Alles over Pesten op het Werk voor leidinggevenden

Voor MT en Leidinggevenden | Pesten op het Werk

Managers doen nog wel eens lacherig over pestsituatie

'Wij merken dat managers veel vooroordelen hebben en er snel vanuit gaan dat de schuld bij het slachtoffer ligt. Door dat excuus om er niets tegen te doen verschuiven de normen steeds verder.'

Leidinggevenden moeten pesterijen al in een vroeg stadium ondervangen. Er zijn een aantal symptomen waaraan slachtoffers van serieuze treiterij te herkennen zijn: steeds vaker ziekmelden, achterblijvende prestaties en een negatieve houding tijdens functioneringsgesprekken. Natuurlijk kunnen die symptomen ook op andere problemen wijzen. 'Praat er gewoon over en vraag de medewerkers rechtstreeks of er binnen het bedrijf wordt gepest'.

Doneer button

Stichting Stop Pesten Nu vertrouwt volledig op vrijwillige donaties en de inzet van vrijwilligers om haar belangrijke werk mogelijk te maken. Wij ontvangen geen subsidies, waardoor wij volledig afhankelijk zijn van de steun van mensen zoals u.

Deze korte film gaat over Hans (Sander Janson) hij werkt als Unit Manager bij een bedrijf en hij krijgt een nieuwe leidinggevende waardoor zijn werkplezier enorm veranderd. Onze Ambassadeurs Joep Sertons (Regisseur) en Sander Janson (Hans) maakten voor Stichting Stop Pesten Nu en Stichting Pesten op de Werkvloer deze film om pesten op het werk uit de taboesfeer te halen.

Wat viel jou op in bovenstaande film? Mocht de video hierboven niet werken of niet zichtbaar zijn bekijk hem dan via deze link. 

Als manager mag je pestgedrag niet tolereren

Wordt er gepest, dan moet een manager beginnen heldere normen te stellen. 'Duidelijk laten merken dat hij het gedrag niet tolereert, helpt al veel.' FNV-er Jan van de Straten geeft aanvullende tips: 'Zorg voor een open cultuur op de werkvloer, zodat problemen makkelijk worden besproken. Geef zelf het goede voorbeeld en maak geen flauwe grappen.' Een goed middel is het aanstellen van een vertrouwenspersoon, aan wie het slachtoffer problemen kan rapporteren.

Steeds meer bedrijven doen iets tegen pesten, blijkt uit het onderzoek van Sociale Zaken. In 1995 was het percentage bedrijven met een antipestbeleid nog verwaarloosbaar, nu is dat 38 procent. Een probleem blijft echter dat er geen goed registratiesysteem van incidenten is. Dat maakt het voor werkgevers moeilijk om de kosten van maatregelen af te wegen tegen de kosten van pesten. Papieren beleid wordt daardoor in de praktijk niet altijd zo uitgevoerd als het zou moeten.

Laat pesterijen niet uit de hand lopen

Het is dus belangrijk dat je als werkgever zorgt voor een antipestbeleid. Sinds de wijziging van de Arbowet in 1994 is het voor werkgevers overigens al verplicht hun werknemers te beschermen tegen vervelende omstandigheden op het werk, zoals seksuele intimidatie, agressie en pesten. De moeilijkheid is echter, dat veel gesar in het geniep gebeurt. Bovendien gaat niemand na een paar pesterijtjes klagen bij zijn baas. Is het gesar eenmaal uitgegroeid tot een serieus probleem, dan kan het te laat zijn om in te grijpen. 'Een slachtoffer kan de strijd met de dader in een formele klachtenprocedure misschien wel winnen, maar voelt zich ook daarna niet meer prettig op zijn werk', aldus Hubert.

Pesten op de werkvloer: het kan iedereen overkomen

Pesten op kantoor. Het gebeurt, en de gevolgen zijn zwaarwegend. Uit het onderzoek van Viking (uitgezet door IPSOS) blijkt echter dat bedrijven te vaak weinig tot geen aandacht aan dit probleem besteden. Van de respondenten gaf 1/3 namelijk aan dat hun werkgever geen enkele maatregel heeft getroffen om pesten op kantoor bespreekbaar te maken.

Dit terwijl pestgedrag op het werk overal voor kan komen. 1 op de 10 werknemers is slachtoffer van pesten of je nou vanaf de fabrieksvloer, of vanuit een bureaustoel je werk doet. Zo liet ons onderzoek zien dat de 18-34-jarigen vrijwel even vaak aangeven gepest te worden (9%) als 50-plussers (12%), en zijn ook de verschillen tussen lager-opgeleiden (12%) en hoger-opgeleiden (10%) en mannen (10%) en vrouwen (11%) miniem.

“Op kantoor werken ‘professionals’ en bedrijven vinden het moeilijk om onder ogen te zien dat hun professionele medewerkers elkaar zouden kunnen pesten”. “Werkstress is bijvoorbeeld ook een probleem dat op kantoren voorkomt, maar daar wordt gemakkelijker over gepraat. Hard werken is namelijk een goede intentie. Pesten daarentegen wordt geassocieerd met kinderlijk gedrag.”

Interessante artikelen, download, informatie voor MT en Leidinggevenden

Sociaal probleem

Maar wat is pesten op kantoor nu eigenlijk? Fysiek geweld kan een vorm van pesten zijn, maar pestgedrag neemt ook subtielere vormen aan zoals roddelen, buitensluiten, intimideren en negeren. Het grootste verschil tussen pesten en plagen is dan ook niet de vorm, maar de regelmaat waarmee het gebeurt. Bij plagen is iedereen namelijk wel eens aan de beurt. Het gaat om een geintje hier of daar. Bij pesten is het echter structureel dezelfde persoon die het te vergelden krijgt.

Pesten op het werk is een ander probleem dan bijvoorbeeld seksuele intimidatie dat zich tussen twee individuen afspeelt. Pesten is namelijk een groepsproces. Patricia Bolwerk van de Stichting stop Pesten: “Pesten is een groepsproblematiek. De pester en de gepeste zijn daarbij de kleinste groep. De grootste groep zijn de meelopers en omstanders. De collega’s die het zien, maar er niets aan doen. Pestgedrag komt voor tot in de hoogste niveaus. Op de werkvloer is het vaak fysiek pestgedrag, maar hoe hoger de functie, hoe onzichtbaarder het wordt.”

Het herkennen van pesten is van groot belang in de problematiek rondom pestgedrag. Dat blijkt ook uit de data van ons onderzoek. De meerderheid van onze respondenten gaf aan dat ze actie zouden ondernemen als ze getuige zijn van pesten. Maar de belangrijkste reden die in ons onderzoek genoemd wordt waarom collega’s niet opkomen voor een gepeste werknemer, is omdat ze bang zijn dat ze de situatie verkeerd in hebben geschat (26%).

De cijfers liegen niet

Het taboe dat nog steeds rondom dit onderwerp ligt verklaart mogelijk waarom 77% van de respondenten aangeeft dat pesten op kantoor geen probleem is. Maar de cijfers liegen er niet om, “200 zelfmoorden per jaar zijn direct te herleiden naar pesten op het werk”. Pas in de laatste drie jaar wordt er werk gemaakt van het probleem. De politiek kwam in 2015 in beweging met de campagne ‘Herken Pesten’ van Lodewijk Asscher.

55% van de respondenten van ons onderzoek zegt de pester op zijn gedrag aan te spreken of de gepeste persoon te ondersteunen. Echter opvallend genoeg zou maar 1 op de 4 werknemers naar een manager of HR stappen als ze zagen dat er iemand op kantoor gepest werd.

Wat kan de werkgever doen?

Zoals eerder hierboven genoemd gaf 1/3 van de respondenten aan dat hun werkgever geen maatregelen heeft getroffen om pesten op kantoor aanspreekbaar te maken.

En juist op dit punt vindt Bolwerk dat er nog veel terrein te winnen valt. “Er moet een duidelijke route te bewandelen zijn voor werknemers die pesten willen rapporteren.” Ze beaamt dat ieder bedrijf dat kan regelen hoe ze willen, maar het moet duidelijk en toegankelijk zijn voor iedereen. Zowel voor iemand die zelf gepest wordt alsmede zij die het zien gebeuren en er iets van willen zeggen.

Nu wordt er te weinig aan de bel getrokken of pas als het te laat is.

Slecht werkklimaat

De kosten van pesten op kantoor zijn niet altijd financieel te kwantificeren. “Mensen willen niet op een kantoor werken waar er een cultuur heerst van pesten. Werknemers blijven hier niet lang”,  Het onderzoek laat dit ook zien. 69% van werknemers zegt bij een bedrijf weg te gaan als er een structurele pestcultuur heerst!

Deze realisatie alleen al zou werkgevers de moed moeten geven om eens echt te kijken of er geen probleem is met pesterijen bij hun kantoor. Een beetje plagen is niet erg, want dan is iedereen weleens aan de beurt. Maar als er structureel één iemand aan de beurt is, dan is er een probleem voor het gehele bedrijf.

En als bovenstaande informatie nog niet duidelijke genoeg maakt dat pesten op de werkvloer een echt probleem is, lees dan dit artikel over vier veroordeelde mannen die gevangenisstraffen kregen voor het pesten van een collega. Voor de veroordeelden was het een geintje, voor het slachtoffer was zijn leven zuurgemaakt.

Bron onderzoek


 

Ik (leidinggevende) wil pestgedrag in mijn organisatie aanpakken ... wat kan ik doen?

  1. Stel de norm: 
    Het is bewezen dat duidelijkheid over welk gedrag onacceptabel is en een zero tolerance-beleid preventief werken. Maak daarom duidelijke afspraken en leg deze vast in een gedragscode en een protocol. Stel (met elkaar) vast:
    • Zorg voor een duidelijke en heldere infrastructuur (zoals een vertrouwenspersoon en/of een klachtencommissie)
       
    • welke maatregelen of sancties volgen als er toch wordt gepest (je zou kunnen denken aan het geven van een officiële waarschuwing of een schorsing bij voortduring)
    • hoe er op wordt toegezien dat dit wordt nageleefd
    • welk gedrag wel en welk gedrag niet wordt geaccepteerd
    • wat de organisatienorm van acceptabel gedrag is
       
  2. Draag de norm uit: Draag het protocol uit binnen de organisatie:
    • Breng leidinggevenden en medewerkers op de hoogte van het protocol, de norm en de afspraken via een informatiebijeenkomst, intranet, mail en/of via posters e.d..
    • Train managers en leidinggevenden, zodat zij pestgedrag herkennen en weten wat ze kunnen doen.
       
  3. Geef het goede voorbeeld: 
    Geef als leidinggevende het goede voorbeeld: vertoon geen gedrag dat onacceptabel is volgens de met elkaar afgesproken organisatienorm. Laat daadwerkelijk zien hoe het hoort. 
     
  4. Grijp in en onderneem actie: 
    • Spreek de pester aan op zijn gedrag en tref sancties. Mocht het niet duidelijk zijn wie de gepeste en/of pester(s) zijn ga dan in gesprek met teams en afdelingen. Als de pester een collega-leidinggevende is, spreek deze dan aan op zijn gedrag. Schakel eventueel een hogergeplaatste in.
    • Houd vinger aan de pols.
    • Denk niet te snel dat het is opgelost.
    • Vervolgens kan je het protocol dat is geschreven om pesten te voorkomen en aan te pakken nogmaals uitdragen in de organisatie.
    • Herhaal de gemaakte afspraken.
    • Organiseer bijvoorbeeld een bijeenkomst voor medewerkers Tijdens deze bijeenkomst kan (nogmaals) worden uitgelegd wat pesten is en waaraan je het kan herkennen.
    • Attendeer medewerkers en leidinggevenden op stap 1 en stap 2 uit de wegwijzer pesten.