Kim moest noodgedwongen stoppen met meerdere opleidingen: ‘Pesten, PTSS en fysieke klachten waren boosdoeners’

 Toetsen, projecten, urenlang in de schoolbanken zitten én tegelijkertijd een sociaal leven proberen te onderhouden. Studeren vraagt veel van de huidige generatie jongeren. De één gaat het makkelijker af dan de ander, maar hebben we in onze samenleving wel genoeg oog voor die ander? Degenen die niet of in mindere mate hun weg kunnen vinden in het Nederlandse onderwijssysteem. We spreken Kim, die stopte met haar opleiding.

In deze vierdelige portretreeks ‘Opgeleiijd’ gaat Thom Voogt met deze mensen in gesprek over diverse onderwerpen waaronder faalangst, keuzestress en studie uitval. Deze week is Kim van Schravendijk (27) uit Kampen aan de beurt. Zij moest meerdere keren stoppen met studeren door een reeks aan persoonlijke redenen, waaronder fysieke klachten zoals uitvalsverschijnselen. 

Chaotische schoolcarrière

Voordat Kim haar eerste stappen zette op het mbo, was haar schoolcarrière al vrij chaotisch en pittig. „Vroeger ben ik heel veel verhuisd, waardoor ik op allerlei verschillende scholen heb gezeten.” Dit zorgde ervoor dat ze soms midden in bepaalde leerstof binnenviel. „Dan waren ze op de ene school met geschiedenis bijvoorbeeld bij de Tweede Wereldoorlog en bij de ander bij de Gouden Eeuw. Dat was lastig bij te houden. Daarnaast zat ik ook niet goed in mijn vel door het steeds veranderen van omgeving en heb ik door een aantal traumatische ervaringen PTSS opgelopen. Waar dit zoal door kwam laat ik liever in het midden, maar het zorgde ervoor dat ik niet altijd hele dagen naar school kon. Ik had namelijk veel te verwerken.” 

PTSS in Nederland 
De afkorting PTSS staat voor ‘Posttraumatische stressstoornis’. De Hersenstichting geeft aan dat dit zich kan voordoen wanneer je iets „engs of schokkends meemaakt en dat niet goed verwerkt”. Volgens de Hersenstichting kan dit leiden tot nachtmerries en levensechte flashbacks. „Je kunt je hierdoor zo slecht voelen dat het moeilijk is om de dagelijkse dingen te doen. Gelukkig is PTSS vaak goed te behandelen”, schrijven ze op hun website. Volgens het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM)lopen mensen tussen de 18 en 34 jaar met 9.8 procent het meeste risico op PTSS. De voornaamste oorzaak die hiervoor wordt genoemd is de hogere blootstelling aan geweld. In de periode 2017 – 2019 stonden er naar schatting, op basis van de huisartsenregistratie, 130.000 personen per jaar bij de huisarts ingeschreven met deze stoornis. Hierbij gaat met om aanzienlijk meer vrouwen (93.000) dan mannen (38.000) en wordt gekeken naar alle leeftijdscategorieën.

Examens

Op het moment dat Kim het einde van haar middelbareschooltijd naderde, besloot ze haar examenjaar in twee jaar te doen. „Zodat ik het, ook met het oog op mijn faalangst, gewoon eerst een keertje kon ervaren. Dus wel alle voorbereidingen én het maken van de examens, maar als een oefening als het ware.” Maar toen gebeurde er iets wat ze niet had zien aankomen. „Wonder boven wonder slaagde ik met vlag en wimpel, wat betekende dat ik opeens wél direct naar het mbo moest. Daar was ik op dat moment totaal niet op voorbereid.” Het nadenken over een vervolgstudie was er bij Kim dus nog niet echt van gekomen, aangezien ze dacht hier nog een jaar de tijd voor te hebben. „Toen ik die uitslag kreeg, wist ik oprecht niet wat ik moest, maar ik was natuurlijk nog leerplichtig. Ik dacht bij mijzelf: iets met kinderen lijkt me wel oké. Dus besloot ik maar een opleiding te gaan doen voor in de kinderopvang. Eigenlijk omdat ik gewoon niet wist wat ik moest.” 

Chaotisch 

„De start op het mbo ging vrij chaotisch. Ik zou eigenlijk niveau 4 gaan doen, maar op de eerste dag van school werd ik opeens in de niveau 3-klas gezet. Dus ik had plotseling ook een andere mentor en kende ik mijn medestudenten niet, aangezien ik die van de klas waar ik eigenlijk in zou komen te zitten al eens had ontmoet tijdens een kennismaking.” Het ging even goed, maar al snel merkte Kim dat ze niet op haar plek zat. „Het klikte niet met die klas en daarnaast dacht ik al veel verder dan zij. Dus ik besefte dat ik veel meer op niveau 4 thuishoorde.” 

Kim is er nooit achter gekomen waarom ze haar op het laatste moment naar een ander niveau hebben verplaatst, maar ze heeft wel haar vermoedens. „Waarschijnlijk zal het te maken hebben gehad met mijn middelbareschooltijd. Aangezien dat heel onrustig was en ze waarschijnlijk hoopten dat een klas lager beter voor mij was omdat ik dan minder hard hoefde te werken.” 

Via WhatsApp kreeg ik berichten dat ze me in elkaar zouden slaan.

Bedreigd

De stof was dus niet te moeilijk, het tegenovergestelde was waar. „Het ging niet snel genoeg voor mij, want ik moest steeds wachten tot de rest van de klas bij was.” Halverwege het eerste jaar besloot de school haar daarom toch over te zetten naar de niveau 4-klas. „Maar dat werkte ook niet. De niveau 3- en niveau 4-klas hadden vrij veel contact met elkaar en doordat ik bij niveau 3 al het buitenbeentje was, werd ik dat in niveau 4 ook.” Dit resulteerde in pesterijen en bedreigingen. „Via WhatsApp kreeg ik berichten dat ze me in elkaar zouden slaan en dat ze ervoor zouden zorgen dat ik thuis zou blijven. Het was zo erg dat zelfs school zei dat het niet veilig voor mij was om te komen.”  

Voor haar gevoel heeft de school niet passend gehandeld naar deze bedreigingen. „Ze hebben vanaf de eerste melding die ik heb gemaakt nooit echt iets gedaan om het op te lossen of tegen te gaan.” Ze besloot van school te gaan, maar niet geheel vrijwillig. „Officieel konden ze mij niet dwingen om van school af te gaan, maar in de praktijk maakten ze het me eigenlijk onmogelijk om de opleiding te vervolgen. Ze gaven aan dat als ik zelf niet zou beslissen om te stoppen met mijn opleiding, ze een kruis door mijn stage zouden zetten. Om ervoor te zorgen dat ik de opleiding niet kon afronden. Ik ben dus echt voor het blok gezet.” 

Switchen

In het halfjaar dat volgde, ging Kim één keer per week naar een tussenklas. Een plek waar zij de tijd en ruimte kreeg om te onderzoeken welke andere opleiding ze eventueel wilde gaan doen. „Ik was nog leerplichtig, dus heb ik de afspraak met mijn oude opleiding gemaakt dat ik nog wel ingeschreven zou blijven staan zodat ik niet in de problemen zou komen.” Ze vond het niet erg om deze afspraak te moeten maken. „Hierdoor kon ik rustig verder oriënteren en de overige dagen in de week gebruiken voor mijn therapie en het tot rust komen.” 

Daarna startte ze met de opleiding bedrijfsadministrateur. „Ik ben altijd goed geweest met cijfers en dit leek mij daarom ook een leuke studie.” Vol goede moed begon ze, maar na enkele weken bleek al dat het niet haalbaar was de opleiding fulltime te volgen. „Toen heb ik met de vertrouwenspersoon en mijn mentor gesproken. Zij hebben echt hun best gedaan om het voor mij zo werkbaar mogelijk te maken.” 

Lichamelijke klachten

Hierdoor lukte het haar om bijna drie jaar lang het onderwijs te blijven volgen, tot de lichamelijke klachten die zij ondervond als gevolg van haar PTSS en faalangst het haar onmogelijk maakten. „Ik had weer nieuwe therapie gekregen en daar werd mij verteld dat mijn fysieke problemen zo erg werden dat ze bang waren dat ik in het ziekenhuis zou belanden als ik door zou gaan met mijn opleiding.” Zo zou ze tijdelijk blind kunnen worden, maar ook verregaande hartklachten kunnen gaan ontwikkelen. 

Voortijdig schoolverlaten

Kim begon met een nieuwe opleiding, maar niet alle studenten die stoppen met een studie pakken vervolgens de draad weer op. In maart 2024 maakte het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap in een brief aan de Tweede Kamer nieuwe cijfers bekend over het aantal voortijdig schoolverlaters in Nederland. Hiermee worden jongeren bedoeld die zonder startkwalificatie stoppen met het volgen van onderwijs.

In studiejaar 2022/2023 zou het gaan om 30.246 jongeren. Dit ligt met slechts vier jongeren meer dan het studiejaar ervoor (30.242 in 2021/2022) ongeveer gelijk, maar het ministerie benoemt in de brief dat deze aantallen te hoog liggen. Voor het jaar 2026 ligt het streven namelijk op minder dan 18.000. 

Ik dacht: als ik dat al niet eens aankan, hoe moet ik het dan gaan redden in het leven?

Falen

„Ik maakte dus de keuze op te stoppen, maar tegelijk werd deze ook wel vóór mij gemaakt. Door mijn moeder en mijn psycholoog. Het was namelijk echt niet meer te doen en ik moest aan mijn gezondheid denken.” Voor Kim voelde het maken van dit besluit als falen. „Het heeft heel veel met mij gedaan. Die opleiding deed ik in halve dagen, waardoor ik dacht: als ik dat al niet eens aankan, hoe moet ik het dan gaan redden in het leven? Daar maakte ik me ontzettend zorgen over en ben ik ook een behoorlijke tijd depressief om geweest.” 

„Twee jaar later startte ik met dezelfde opleiding, maar dan in de vorm van een thuisstudie. Om te kijken of dat beter zou gaan en dat ging het in eerste instantie ook. Tot ik merkte dat het financiële stuk mij goed lag, maar het bedrijfsgedeelte minder bij mij paste.” Na een half jaar stopte ze daarom wederom met dezelfde opleiding, maar wel vanwege een andere reden. „Niet omdat het fysiek niet ging, maar vooral omdat het niet was wat ik wilde.” Momenteel doet ze de thuisopleiding tot budgetcoach. „Deze hoop ik wel af te maken”, lacht Kim. „Maar daar ga ik maar vanuit.”

Gemist 

Vandaag de dag staat Kim nog steeds achter de besluiten die ze jaren geleden heeft genomen om te stoppen met haar oude opleidingen. Wel heeft ze het één en ander gemist in het onderwijs dat haar had kunnen helpen. „Niet iedereen is gemaakt voor ons schoolsysteem of om bijvoorbeeld na de middelbare school direct naar het mbo te gaan. Ik miste heel erg een soort tussenstap, waarin ik even een pauze had kunnen inlassen om te leren wie ik ben en wat er bij mij past. Ook kijkend naar wat ik aankan in combinatie met mijn persoonlijke omstandigheden.” 

Zelf ziet ze het voor zich als bijvoorbeeld een overstapschool. „Waar je les krijgt om je talenten te ontwikkelen en dat je testen kunt doen om te leren wat bij jou past. Op de middelbare school krijg je dat wel een beetje, maar voor een hoop mensen zou een gespecialiseerdere vorm misschien meer baat hebben. Als je daar dagelijks mee bezig bent een bepaalde periode lang, kan daar denk ik heel veel handige informatie uitkomen.” 

Tot slot vindt Kim dat docenten meer proactief studenten moeten begeleiden die problemen ervaren of met een rugzakje aankomen op een nieuwe school. „Zoals ze op mijn tweede mbo deden. Echt samen gaan zitten om obstakels en mogelijke toekomstige hobbels te bespreken en direct te tackelen als dat nodig is. Niet alléén iemand doorsturen naar een vertrouwenspersoon, maar ook gelijk een plan opstellen en aan de slag gaan. Voordat het te laat is. Dan denk ik dat je veel problemen passender kunt aanpakken.” 

Bron Metro Nieuws