Je kent de benaming ‘catfishing’ misschien wel van de documentaire of de Amerikaanse MTV show ‘Catfish’. Dit is een show waarbij het allemaal draait om een persoon die zich online anders voordoet dan wie hij (of zij) daadwerkelijk is. Dat is ook precies wat een catfish is: een persoon die in werkelijkheid iemand anders is, dan de persoon die hij of zij online zegt te zijn. Nu kan catfishing natuurlijk heel onschuldig zijn; een onzeker persoon zet de foto van een knappe onbekende op zijn of haar profiel om zo makkelijker in de smaak te vallen. Maar het kan ook veel minder onschuldige doeleinden hebben. Voorbeelden hiervan zijn anoniem pesten, online stalken, internet fraude, oplichting, of zelfs het aangaan van een neprelatie om op deze manier geld los te krijgen bij het slachtoffer.
Zie ook onderstaande korte > 1 minuut animatievideo's over Catfishing
- Video
Het verhaal van Tessa, gecatfisht door haar vriendinnen - Video Catfish - jouw foto door een catfish gebruikt voor een nep profiel
- Video Met deze 'red flags' herken je een catfish
- TIP! Online zijn veel mensen niet wie ze zeggen dat ze zijn, zie korte video (Engels) A short video online Grooming
Kan het mij ook overkomen? Ja!
[hartjes-sms] “Dat zou mij nooit overkomen”, denk je misschien. Maar het ontmaskeren van een catfish is minder makkelijk dan je denkt. De ‘professionele’ catfish weet namelijk precies wat hij doet, en hoe hij het moet spelen om het slachtoffer direct te laten geloven dat hij of zij daadwerkelijk met deze persoon van doen heeft. Apps als Tinder, maar ook social media kanalen als Twitter en Facebook worden dan ook actief gebruikt om mensen op te lichten. De catfish weet op gevoelens in te spelen, een vertrouwensband aan te gaan, een menigte op te jutten of zelfs liefdesgevoelens te creëren om het slachtoffer (of meerdere slachtoffers) op deze manier tot dingen aan te zetten waar hij of zij anders misschien wel twee keer over na zou hebben gedacht.
Het is dan ook niet voor niets dat:
- ruim 83 miljoen Facebook accounts nep zijn
- één op de vier Nederlanders in 2018 slachtoffer is geworden van internetfraude
- ruim 60% van de slachtoffers zelfdodingsgedachten had na het ontdekken van de catfish
Catfishing bij kinderen: pas op voor vreemden
Hoewel de meeste catfish zich richten op de leeftijdsgroep van 40 tot 65 jaar, richten zich ook steeds meer catfish zich op een nog kwetsbaardere doelgroep: kinderen. Vooral tieners worden steeds vaker slachtoffer van een catfish. Een volwassen man die zich bijvoorbeeld voordoet als een 15-jarige tiener, en op deze manier een vertrouwensrelatie met het slachtoffer aangaat. Meer dan eens worden jonge kinderen en tieners slachtoffers van deze oplichting, en in sommige gevallen zelfs slachtoffer van bijvoorbeeld een ‘loverboy’. Het is dus voor zowel ouder als kind ontzettend belangrijk om internetcontacten altijd onder de loep te nemen. Hoewel het onmogelijk (en ook overbodig) is om het internetgedrag van een kind continu te monitoren, kun je als ouder wel de nodige voorlichting geven over internetveiligheid. Vertel je kinderen bijvoorbeeld om nooit (intieme) foto’s te versturen, zeker niet naar vreemden, en geen ontmoetingen te realiseren met contacten die ze online hebben leren kennen. Willen ze deze persoon toch graag ontmoeten? Dan ga jij als ouder natuurlijk mee. Op deze manier zorg je ervoor dat ook kinderen goed nadenken over hun internetgebruik en de mogelijke consequenties. Zo help je ze de nodige stappen te nemen om catfishing te voorkomen.
Zie ook Grooming (online kinderlokker)
In de klas praten over Catfishing & Datingfraude
Les materiaal - bekijk de documentaires #Tagged #Dating Tinder voor VO-onderwijs van KRO NCRV
Als Caty afspreekt met een leuke jongen via Tinder, krijgt ze nóg een verleidelijke match. Voor wie moet ze nu gaan? Aflevering van dramaserie #tagged over onbedoelde gevolgen van smartphonegebruik. NB: Deze video ervaar je beter op groot scherm, niet op je smartphone. Mocht de video niet zichtbaar zijn, ga dan naar https://www.npo3.nl/tagged/03-12-2018/WO_KN_14937517
Catfish ~ Datingfraude, hoe herken je het? Tips van Europol
Wat te doen wanneer je het slachtoffer bent van catfishing
Nu kan het altijd voorkomen dat je toch het slachtoffer bent geworden van catfishing. Wanneer je erachter komt dat alles wat je verteld is een leugen was, kan dit ontzettend verwarrend zijn. Mocht er sprake zijn van fraude, dan kun je hier het best direct de politie en de Fraudehelpdesk bij betrekken. Zorg dat je, wanneer je het contact wilt verbreken, alle contactgegevens van deze persoon blokkeert; van het e-mailadres tot het telefoonnummer. Na blokkade kun je deze gegevens verwijderen, en alsnog de moeite nemen om de politie of de Fraudehelpdesk te contacteren. Het kan zomaar eens zijn dat je een toekomstig slachtoffer veel pijn en moeite bespaard.
Kennen jullie het programma Catfish? Sinds november 2012 wordt het uitgezonden op MTV naar aanleiding van een documentaire van Nev Schulmann over hoe hij hier zelf het slachtoffer van werd. Een catfish is een persoon die zich op het internet voordoet als iemand anders. In Amerika zijn er duizenden slachtoffers en het programma heeft inmiddels al rond de 70 afleveringen. Ik vind het een erg interessant en fascinerend programma om naar te kijken, maar als je er echt over na gaat denken…
Ben je slachtoffer?
- Schaam je niet! Verbreek onmiddellijk alle contact.
- Indien mogelijk, hou alle communicatie bij, zoals chatberichten. Dien een klacht in bij de politie.
- Meld het aan de site waar de oplichter jou eerst heeft benaderd. Heb je je rekeninggevens doorgegeven? Contacteer je bank.
Wat er ook is gebeurd, je kunt bij Helpwanted terecht!
Grensoverschrijdend gedrag is niet alleen offline maar ook online een groot maatschappelijk probleem. De gevolgen kunnen ingrijpend zijn. Gelukkig valt er vaak wel iets aan te doen. HelpWanted.nl je helpen. Heb jij, of iemand in je omgeving, te maken met online grensoverschrijdend gedrag? Neem dan contact met ze op. Zij bieden praktische hulp en persoonlijk advies. Je kunt gratis en anoniem met HelpWanted.nl chatten, mailen en bellen.
Hoe voorkom ik online datingfraude?
Internetdating wordt steeds populairder. Ooit begon het als een experimentje, maar nu is het een industrie waarin miljoenen omgaan en waar veel liefdes beginnen. Maar de groei van deze liefdesmarkt heeft ook zijn keerzijde… Vaak krijgen wij bij Opgelicht?! hartverscheurende verhalen te horen van mensen die zijn opgelicht door een internetdate. Wil je daten via internet? Lees dan eerst onze tips!
Tip 1: Let op het keurmerk
Kies een datingsite uit die is aangesloten bij het keurmerk Veilig Daten. Het keurmerk biedt geen 100 procent garantie dat er niets mis kan gaan, maar het is in ieder geval duidelijk wat je rechten en plichten zijn als het mis gaat.
Tip 2: Weet wat je deelt
Veilig daten begint met verstandig omgaan met je privé-gegevens. Geef niet direct jouw achternaam, adres of andere contactgegevens.
Tip 3: Maak nooit geld over
Komt je date met een zielig verhaal over een bevroren bankrekening, een erfenis of een ziek familielid waarvoor hij of zij geld nodig heeft? Maak nooit zomaar geld over! De meeste van deze verhalen zijn niets meer dan smoesjes om er zelf financieel beter van te worden.
Tip 4: Ga niet weg van de beschermde omgeving van de datingsite
Oplichters proberen hun slachtoffers vaak weg te halen uit de beschermde omgeving van de datingsite. Zo kan een datingsite je niet meer waarschuwen op het moment dat zij erachter komen dat een profiel nep is. Ga dus niet in op verzoeken om via Facebook, mail of andere kanalen te communiceren totdat je zeker weet met wie je te maken hebt.
Tip 5: Vertel anderen over je verovering
Vaak hebben buitenstaanders een frisse blik op de situatie en kunnen zij je waarschuwen als het de verkeerde kant op gaat. Dit kunnen zij echter alleen doen als zij weten waar je mee bezig bent. Vertel anderen daarom waar je mee bezig bent en wat je doet.
Tip 6: Google de profielfoto
Vaak gebruiken oplichters een foto van een ander, die ze ergens van internet geplukt hebben. Je kunt achterhalen of een foto op meerdere plaatsen op internet te vinden is, door via Google op afbeelding te zoeken.
Tip 7: Te mooi om waar te zijn?
Klinkt je date eigenlijk net te mooi om waar te zijn? Wachten er enorme sommen geld, heeft je date een geweldige baan en ben jij de geluksvogel die net tegen hem/haar aanloopt? Misschien is het inderdaad te mooi om waar te zijn. Gebruik daarom altijd je gezond verstand. Heb je er geen goed gevoel over, is iemand opdringerig of voelt het op een andere manier niet helemaal goed, stop dan direct met daten. Heb je het idee dat je te maken hebt met een nepprofiel, meld dit dan direct bij de betreffende datingsite!
Bron Europol en Opgelicht