Pesten is een complex en schadelijk probleem dat een diepgaande impact heeft op de betrokkenen

Het wordt gedefinieerd als intentioneel agressief gedrag dat gekenmerkt wordt door een onbalans van macht, die werkelijk of door het slachtoffer ervaren kan zijn. Dit gedrag heeft vaak een hoge waarschijnlijkheid van herhaling en kan zowel fysiek, verbaal als relationeel van aard zijn. Denk bijvoorbeeld aan fysiek geweld, schelden of beledigen, het manipuleren van sociale relaties of het opzettelijk beschadigen van iemands bezittingen. Daarnaast speelt cyberpesten een steeds grotere rol, waarbij digitale platforms een blijvend en publiek karakter aan pesten geven.

Binnen pestgedrag zijn er drie cruciale rollen: de pester, het slachtoffer en de omstander. Pesters zoeken vaak naar dominantie en erkenning en hebben vaak moeite met empathie en zelfcontrole. Slachtoffers zijn meestal kwetsbaar door fysieke, emotionele of sociale factoren, zoals een lage eigenwaarde of beperkte sociale steun. Omstanders spelen ook een belangrijke rol; hun houding en acties kunnen pestgedrag versterken of juist onderdrukken. Helaas blijven veel omstanders passief, vaak uit angst voor repercussies of sociale afwijzing.

Statistieken tonen aan dat pesten piekt rond de leeftijd van 12 tot 14 jaar. Verbaal en relationeel pesten zijn de meest voorkomende vormen, waarbij jongens vaker fysiek pesten en meisjes meer geneigd zijn tot relationele agressie. Toch worden deze verschillen niet altijd consistent waargenomen, en het probleem is zowel wijdverspreid als veelzijdig.

Effectieve aanpak van pesten vereist een combinatie van preventieve en reactieve maatregelen. Preventieve strategieën richten zich op het bevorderen van een respectvolle en inclusieve cultuur, met duidelijke regels en protocollen die pesten ontmoedigen. Dit kan worden versterkt door sociaal-emotionele vaardigheden aan te leren en kinderen te leren hoe ze conflicten kunnen oplossen en empathie kunnen tonen. Reactieve strategieën zijn noodzakelijk op het moment dat pesten zich voordoet. Hierbij is het cruciaal om het pestgedrag direct te stoppen, de betrokkenen te scheiden en een veilige omgeving te creëren waarin slachtoffers zich gehoord voelen. Voor hardnekkige gevallen zijn er gespecialiseerde plannen nodig, zoals counseling en structurele begeleiding.

Cyberpesten vormt een unieke uitdaging door de permanente en publieke aard ervan. Het is essentieel om kinderen bewust te maken van hun digitale voetafdruk en hen te leren hoe ze verantwoord kunnen omgaan met sociale media. Ouders spelen hierin een belangrijke rol door open communicatie te stimuleren, duidelijke grenzen te stellen en bewust te zijn van de digitale omgevingen waarin hun kinderen actief zijn.

Het ondersteunen van slachtoffers begint met luisteren, empathie tonen en hen versterken in hun eigenwaarde. Ouders en scholen moeten samenwerken om een omgeving te creëren waarin kinderen zich veilig voelen om pesten te melden. Dit vereist ook een goede relatie tussen ouders, scholen en andere betrokkenen, waarbij heldere communicatie en begrip centraal staan.

Bron Webinar: An Anti-Bullying Guide for Families, Schools, and Others Working with Children