Pesten tussen broers en zussen kan mentale gevolgen hebben

Pesten komt overal voor, ook thuis binnen gezinnen. Vaak wordt dit gezien als iets wat erbij hoort. Gewoon wat plagen of ruziemaken met een broer of zus is toch normaal? Er is een verschil tussen plagen en pesten. Pesten door een broer of zus kan vervelende gevolgen hebben voor de lange termijn. Maar wanneer is iets pesten? En wat kun je daar als ouder tegen doen?

Uitdagen, plagen, ruzie of pesten?

Het is belangrijk om te beseffen dat er ook binnen gezinnen gepest kan worden. Misschien denk je: ‘Mijn kinderen zijn nog jong en dagen elkaar uit’ of ‘ze plagen elkaar gewoon een beetje’. Of je hoort anderen zeggen: ‘Ruziemaken hoort erbij’. Maar deze ‘normale’ ruzies tussen broers en zussen kunnen overgaan in pesten. Het is dus belangrijk om daar alert op te zijn.

Signalen waar je op kunt letten:

Je kinderen kunnen (bijna) nooit goed met elkaar opschieten en laten elkaar (bijna) nooit affectie zien.
De ruzies escaleren vaak en je kinderen praten ruzies niet uit.
De machtsverhouding is ongelijk: een duidelijke pester en gepeste. De pester is bijvoorbeeld ouder, sterker, of agressiever en impulsiever dan de gepeste, waardoor de gepeste hier niet (goed) tegenin kan gaan.

Pesten binnen het gezin voorkomen en aanpakken

Om pesten binnen je gezin te voorkomen of stoppen, kun je als ouder het volgende doen:

Geef het goede voorbeeld. Ook ouders onderling maken ruzie, of ouders met hun kinderen. Zorg dat je ruzies naderhand altijd uitpraat. En probeer te voorkomen dat ruzies zo hoog oplopen dat je persoonlijke, pijnlijke dingen tegen elkaar zegt. Veroordeel iemand niet als persoon, maar wijs zijn of haar ongewenste gedrag af. Slaan, schoppen, uitschelden of andere vormen van fysiek of verbaal geweld gebruiken is altijd verkeerd. Gebeurt dit in jouw gezin toch? Zoek dan steun in je eigen netwerk, bijvoorbeeld bij buren, vrienden of familie. Of klop aan bij het wijkteam.
Geef je kinderen complimenten als ze leuk met elkaar omgaan. Het is goed om hen te laten merken dat je het waardeert als ze fijn met elkaar spelen. Dan geef je aandacht voor positief gedrag, in plaats van alleen aandacht te geven bij negatief gedrag zoals ruzie. Dat betekent overigens niet dat ruzie maken niet mag of niet goed is. Als ze het maar goed kunnen uitpraten.
Praat met elkaar over het pesten. Het is belangrijk om met je kinderen te praten over het pesten. Doe dit apart met de betrokken kinderen, maar ook samen als gezin. Leg uit wat pesten is, wat dit met iemand doet en wat de gevolgen van pesten kunnen zijn. Bespreek samen hoe jullie het graag zouden willen. Probeer met het kind dat pest te achterhalen waarom hij of zij dat doet. Lees meer informatie op de pagina Mijn kind pest. Blijf zelf rustig, word niet boos en neem je kinderen serieus. Praat samen over een oplossing. Hoe voorkomen jullie het pesten, en wat doen jullie als het toch weer gebeurt?
Houd rekening met elkaar en met elkaars gevoelens. Het kan helpen als je je kinderen helpt om rekening te houden met elkaar en te oefenen met nadenken over de gevoelens van een ander. Vraag bijvoorbeeld hoe ze zich zouden voelen als de rollen omgedraaid waren, en laat hen samen een oplossing bedenken die voor iedereen werkt.
Grijp in als een ruzie uit de hand loopt. Dat doe je door te benoemen wat je ziet en wat de gevolgen zijn. ‘Ik zie dat Roos Joris buitensluit en dat Joris nu verdrietig is.’ Vraag de kinderen hoe het opgelost kan worden. Lukt dat niet, help hen dan. Geef een compliment als het je kinderen lukt om daarna zonder ruzie verder te gaan.

Advies vragen

Heb je het gevoel dat het pesten niet minder wordt en dat het gezin eronder lijdt? Of vraag je je af of de situatie in jouw gezin normaal is? Het helpt om hierover te praten en advies te vragen. Bij iemand uit je eigen netwerk, bijvoorbeeld een andere ouder, vriend(in) of iemand uit je familie. Of neem contact op met een professional, bijvoorbeeld iemand uit het lokale wijkteam, of een professional van Veilig Thuis.

Gevolgen van pesten in het gezin

Er is steeds meer wetenschappelijk bewijs waaruit blijkt dat gepest worden door broertjes en zusjes op de langere termijn nare gevolgen kan hebben. Het kan op latere leeftijd bijvoorbeeld leiden tot gedrags- en emotionele problemen, depressie en angsten. Meer over de gevolgen van pesten voor het gezin en voor een klas Gevolgen voor gepeste, pester en omstanders.

Een beetje pesten tussen broertjes en zusjes hoort erbij. Maar als dat pesten te ver gaat dan kan dat mentale gevolgen hebben voor zowel voor de pester als de gepeste. Uit Amerikaans onderzoek onder 3.600 kinderen blijkt dat bij kinderen die door hun broer of zus zwaar werden gepest de kans om mentale ziektes, zoals onder andere schizofrenie te ontwikkelen groot is.

Psychische stoornissen

De kinderen die deelnamen aan het onderzoek werd gevraagd een vragenlijst in te vullen op hun twaalfde en opnieuw toen ze achttien jaar waren. De onderzoekers zagen dat hoe vaker kinderen betrokken zijn in broer/zus pesterijen hoe groter de kans is op psychische stoornissen. Opvallend is dat dat zowel geldt voor het slachtoffer van de pesterijen als degene die pest.

“Tot voor kort werden pesterijen tussen broers en zussen niet gezien als een trauma dat kan leiden tot serieuze psychische problemen”, aldus professor Wolke. “Kinderen besteden veel tijd met hun broers en zussen thuis. Als ze worden gepest of buitengesloten kan dit zorgen voor psychische klachten zoals nu voor het eerst uit onderzoek blijkt.”

Wanneer gaat pesten te ver?

De onderzoekers pleiten ervoor om ouders te wijzen op gevolgen van pesterijen tussen broertjes en zusjes. Maar wanneer gaat het pesten te ver? Dit zijn de dingen waarop je kunt letten: Check of ze zowel hecht als competitief met elkaar zijn

Als er veel strijd is tussen je kinderen wil dat niet meteen zeggen dat ze niet met elkaar kunnen opschieten. Zijn er ook momenten waarop ze goed met elkaar kunnen opschieten en elkaar affectie laten zien, dan weet je dat hun relatie niet alleen maar op strijd is gebaseerd.

Is er constant strijd of niet?

Heb je soms het idee dat je kinderen alleen maar ruzie met elkaar hebben, dat het (te) vaak escaleert en dat er geen verbetering in hun relatie is? Dan is de kans groot dat dit gevolgen kan hebben voor hun psychische gezondheid. Let erop dat deze periodes met ruzie worden afgewisseld met periodes waarin ze wel goed met elkaar opschieten en dat er op den duur een verbetering is in hun relatie.

Wat is de oorzaak?

Let er als ouder op wat de oorzaak kan zijn van een ruzie. Heeft bijvoorbeeld het ene kind het idee dat de ander vaker wordt voorgetrokken? Dit kan ervoor zorgen dat de dynamiek in een relatie tussen broers en zussen is verstoord.

Praat met je kinderen als er ruzie is

Mocht er ruzie ontstaan, praat met je kinderen over de situatie. Wat is er precies aan de hand, wat vindt de een, wat vindt de ander. Neem de argumenten serieus en wimpel het niet af als ‘hij overdrijft altijd’ of ‘zij is altijd zo gevoelig’.

Het is belangrijk als ouder dat je je kinderen vraagt om te stoppen als ze ruzie aan het maken zijn, dat ze moeten gaan zitten en erover moeten praten. Neem je kind ook even apart om te praten over de situatie en vraag hoe zij het zien en wat ze voelen. Durf ook te zeggen dat er consequenties zijn als de situatie zich weer voordoet.

Wat kun je nog meer doen als ouder?

Geef je kinderen complimenten als ze wel leuk met elkaar omgaan. Mocht je het gevoel hebben dat het niet gaat zoals het zou moeten gaan en het gezin lijdt eronder schroom dan niet om contact op te nemen met de huisarts. Je bent echt niet de enige die zich soms afvraagt of die hoeveelheid aan ruzies tussen je kinderen normaal is!

Bron: Huffingtonpost en NJI

Kenniscentrum Pesten per doelgroep

Stichting Stop Pesten Nu vertrouwt volledig op vrijwillige donaties en de inzet van vrijwilligers om haar belangrijke werk mogelijk te maken. Wij ontvangen geen subsidies, waardoor wij volledig afhankelijk zijn van de steun van mensen zoals u.

Tip van de redactie! Heb je haast? Navigeer dan snel naar:

Angela