Onderzoek onthult rol van ontwerp en organisatie in pesten en kwetsbaarheid in schoolkleedkamers

Een recent onderzoek toont aan hoe het ontwerp en de organisatie van schoolkleedkamers bijdragen aan kwetsbaarheid, vernederende behandelingen en pesten onder leerlingen. Het etnografische onderzoek, uitgevoerd op vier Zweedse scholen, richtte zich op de ervaringen van leerlingen en leraren en biedt nieuwe inzichten in hoe deze ruimtes vaak als onveilig worden ervaren.

Belangrijkste bevindingen

De kleedkamers werden door zowel leerlingen als leraren gezien als kwetsbare plekken waar blootstelling van het lichaam en persoonlijke bezittingen vaak leidde tot angst voor vernedering en pestgedrag. Leerlingen meldden dat de fysieke inrichting, zoals open ruimtes en gebrek aan privacy, en organisatorische factoren, zoals beperkte begeleiding en ongunstige planningen, bijdroegen aan deze negatieve ervaringen.

Ruimtelijke factoren

Het open karakter van de kleedkamers, zoals open douches en het ontbreken van afsluitbare kluisjes, zorgde voor een verhoogd gevoel van blootstelling. In sommige scholen konden deuren eenvoudig geopend worden, wat leidde tot momenten van vernedering en schaamte. Leerlingen gaven aan dat afgesloten douches en persoonlijke opslagmogelijkheden de veiligheid zouden kunnen vergroten. Hoewel een van de scholen, Redstone, douchecabines had geïnstalleerd, vermeden veel leerlingen nog steeds het douchen vanwege de algehele openheid van de ruimte.

Organisatorische factoren

Gebrek aan toezicht en inefficiënte planningen vergrootten het risico op negatieve interacties. Wanneer leerlingen van verschillende klassen tegelijkertijd toegang hadden tot de kleedkamers, ontstond een situatie waarin jongere leerlingen zich blootgesteld voelden aan de oordelen en opmerkingen van oudere leerlingen. Leraren benadrukten dat beperkte middelen het moeilijk maakten om voldoende toezicht in de kleedkamers te garanderen.

Sociale dynamiek en normen

De kleedkamers fungeerden als hotspots voor sociale spanningen en pesten, waarbij macrosystemische normen rond lichaam, gender en hygiëne een grote rol speelden. Meisjes ervoeren vaak schaamte over veranderingen in hun lichaam, zoals menstruatie, terwijl jongens druk voelden om te voldoen aan normen rond spieren en lichaamsgrootte. Vermijdingsstrategieën, zoals omkleden in toiletten of het overslaan van douchen, leidden soms tot geruchten en verdere vernedering, wat de negatieve cyclus versterkte.

Implicaties en aanbevelingen

Het onderzoek benadrukt de noodzaak om het ontwerp en de organisatie van kleedkamers te heroverwegen om een veiligere omgeving te creëren. Aanbevelingen omvatten:

• Architectonische aanpassingen: Zorg voor afgesloten douches en kluisjes om privacy en veiligheid te waarborgen.
• Verbeterde planning: Scheid de toegang van leerlingen uit verschillende klassen om het risico op blootstelling en negatieve interacties te verminderen.
• Toezicht: Investeer in extra personeel om toezicht in de kleedkamers te verbeteren en leerlingen een gevoel van veiligheid te geven.

Lees het volledige onderzoek ‘He’s actually very kind’: bullying figurations and the call of capital

Conclusie

De fysieke en organisatorische inrichting van kleedkamers speelt een cruciale rol in de ervaringen van leerlingen met pesten en vernedering. Het onderzoek onderstreept het belang van een multidimensionale aanpak waarin scholen niet alleen aandacht besteden aan individuele pestgedragingen, maar ook aan de ruimtelijke en organisatorische context waarin deze gedragingen plaatsvinden. Door de betrokkenheid van leerlingen in het ontwerp en de organisatie van kleedkamers te vergroten, kunnen scholen een belangrijke stap zetten in het creëren van een veilige en inclusieve omgeving.