De noodzaak van strenge regels
Lieven De Marez, professor in media, innovatie en communicatietechnologie aan de UGent, legt uit: "Vijftien jaar geleden was het moeilijk te voorspellen hoe groot de invloed van smartphones op ons leven zou zijn. Scholen stonden voor een uitdaging toen smartphones hun intrede deden. Het toelaten van smartphones op de speelplaats en in de les was een verdedigbare keuze, maar veel leerlingen blijken niet goed om te kunnen gaan met deze vrijheid. Daarom stellen veel scholen terecht de vraag welke rol smartphones nog moeten spelen in het onderwijs."
De groeiende roep om strengere regels
Lieven De Marez merkt op dat de roep om strengere regels steeds luider klinkt, bij alle betrokken partijen. Leraren zien hun leerlingen constant afgeleid worden en moeten vaak ingrijpen. De Digimeter toont aan dat een groeiend aantal leerlingen zichzelf als afhankelijk beschouwt. Ouders voelen zich machteloos om het smartphonegebruik van hun kinderen te beperken.
Internationale benaderingen
De Marez wijst op verschillende benaderingen in onze buurlanden: "De Franse overheid heeft een algemeen verbod ingesteld, terwijl in Nederland elke school in haar beleid duidelijk moet aangeven wanneer smartphones toegestaan zijn. We realiseren ons steeds meer dat onze kijk op smartphones naïef was en dat jongeren – en niet alleen zij – moeite hebben om aan de verleiding te weerstaan."
Waarom geen totaalverbod in Vlaanderen?
In Vlaanderen bepalen scholen zelf hun beleid vanwege de vrijheid van onderwijs. De Marez ziet steeds meer scholen kiezen voor een strengere aanpak of zelfs een verbod. "Een totaalverbod is beter dan een gedoogbeleid, want de constante afleiding is vooral schadelijk voor leerlingen met een minder sterke achtergrond. Toch is een totaalverbod geen duurzame oplossing. Het probleem wordt tijdelijk onderdrukt, maar zodra de schooldag voorbij is, kan de situatie uit de hand lopen."
Het belang van mediavaardigheden
"Toestelwijsheid is een cruciale vaardigheid in onze huidige maatschappij," zegt De Marez. "Om goed te functioneren, moet je je smartphonegebruik zelf onder controle krijgen. De school heeft hierin een belangrijke rol te spelen."
De rol van ouders en leraren
Het aanpakken van smartphonegebruik vraagt om samenwerking tussen scholen, ouders en leerlingen. "Ouders vragen vaak om een totaalverbod uit onmacht, omdat ze thuis de controle verliezen. Na schooltijd ligt de verantwoordelijkheid bij hen om hun kind te begeleiden. Veel jongeren willen minder afhankelijk zijn van hun smartphone, maar hebben hulp nodig om dit te bereiken."
Informeren én confronteren
De Marez legt uit dat informeren alleen niet voldoende is om gedrag te veranderen. "Apps zoals My Mobile DNA monitoren je gedrag en houden je een spiegel voor. Wanneer je je bewust wordt van je gedrag, kun je het aanpassen. Dit werkt net zoals in het verkeer: als de snelheidsmeter knippert, gaan de meeste chauffeurs langzamer rijden."
Leerproces en regels
"Het is een leerproces om tijdsblokken zonder afleiding te creëren: meldingen uitschakelen, de smartphone buiten zicht leggen tijdens focustijd, of tijdverslindende apps verwijderen. Geef leerlingen ondersteuning en bouw deze stapsgewijs af. Zorg ervoor dat regels helder en handhaafbaar zijn om conflicten en misbruik te voorkomen."
Praktische tips voor een goed smartphonebeleid
1. Kies voor maatwerk: Leerlingen in de eerste graad zijn gevoeliger voor afleiding en hebben striktere regels nodig. Naarmate leerlingen ouder worden, kunnen de regels versoepelen.
2. Anticipeer op praktische problemen: Denk na over hoe je lessenroosters communiceert, afwezigheden registreert en ouders bereikt zonder smartphones. Zorg voor voldoende alternatieven tijdens de schermvrije pauzes.
3. Vergeet de laptop niet: Stel duidelijke regels voor laptopgebruik en overweeg monitoringsoftware om het surfgedrag van leerlingen tijdens schooluren te controleren. Dit helpt hen te focussen en binnen de GDPR-richtlijnen te blijven.
Door mediavaardigheden en duidelijke regels te combineren, kunnen scholen een gezonde balans vinden in het gebruik van smartphones en andere technologieën. Dit draagt bij aan een betere focus en leeromgeving voor alle leerlingen.
Bron Klasse.be
