Pesten op de sportvereniging – Wat trainers en coaches kunnen doen

Pesten stopt niet bij de schoolpoort. Ook op sportverenigingen komt pestgedrag regelmatig voor, onder kinderen én volwassenen. 1 op de 5 sporters ervaart pestgedrag. Het ondermijnt sportplezier, teamspirit en sociale veiligheid. Deze pagina helpt trainers, coaches, bestuursleden en vrijwilligers om pesten op en rond het sportveld te herkennen en effectief aan te pakken.

Wat is pesten in de sport?

Pesten in de sport is systematisch, gemeen bedoeld, doet pijn en ontstaat vaak binnen ongelijke machtsverhoudingen. Het kan subtiel of zichtbaar zijn, verbaal of fysiek, offline of online. Voorbeelden zijn:

• Iemand structureel niet aanspelen of uitsluiten van teamactiviteiten
• Spottende opmerkingen, bijnaamgebruik of kwetsende grappen
• Negeren of buitensluiten in groepsapps of kleedkamers
• Dreigen of onder druk zetten door groepsgenoten of begeleiders
• Belachelijk maken van sportprestaties of uiterlijk

Waarom pesten vaak onopgemerkt blijft:

• Het gebeurt buiten het zicht van trainers (bijv. in de kleedkamer, groepsapps)
• Slachtoffers geven niet altijd aan dat ze gepest worden
• Ouders en trainers zien het gedrag als ‘stoer doen’ of plagen
• De sportcultuur is soms prestatiegericht en weinig ruimte voor kwetsbaarheid

Wat zijn de signalen?

• Verminderd plezier in sporten, plots stoppen of afhaken
• Vermijden van groepsmomenten of niet willen omkleden
• Spanning, angst of vermoeidheid voor trainingen of wedstrijden
• Terugtrekkend of explosief gedrag

Wat kun je doen als trainer of coach?

1. Creëer een veilige teamcultuur

• Spreek uit dat pesten niet wordt geaccepteerd
• Bespreek groepsnormen en omgangsvormen
• Stimuleer positief teamgedrag en onderlinge steun

2. Herken en benoem pestgedrag

• Observeer gedrag in én buiten het veld
• Grijp direct in bij kwetsende opmerkingen of uitsluiting
• Vraag individueel door bij signalen van teruggetrokken gedrag

3. Ondersteun slachtoffers

• Geef vertrouwen en neem klachten serieus
• Bespreek hoe het slachtoffer ondersteund wil worden
• Betrek ouders als dat nodig is (bij jeugdleden)

4. Betrek de hele groep

• Leg uit dat pesten een groepsprobleem is
• Stimuleer rol van positieve leiders binnen het team
• Bespreek pestgedrag in teamoverleggen of bijeenkomsten

5. Werk samen met bestuur en ouders

• Meld signalen bij het bestuur of vertrouwenscontactpersoon
• Zorg voor duidelijk beleid en vaste aanspreekpunten
• Betrek ouders actief bij het creëren van een veilig sportklimaat

Wat levert een veilige sportomgeving op?

• Meer sportplezier en teamspirit
• Minder uitval en afhakers
• Sterkere sociale banden binnen de club
• Een cultuur waarin iedereen zich welkom en veilig voelt

Pesten in de sport is geen bijzaak. Het raakt het hart van wat sport moet zijn: plezier, verbinding en respect. Als trainer of coach heb je de sleutel in handen om dit bespreekbaar te maken en aan te pakken. Jouw inzet maakt het verschil – op én naast het veld.

Download de handleiding 'Pesten in de sportclub aanpakken' en laat op 19 april zien dat jouw vereniging zich inzet voor een veilige sportomgeving. #dagtegenpesten #pestenvrijsporten #gaoranje