Pesten en cyberpesten zijn problemen die diepe sporen nalaten in onze samenleving. Hoewel veel mensen pesten nog steeds als iets “kinderachtigs” zien, tonen de cijfers een ander verhaal. Pesten en cyberpesten raken mensen van alle leeftijden, op allerlei plekken, van scholen tot de werkvloer, en zelfs online. Het is essentieel om de harde cijfers te kennen, zodat we kunnen begrijpen wat er speelt en welke stappen nodig zijn om dit probleem aan te pakken.
Wat zeggen de cijfers over pesten?
In Nederland worden jaarlijks veel mensen gepest. De cijfers spreken boekdelen:
- Basisschool: 17% van de leerlingen in het primair onderwijs geeft aan gepest te worden. Dat zijn minimaal vier kinderen per klas die dagelijks te maken hebben met nare opmerkingen, uitsluiting of fysiek geweld.
- Voortgezet onderwijs: Hier wordt 9% van de leerlingen gepest. Dat betekent duizenden tieners die elke dag met angst naar school gaan.
- Hoger onderwijs: Ook op het MBO, HBO, en universiteit houdt pesten niet op; 7% van de studenten wordt gepest.
- LHBTQIA+ jongeren: Voor deze groep is de situatie vaak nog moeilijker. LHBTQIA+ jongeren worden tweemaal zo vaak gepest als hun heteroseksuele leeftijdsgenoten.
- Werkvloer: Meer dan een kwart (27%) van de werknemers wordt gepest op de werkvloer. Bijna 16% hiervan wordt zelfs gepest door hun leidinggevende.
- Senioren in woonzorgcentra: 20% van de senioren ervaart pesten, zelfs op latere leeftijd, waar kwetsbaarheid vaak al groot is.
Pesten is een groepsprobleem
Het is belangrijk om te begrijpen dat pesten niet alleen een probleem is tussen een “dader” en een “slachtoffer.” Pesten gebeurt vaak in een groep, en iedereen in die groep heeft een rol. Dit betekent dat ook getuigen van pesten een positieve bijdrage kunnen leveren aan een veiligere en vriendelijkere omgeving. We moeten samen verantwoordelijkheid nemen voor een sfeer waarin pesten geen kans krijgt.
Wat zijn de cijfers over cyberpesten?
Cyberpesten is een steeds groter probleem, vooral onder jongeren. Door de opkomst van sociale media en digitale platforms wordt online pesten steeds makkelijker en anoniemer. De cijfers over cyberpesten laten zien hoe groot dit probleem werkelijk is:
- Cyberpesten onder jongeren: Ongeveer 8% van de jongeren in Nederland wordt jaarlijks slachtoffer van cyberpesten, volgens gegevens van het CBS. Het ANP meldt zelfs dat dit aantal oploopt tot 400.000 jongeren.
- Impact op zelfbeeld: Cyberpesten kan grote invloed hebben op het zelfbeeld van een slachtoffer. Veel jongeren voelen zich angstig, somber en machteloos door de nare opmerkingen of bedreigingen die zij online ontvangen.
- Link met zelfdoding: Hoewel er geen exacte cijfers beschikbaar zijn, wordt cyberpesten regelmatig genoemd in berichten over jongeren die aan zelfdoding denken. Vooral meisjes van 15 tot 18 jaar lijken extra kwetsbaar te zijn. Voor meer informatie ga naar 113 online.
Wat kun je doen bij cyberpesten?
Als je slachtoffer bent van cyberpesten of iemand kent die dat is, is het belangrijk om te weten dat je niet alleen bent. Je kunt altijd terecht bij anonieme hulplijnen zoals 113 (bel 0800-0113) om te praten over je gevoelens. Blijf er niet alleen mee rondlopen.
Veelgestelde vragen over pesten en cyberpesten
- Wat is het verschil tussen pesten en cyberpesten?
Pesten vindt meestal plaats in een fysieke omgeving, zoals op school, op het werk of in een sportclub. Het kan zowel verbaal, fysiek als psychisch zijn. Cyberpesten daarentegen gebeurt digitaal, bijvoorbeeld via sociale media, e-mail, of apps. Het kan variëren van kwetsende berichten en roddels tot dreigementen en het delen van beschamende foto’s.
- Wie zijn het vaakst slachtoffer van pesten?
Pesten komt voor in alle lagen van de bevolking, maar kinderen, LHBTQIA+ jongeren en werknemers zijn vaak extra kwetsbaar. Ook senioren in woonzorgcentra worden niet ontzien. Het is belangrijk om pesten te herkennen en aan te pakken, ongeacht de locatie of leeftijd van het slachtoffer.
- Hoe kan ik cyberpesten voorkomen?
Je kunt cyberpesten niet volledig voorkomen, maar er zijn manieren om het risico te verkleinen. Zorg ervoor dat je privacy-instellingen op sociale media goed zijn ingesteld, deel geen persoonlijke informatie openbaar, en wees voorzichtig met wie je online verbindt. Blijf altijd praten over problemen en meld pestgedrag wanneer je het ziet of ervaart.
- Wat moet ik doen als mijn kind wordt gepest?
Als je vermoedt dat je kind wordt gepest, is het belangrijk om een open gesprek te voeren zonder oordeel. Luister naar wat je kind vertelt en geef aan dat het niet alleen staat. Neem contact op met de school om het probleem te bespreken en vraag om een duidelijk anti-pestprotocol. Je kunt ook hulp zoeken bij een vertrouwenspersoon of een antipestcoördinator.
Samen pesten aanpakken
Pesten en cyberpesten zijn problemen die een grote impact hebben op het welzijn en de veiligheid van mensen. Of het nu op school, online, op de werkvloer of in een woonzorgcentrum gebeurt, het is aan ons allemaal om een omgeving te creëren waarin pesten geen kans krijgt. Door elkaar te steunen, kunnen we werken aan een samenleving waar respect, inclusiviteit en veiligheid centraal staan.
Wil je meer weten over pesten of heb je zelf hulp nodig? Bezoek dan onze website van Stop Pesten Nu voor meer informatie en praktische tips. Samen maken we een einde aan pesten.
Dit artikel is geschreven door Patricia Bolwerk, directeur van Stichting Stop Pesten Nu. Met jarenlange ervaring en passie zet zij zich in voor een veilige en respectvolle omgeving voor iedereen.