Leerlingen ontwikkelen samen afspraken om pesten te voorkomen en aan te pakken. Ze bespreken bestaande regels op school en maken samen concrete afspraken die bijdragen aan een veilige en positieve sfeer.
Lesopbouw
Stap 1: Start van de les (5 minuten)
Doel: Het aanwezigheidslijstje nagaan, de les rustig beginnen en een terugblik op de vorige les. Vraag kort of de leerlingen nog weten waar de vorige les over ging en wat hun belangrijkste leerpunten waren.
Te lezen door de docent:
"Vandaag gaan we samen nadenken over wat we op school kunnen doen om pesten tegen te gaan. In groepjes gaan we bedenken welke regels en afspraken we met elkaar kunnen maken, en we kijken wat er al is op school. Aan het eind van de les zullen we samen tot een anti-pestplan komen voor onze klas en misschien zelfs voor de hele school."
Stap 2: Introductie van het anti-pestplan (5 minuten)
Doel: Uitleg geven over de opdracht en het belang van een anti-pestplan bespreken. Laat de leerlingen inzien dat pesten niet alleen de verantwoordelijkheid van de pester en het slachtoffer is, maar dat iedereen kan bijdragen aan een veilige schoolomgeving.
Te lezen door de docent: "Het doel van vandaag is om samen een plan op te stellen om pesten op school te voorkomen. We kijken naar wat er nu al aan regels is en hoe we die kunnen verbeteren of aanvullen. Dit gaan jullie doen in kleine groepjes, en daarna bespreken we de uitkomsten met de hele klas."
Stap 3: Groepsopdracht - Antwoorden op de vragen (30 minuten)
Voorbereiding docent: Verdeel de klas in groepjes van vier. Elk groepje beantwoordt samen de onderstaande vragen en formuleert voorstellen voor hun anti-pestplan. Laat ze per vraag noteren wat ze hebben besproken en welke regels of afspraken ze voorstellen.
Vragen voor de groepjes:
Bestaan er al regels om pestgedrag in je klas te voorkomen?
- Nee? Maak samen drie regels waarover iedereen het eens is.
- Bijvoorbeeld:
- "Iedereen mag eruitzien zoals hij/zij wil."
- "We raken elkaar alleen aan als de ander dat goed vindt."
- "We schelden elkaar niet uit."
- Tip: Denk aan regels die iedereen kan naleven en die zorgen voor een veilige sfeer.
Bestaan er op school regels om digitaal pesten tegen te gaan?
- Ja? Welke regels zijn dat? Weet iedereen hiervan?
- Nee? Stel dan samen drie regels op om digitaal pesten te voorkomen.
- Voorbeeldregels:
- "We plaatsen geen nare berichten over anderen online."
- "We melden het als we zien dat iemand online wordt gepest."
- "We respecteren de privacy van onze klasgenoten op sociale media."
Moet/mag de school zich alleen bemoeien met pestgedrag op school?
- Of moet de school ook iets doen als er buiten school of online gepest wordt?
- Denk bijvoorbeeld aan digitaal pesten dat buiten schooltijd plaatsvindt.
Wat kan/moet een docent doen die pestgedrag ziet?
- Zijn er regels voor? Zo niet, welke afspraken zouden hierover gemaakt kunnen worden?
- Denk aan afspraken over snel ingrijpen, steun bieden aan het slachtoffer, en contact opnemen met ouders.
Wat kunnen en moeten leerlingen doen die zien dat er gepest wordt?
- Moet de school hier regels voor maken?
- Wat voor soort ondersteuning zouden zij kunnen bieden aan iemand die gepest wordt?
Bij wie kun je terecht als je een pestprobleem hebt?
- Is er een vertrouwenspersoon op school? Hoe kun je die bereiken? Weet iedereen dit?
- Bedenk samen manieren om dit duidelijker te maken voor de hele school.
Wat moet er gebeuren met de pesters?
- Hoe kan de school hen helpen om te stoppen met pesten?
- Wanneer zouden pesters gestraft moeten worden? En wat voor straf past daarbij?
- Denk na over manieren om pestgedrag te verminderen, zoals een gesprek, begeleiding of in uiterste gevallen schorsing.
Werkwijze:
- Laat de groepjes zelfstandig aan de slag gaan. Loop rond om hen te begeleiden en te helpen als ze vastlopen.
- Stimuleer leerlingen om concreet te zijn in hun antwoorden en regels.
Stap 4: Klassikale bespreking van de uitkomsten (15 minuten)
Doel: De groepjes presenteren hun uitkomsten aan de klas en delen hun antwoorden en voorstellen voor regels en afspraken.
Instructies voor de docent:
- Laat elk groepje kort de belangrijkste punten uit hun discussie delen.
- Vraag na elke presentatie aan de rest van de klas of zij het eens zijn met de regels en of ze nog aanvullingen of verbeteringen hebben.
- Zorg dat er open en respectvol wordt gereageerd op elkaars voorstellen.
Vragen om de bespreking te begeleiden:
- "Zijn dit duidelijke regels waar iedereen het mee eens is?"
- "Zouden deze regels helpen om pesten te voorkomen?"
- "Zijn er nog afspraken die we missen of moeten toevoegen?"
Stap 5: Gezamenlijke afspraken vaststellen (10 minuten)
Doel: De klas komt samen tot een set van regels en afspraken voor hun eigen anti-pestplan. Dit plan kan worden opgehangen in het lokaal of gedeeld met de school.
Instructies voor de docent:
- Gebruik een A3-poster of het smartboard om de definitieve afspraken op te schrijven.
- Betrek de hele klas bij het formuleren van de uiteindelijke regels en zorg dat iedereen achter de afspraken staat.
Tips voor het maken van gezamenlijke afspraken:
- Zorg dat de afspraken kort en duidelijk zijn.
- Zorg dat de afspraken uitvoerbaar zijn en dat leerlingen zich er prettig bij voelen.
- Maak de afspraken zichtbaar, bijvoorbeeld door ze op te hangen in het lokaal.
Stap 6: Afsluiting van de les (5 minuten)
Doel: De les positief afsluiten en benadrukken dat het anti-pestplan een gezamenlijke verantwoordelijkheid is.
Te lezen door de docent: "Jullie hebben vandaag heel goed nagedacht over wat we kunnen doen om pesten te voorkomen en samen afspraken gemaakt die ons allemaal helpen om vriendelijk en respectvol met elkaar om te gaan. Deze regels zijn niet alleen regels op papier; het zijn afspraken die we samen moeten naleven. Laten we elkaar eraan herinneren en er voor elkaar zijn."
Eventuele vervolgactie: Maak van de regels een poster om op te hangen in het lokaal of vraag de schoolleiding om de regels schoolbreed te bespreken.
Benodigdheden
- Bord, flip-over, smartboard, of A3-papier om regels op te schrijven
- Pen en papier voor de groepjes om hun antwoorden en regels op te noteren
Leerdoelen
- Leerlingen leren samen te werken om tot een plan te komen dat pestgedrag op school en digitaal pesten tegengaat.
- Leerlingen ontwikkelen bewustzijn over de rol van de school, docenten en leerlingen bij het voorkomen van pesten.
- Leerlingen leren regels formuleren die bijdragen aan een veilige en positieve sfeer op school.
Evaluatie
Beoordeel de les op:
- Betrokkenheid: Zijn de leerlingen actief bezig geweest met het formuleren van regels en afspraken?
- Inhoud van de regels: Zijn de regels duidelijk, haalbaar en gericht op het voorkomen van pesten?
- Klassikale samenwerking: Heeft de klas goed samengewerkt bij het bespreken en vaststellen van de uiteindelijke afspraken?