Pesten op school is een hardnekkig probleem dat steeds complexer wordt door de opkomst van sociale media. Waar vroeger het pesten vooral in de schoolgangen of op het schoolplein plaatsvond, verplaatsen pestgedragingen zich nu ook naar de online wereld. Van bangalijsten tot roddel- en expose-accounts, pesten kent tegenwoordig vele vormen. Het is daarom van groot belang dat scholen actief werk maken van het aanpakken van pesten, zowel offline als online.
Pesten op school: een veelzijdig probleem
Pesten kent vele gezichten: fysiek, verbaal, sociaal, en tegenwoordig ook digitaal. Jongeren kunnen worden gepest om allerlei redenen, zoals hun uiterlijk, afkomst, seksuele geaardheid of om gewoon anders te zijn. Naast het traditionele pesten zijn er moderne varianten zoals:
- Bangalijsten: Lijsten waarop meisjes zonder hun toestemming worden genoemd, vaak met negatieve en seksuele connotaties.
- Roddel- en expose-accounts: Sociale media-accounts waarop roddels worden verspreid of persoonlijke informatie en foto's zonder toestemming worden gedeeld.
- Cyberpesten: Pesten dat plaatsvindt via apps, sociale media, en online games. Dit kan variëren van nare opmerkingen en beledigingen tot het publiceren van privéfoto's of video's.
Deze nieuwe vormen van pesten maken het voor scholen lastiger om in te grijpen, omdat ze buiten de schooluren en -muren plaatsvinden. Desondanks is het essentieel dat scholen verantwoordelijkheid nemen en samenwerken met ouders, leerlingen en andere betrokkenen om dit probleem aan te pakken.
Waarom is pesten aanpakken zo moeilijk?
Het aanpakken van pesten is complex om verschillende redenen:
Onzichtbaarheid van het probleem Veel pestgedrag gebeurt buiten het zicht van leraren en schoolpersoneel. Dit geldt vooral voor cyberpesten, dat zich afspeelt via privéberichten en sociale media. Slachtoffers zijn vaak bang om te vertellen wat er speelt, uit angst voor represailles of uit schaamte.
Normalisering van pesten In sommige groepen of klassen wordt pestgedrag genormaliseerd, waardoor het voor omstanders moeilijker wordt om in te grijpen. Pesters voelen zich gesteund door de groep, en slachtoffers kunnen geïsoleerd raken.
Gebrek aan duidelijke grenzen Wat voor de ene leerling een grap is, kan voor een ander kwetsend zijn. Scholen moeten duidelijke grenzen stellen en een cultuur van respect en inclusiviteit bevorderen om misverstanden en onbewust pestgedrag te voorkomen.
De online wereld is lastig te controleren Scholen hebben geen directe controle over wat er op sociale media gebeurt, maar kunnen wel proberen bewustzijn te creëren en voorlichting te geven. Het feit dat pestgedrag online 24/7 door kan gaan, maakt het moeilijk om in te grijpen. Hierdoor voelen slachtoffers zich vaak opgesloten in een situatie zonder ontsnapping.
Hoe kunnen scholen pesten aanpakken?
Hoewel het moeilijk kan zijn om pesten volledig te voorkomen, zijn er wel verschillende stappen die scholen kunnen nemen om het te bestrijden en te verminderen:
Een duidelijk pestprotocol Scholen moeten een helder en goed doordacht pestprotocol hebben waarin wordt beschreven wat er gebeurt bij een melding van pesten, welke stappen worden ondernomen en welke maatregelen worden getroffen. Dit moet breed worden gecommuniceerd naar leerlingen, ouders en docenten.
Bewustwording en voorlichting Het is belangrijk om regelmatig voorlichtingen te geven aan leerlingen over de gevolgen van pesten, zowel offline als online. Voorlichting over sociale media en de risico's van het verspreiden van privé-informatie, bangalijsten en expose-accounts moet ook een plek krijgen in het lesprogramma.
Opleiden van leerkrachten en personeel Leerkrachten en andere schoolmedewerkers moeten worden getraind om pestgedrag te herkennen en effectief in te grijpen. Dit geldt niet alleen voor fysiek en verbaal pesten, maar ook voor subtielere vormen zoals sociaal buitensluiten of online pesten.
Steun bieden aan slachtoffers Scholen moeten een veilige omgeving bieden waar slachtoffers van pesten zich gesteund voelen. Dit kan door vertrouwenspersonen aan te stellen waar leerlingen naartoe kunnen met hun problemen. Het is ook belangrijk dat leerlingen weten dat ze zonder angst voor represailles kunnen melden wat hen overkomt.
Actieve rol voor omstanders Omstanders spelen een belangrijke rol bij het stoppen van pesten. Door het belang van ingrijpen te benadrukken en leerlingen te leren hoe ze pestgedrag kunnen melden, kunnen scholen bijdragen aan een cultuur waarin pesten niet getolereerd wordt.
Samenwerking met ouders Ouders spelen een cruciale rol in het signaleren van pestgedrag en het ondersteunen van hun kinderen. Scholen moeten een open lijn van communicatie houden met ouders en hen betrekken bij het aanpakken van pestproblemen.
De rol van sociale media
Sociale media bieden veel mogelijkheden, maar brengen ook risico's met zich mee als het gaat om pesten. Leerlingen kunnen slachtoffer worden van anonieme pestaccounts, zoals bangalijsten of expose-accounts, die kwetsende content verspreiden. Scholen moeten proactief werken aan bewustwording rond deze gevaren, en leerlingen trainen in veilig online gedrag.
Het is ook nuttig om afspraken te maken over het gebruik van mobiele telefoons en sociale media tijdens schooluren, en ouders te betrekken bij gesprekken over online veiligheid.
Conclusie
Pesten op school aanpakken is geen gemakkelijke opgave, vooral nu het probleem zich ook verplaatst naar de online wereld. Bangalijsten, roddel- en expose-accounts maken het voor scholen extra lastig om controle te houden op wat er buiten de schooluren gebeurt. Toch is het van groot belang dat scholen hun verantwoordelijkheid nemen en actief werken aan een veilige omgeving voor alle leerlingen. Een sterke samenwerking tussen scholen, ouders en leerlingen is hierbij onmisbaar.
Meer weten over wat je kunt doen als je gepest wordt? Bezoek deze pagina voor tips en advies.