Niet elk negatief online gedrag kan automatisch als pesten worden beschouwd. Verschillende factoren spelen een rol bij het bepalen of online gedrag daadwerkelijk gekwalificeerd kan worden als pesten. Deze factoren helpen om te begrijpen wat online pesten precies inhoudt en hoe het zich onderscheidt van andere vormen van online interactie. Hier bespreken we de belangrijkste aspecten.
Herhaaldelijk gedrag
Online pesten, ofwel cyberpesten, gaat om herhaaldelijke agressieve handelingen die gericht zijn op een specifiek individu of een groep. Het is belangrijk om te beseffen dat een enkele beledigende opmerking niet altijd als pesten wordt beschouwd, maar wanneer er sprake is van een patroon van beledigingen, bedreigingen of andere vormen van schadelijk gedrag, kan het wel als pesten worden gekwalificeerd. Herhaald gedrag dat voortdurend gericht is op één persoon of groep creëert een gevoel van aanhoudende dreiging en onveiligheid bij het slachtoffer.
Machtsonevenwicht
Net als bij traditioneel pesten impliceert online pesten een machtsverschil tussen de pester en het slachtoffer. Dit machtsverschil kan op verschillende manieren tot uiting komen. Het kan gebaseerd zijn op populariteit, fysieke kracht, toegang tot persoonlijke informatie of een hogere sociale of online status. Door het machtsverschil voelt het slachtoffer zich vaak kwetsbaar en niet in staat om zichzelf effectief te verdedigen tegen de pester.
Opzettelijke schade
Online pesten is doorgaans bewust bedoeld om het slachtoffer te kwetsen, te vernederen of te schaden. Dit kan variëren van het verspreiden van geruchten tot het plaatsen van gênante foto’s of video’s zonder toestemming van het slachtoffer. De intentie van de pester speelt hierbij een cruciale rol. Hoewel de pester soms zal beweren dat het “maar een grapje” was, is het de opzettelijkheid en het doelbewuste karakter van de acties die bijdragen aan het definiëren van het gedrag als pesten.
Betrokkenheid van bekenden
Cyberpesten vindt meestal plaats tussen mensen die elkaar kennen, zoals klasgenoten, teamleden of vrienden. Dit onderscheidt het van andere online schadelijke gedragingen zoals trolling of grooming, waarbij vreemden betrokken zijn. De bekende sociale context kan het gevoel van verraad en emotionele schade bij het slachtoffer verergeren, omdat het vaak gaat om mensen uit hun directe sociale kring.
Impact op het slachtoffer
De uiteindelijke bepaling of online gedrag als pesten wordt ervaren, ligt bij het slachtoffer. Als het gedrag door het slachtoffer als kwetsend, bedreigend of intimiderend wordt ervaren, kan het als pesten worden gekwalificeerd, zelfs als de pester beweert dat het niet kwaad bedoeld was. Dit benadrukt het belang van empathie en inzicht in hoe anderen bepaalde acties ervaren.
Vormen van online pesten
Online pesten kent verschillende vormen, die elk op hun eigen manier schadelijk kunnen zijn voor het slachtoffer. Enkele veelvoorkomende vormen zijn:
• uitsluiten: Het opzettelijk buitensluiten van iemand uit online groepen of activiteiten, wat kan leiden tot gevoelens van isolatie en eenzaamheid.
• beledigen: Het plaatsen van beledigende of kwetsende opmerkingen, vaak publiekelijk, om het slachtoffer te vernederen.
• vernielen: Het hacken van accounts, verspreiden van virussen of het beschadigen van digitale eigendommen.
• nadoen: Het creëren van nepaccounts om iemand belachelijk te maken of om valse informatie te verspreiden, wat kan leiden tot reputatieschade en stress voor het slachtoffer.
• te kijk zetten: Het zonder toestemming delen van gênante foto’s of video’s van iemand, waardoor het slachtoffer zich publiekelijk vernederd voelt.
• bedreigen: Het sturen van bedreigende berichten, vaak anoniem, wat angst en onveiligheid bij het slachtoffer kan creëren.
Lees meer in het Kenniscentrum Online Pesten >>
Het belang van context
De context van het online gedrag speelt ook een belangrijke rol bij het bepalen of iets als pesten kan worden gekwalificeerd. Factoren zoals de geschiedenis van de relatie tussen de betrokken personen, de intentie van de pester en de algemene cultuur van de online omgeving moeten worden overwogen. Wat in de ene context misschien als een grap wordt ervaren, kan in een andere context als een vorm van pesten worden gezien.
Het is cruciaal dat ouders, leerkrachten en andere betrokkenen alert blijven op signalen van online pesten en proberen te begrijpen hoe de context bijdraagt aan de impact van dit gedrag op het slachtoffer. Door bewust te zijn van deze factoren kunnen zij beter inspelen op online pesten en effectief optreden om slachtoffers te beschermen.