Feiten en fabels over pesten – Wat je écht moet weten

Over pesten bestaan veel misverstanden. Dat het alleen op school gebeurt. Dat het er nu eenmaal bij hoort. Of dat slachtoffers zich niet zo moeten aanstellen. Zulke fabels houden pesten in stand. Op deze pagina zetten we de feiten op een rij en ontkrachten we de meest voorkomende fabels, zodat jij beter begrijpt wat pesten werkelijk is – en hoe je het kunt stoppen.

Fabel 1: “Pesten hoort erbij, iedereen maakt het mee”

Feit: Pesten is geen normaal onderdeel van opgroeien of samenwerken. Het is systematisch, gemeen bedoeld, doet pijn en vindt plaats binnen ongelijke machtsverhoudingen. Pesten kan blijvende psychische schade veroorzaken. Het hoort er nooit bij.

Fabel 2: “Pesten gebeurt alleen onder kinderen”

Feit: Pesten komt op elke leeftijd voor. Op het werk wordt 27% van de werknemers gepest. In sportclubs wordt 1 op de 5 volwassenen gepest. Ook in woonzorgcentra zijn er signalen van structureel pestgedrag. Pesten is geen leeftijdsgebonden probleem.

Fabel 3: “Pesten zie je meteen”

Feit: Veel pestgedrag is subtiel of gebeurt buiten het zicht van anderen. Denk aan roddelen, buitensluiten, negeren of online pesten. Slachtoffers laten vaak niets merken uit schaamte of angst. Pesten is niet altijd zichtbaar, maar wel altijd schadelijk.

Fabel 4: “Slachtoffers zijn zwak of kunnen niet voor zichzelf opkomen”

Feit: Iedereen kan slachtoffer worden van pesten, ook weerbare mensen. Pesten ontstaat in een ongelijke situatie: een groep tegen één, of iemand met meer macht tegen iemand met minder. Zelfs mensen met zelfvertrouwen kunnen daarin geen stand houden.

Fabel 5: “Pesters zijn altijd onzekere mensen”

Feit: Sommige pesters zijn inderdaad onzeker, maar anderen pesten juist om status te verkrijgen of hun positie in de groep te versterken. Ze weten vaak precies wat ze doen en stoppen pas als ze geen steun meer krijgen van de groep.

Fabel 6: “Als je wordt gepest, moet je gewoon terugpesten of het negeren”

Feit: Terugpesten maakt de situatie vaak erger. Negeren helpt meestal niet. Pesten is een groepsprobleem dat alleen stopt als omstanders, leiders en de groep als geheel hun verantwoordelijkheid nemen. Slachtoffers kunnen het niet alleen oplossen.

Fabel 7: “Plagen en pesten zijn hetzelfde”

Feit: Plagen is wederzijds, gelijkwaardig en voor iedereen leuk. Pesten is eenzijdig, langdurig, gemeen bedoeld en pijnlijk. Pesten is geen grapje – het is schadelijk gedrag dat moet stoppen.

Waarom deze feiten belangrijk zijn:

Door feiten en fabels te onderscheiden, kun je pestgedrag beter herkennen, bespreekbaar maken en stoppen. Misverstanden leiden tot ontkenning, wegkijken of slachtofferschuld. Door goed geïnformeerd te zijn, kun je het verschil maken.

Wat kun jij doen?

• Corrigeer fabels als je ze hoort
• Deel de juiste informatie met collega’s, ouders, sporters of leerlingen
• Ga in gesprek over wat pesten is en wat het níet is
• Spreek je uit als je pestgedrag ziet of vermoedt

Feiten helpen om pesten serieus te nemen. Fabels zorgen ervoor dat het probleem blijft bestaan. Maak jij het verschil door mee te helpen de feiten te verspreiden? Samen zorgen we voor bewustwording, actie en een veilige omgeving voor iedereen.