Week tegen Pesten 2022 Grapje! Moet toch kunnen?! in Nederland, 26 tot 30 september 2022

Het maken van grapjes begint vaak klein. Het gaat dan om opmerkingen die we niet meteen pesten noemen, maar wel een onveilig of vervelend gevoel geven. Dit wordt micro-agressie genoemd. “Op het moment zelf lijken microagressies misschien klein of onbeduidend, maar ze stapelen zich op en kunnen mensen het gevoel geven dat ze er niet bij horen. Het is alsof iemand je keer op keer hard en op dezelfde plek in je arm prikt. Eén prik doet misschien niet zo’n pijn. Maar na verloop van tijd raakt die plek gekneusd, en doet elke prik meer pijn dan de vorige.”1 Op deze manier kunnen grappen uitdraaien op pesten. Grapje! Moet toch kunnen?! brengt het gesprek op gang over plezier, veiligheid, grenzen, weerbaarheid, maar ook over verschillende meningen en opvattingen: Is iets grappig of grensoverschrijdend? En wie bepaalt dat eigenlijk? Een simpel antwoord is er niet altijd, maar kinderen in een veilige setting laten oefenen geeft ze belangrijke vaardigheden mee voor hun toekomst.

Wat vraagt dit van jou?

School is een belangrijke oefenplaats voor kinderen. Het is de plek waar ze leeftijdsgenoten ontmoeten en kennismaken met verschillen in waarden, normen en omgangsvormen. Als leraar zorg je voor een veilig oefenklimaat waar fouten gemaakt mogen worden Onder andere door duidelijk te zijn over welk gedrag wel en niet geaccepteerd wordt. Je leert jouw leerlingen dat er grenzen zijn aan grappen en aan vrijheid van meningsuiting. Dat brengt per definitie spanning met zich mee. Want wat voor de één grappig is, is dat voor een ander niet. Oftewel wat voor de één veilig is, is voor de ander onveilig.

In een sociaal veilige school kunnen deze gesprekken gevoerd worden en krijgen leerlingen bagage mee voor later. Met jouw eigen houding en handelen geef je jouw leerlingen een voorbeeld. Je bent hun rolmodel. Door je niet te laten verleiden om mee te lachen met flauwe grappen en te proberen je bewust te zijn van je eigen opmerkingen en humor. Vraag jezelf daarom regelmatig af wat het effect is van jouw houding en handelen op je leerlingen. Ben jij je bewust van het effect van jouw grappen op jouw leerlingen? Zijn jouw grappen en opmerkingen altijd leuk voor iedereen of vallen die ook wel eens onder de categorie ‘micro-agressie’? Het is belangrijk om oog te hebben voor hoe jouw leerlingen jouw gedrag (zouden kunnen) ervaren door bijvoorbeeld regelmatig navraag te doen bij je leerlingen en je collega’s.