publicatie van de serie te stoppen, is al ruim 130.000 keer getekend. "Al zo lang wordt het verhaal verteld dat als vrouwen en meisjes populair willen zijn, vrienden willen hebben, bij mannen in de smaak willen vallen, en een waardig mens willen zijn…dat we dan dun moeten zijn", schrijft de initiatiefneemster. Ze zegt dat het probleem veel groter is dan alleen deze serie en dat veel vrouwen hun waarde ontlenen aan hun lichaam.

Rekkers heeft twee problemen met de opzet van de serie. "Het eerste is dat je de indruk wekt dat als je dun bent, dan ineens wel zelfverzekerd genoeg bent om wraak te nemen. Je moet eerst een goed lijf hebben, want dan voel je je zelfverzekerder. Maar zo werkt dat niet."

Het tweede probleem is dat de serie doet alsof het heel makkelijk is om zomaar af te vallen en dat gewichtsverlies vast te houden. "Dat is een fabel die hier wordt bevestigd. Als je er maar iets aan doet, dan word je wel dun", zegt Rekkers. "Dat is helemaal niet zo, voor veel mensen is het een onmogelijke opgave."

Heemskerk maakt zich zorgen dat series als deze stigmatiserende opvattingen in onze cultuur in stand houden. "Dat dik zijn niet mooi is of niet gezond is. Terwijl je ook dik kunt zijn en gezond, of dun en ongezond. Dikke vrouwen die ik begeleid horen al hun hele leven dat hun lichaam een probleem is, dat ze zouden moeten afvallen. We hebben er allerlei opvattingen aan opgehangen en daar worden dikke mensen dagelijks mee geconfronteerd. Deze serie is in die zin schadelijk, omdat het onze ideeën over lichamen niet verandert."

Reactie makers

De makers van de serie hebben inmiddels gereageerd. Zij wijzen erop dat ze de schadelijke effecten van fat-shaming juist willen laten zien. "Ik vond het belangrijk om over pesten te praten", zegt schrijfster Lauren Gussis in het tijdschrift Teen Vogue. De serie is gebaseerd op haar eigen ervaringen. “Dit is een expressie van mijn eigen proces en pijn. Ik zou mezelf nooit belachelijk maken op een manier die niet liefdevol is." Actrice Debby Ryan, die de rol van Patty speelt: "We kijken kritisch naar een gebroken en pijnlijk systeem waarin dunheid gelijk wordt gesteld aan waarde."

Maar op sociale media kan de trailer op veel negatieve reacties rekenen. Mensen vragen zich af waarom er nooit series zijn over dikke mensen die gelukkig zijn. Ook zijn ze verbaasd dat actrice Debby Ryan een ‘fat suit’  aantrok om er dikker uit te zien voor haar rol.