Doel van de les
Leerlingen uit groep 6 t/m 8 leren om na te denken over waarom het soms lastig is om in te grijpen bij pesten. Ze worden zich bewust van hun eigen gedrag en leren om moed te tonen om voor anderen op te komen. Door samen te praten en na te denken over hun eigen houding, ontdekken ze hoe zij pesten kunnen helpen stoppen.
Lesopbouw
Stap 1: Introductie van het thema (5-10 minuten)
Voorbereiding docent: Start de les met een uitleg over pesten en het belang van opkomen voor anderen. Vertel dat pesten niet alleen een probleem is tussen de pester en degene die gepest wordt, maar dat er ook veel mensen omheen zijn die toekijken.
Te lezen door de docent:
"We gaan het vandaag hebben over pesten en over de moed die je nodig hebt om er iets van te zeggen. Soms zie je dat iemand wordt gepest, maar is het moeilijk om iets te doen. Misschien kijk je liever de andere kant op, of weet je niet wat je moet zeggen. Iedereen heeft hier wel eens mee te maken. Daarom gaan we het hebben over waarom het soms zo lastig is om iets te doen als je pesten ziet."
Stap 2: Redenen om niet in te grijpen bij pesten (10-15 minuten)
Instructies voor de docent: Deel met de leerlingen dat er vaak redenen zijn waarom mensen niet in actie komen bij pesten. Leg elke reden kort uit en bespreek samen met de leerlingen waarom iemand dit zou denken.
Redenen om niet in te grijpen bij pesten:
"Ik heb er niets mee te maken."
Toelichting: Sommige kinderen denken dat pesten niet hun probleem is, en dat iemand anders het wel oplost."Ze zoeken het zelf maar uit."
Toelichting: Soms vinden kinderen dat het slachtoffer zelf iets moet doen om het op te lossen."Zo erg is het allemaal niet."
Toelichting: Misschien vinden kinderen het pesten niet zo erg, of denken ze dat het gewoon een grapje is."Ik wil me er niet mee bemoeien."
Toelichting: Sommige kinderen willen niet in de problemen komen en blijven liever stil."Ik ben bang dat ik zelf gepest word."
Toelichting: Veel kinderen zijn bang dat ze zelf gepest worden als ze iets zeggen."Het helpt toch niet."
Toelichting: Het kan voelen alsof het geen zin heeft om iets te zeggen, omdat de pester toch niet stopt."Het is eigenlijk wel hun eigen schuld."
Toelichting: Soms denken kinderen dat het slachtoffer iets doet waardoor hij of zij gepest wordt.
Vragen om over na te denken
Stel de leerlingen de volgende vragen om het gesprek te starten:
- "Herkennen jullie een van deze redenen? Heb je dat zelf wel eens gedacht?"
- "Welke van deze redenen vind je begrijpelijk? En welke reden vind je niet zo goed?"
Stap 3: Groepsopdracht - in kleine groepjes nadenken (15 minuten)
Instructies voor de docent: Verdeel de klas in kleine groepjes van 3-4 leerlingen. Laat elk groepje samen praten over de redenen om niet in te grijpen bij pesten. Geef ze de opdracht om na te denken over deze vragen:
- Welke redenen vinden jullie een goede reden? Waarom?
- Welke reden vinden jullie eigenlijk niet oké? Waarom niet?
- Wat zou je tegen iemand zeggen die zo’n reden gebruikt om niets te doen als er gepest wordt?
Tip voor de docent: Moedig de leerlingen aan om eerlijk te zijn over hun gedachten en ervaringen. Zorg dat iedereen in het groepje zijn of haar mening kan delen.
Stap 4: Terugkoppeling en klassendiscussie (10-15 minuten)
Instructies voor de docent: Laat de groepjes één voor één hun antwoorden delen met de hele klas. Bespreek samen de verschillende redenen en reacties. Vraag na elk groepje:
- "Welke reden hoorden jullie het vaakst?"
- "Wat zouden jullie doen als iemand die reden gebruikt om niet te helpen bij pesten?"
Toelichting voor de docent: Moedig leerlingen aan om te bedenken wat ze kunnen doen om elkaar te helpen. Vertel dat zelfs iets kleins, zoals een vriendelijk woord of naar een leerkracht stappen, al veel kan uitmaken.
Stap 5: Moed om in te grijpen (10 minuten)
Instructies voor de docent: Leg uit dat het soms spannend is om iets te doen als er gepest wordt, maar dat het belangrijk is om te weten dat iedereen een verschil kan maken. Vraag de klas om ideeën te geven over wat zij zelf kunnen doen om pesten te stoppen, bijvoorbeeld:
- "Wat kun je doen om iemand te steunen die gepest wordt?"
- "Hoe kun je helpen zonder zelf in de problemen te komen?"
Voorbeelden van moedige acties:
- Iemand die gepest wordt vertellen dat je het ziet en dat je er voor hen bent.
- Een vriend vragen om samen naar de leerkracht te gaan om te vertellen wat er gebeurt.
- Een positieve sfeer creëren in de klas door aardige dingen te zeggen tegen elkaar.
Stap 6: Afsluiting en motivatie tot actie (5 minuten)
Voorbereiding docent: Sluit de les af door te benadrukken dat het belangrijk is om iets te doen als je ziet dat er gepest wordt. Vertel dat het veel moed kost, maar dat iedereen samen een veilige plek kan maken waar pesten geen kans krijgt.
Te lezen door de docent:
"Het is niet makkelijk om iets te doen als je pesten ziet, maar door te helpen kun je echt een groot verschil maken. Soms kan één klein gebaar al genoeg zijn om iemand te laten zien dat hij of zij niet alleen staat. Dus laten we samen de moed hebben om elkaar te helpen en ervoor te zorgen dat iedereen zich veilig en fijn voelt, zowel op school als daarbuiten."
Benodigdheden
- Bord of geprinte kopieën van de lijst met redenen
- Pen en papier voor de leerlingen om hun ideeën op te schrijven
Leerdoelen
- Leerlingen leren welke redenen er zijn om niet in te grijpen bij pesten en wat ze daarvan vinden.
- Leerlingen leren reflecteren op hun eigen houding en gedrag.
- Leerlingen leren in gesprek te gaan over het tonen van moed om tegen pesten in actie te komen.
Evaluatie
Beoordeel de les op:
- Betrokkenheid: Namen de leerlingen actief deel aan de groepsopdracht en klassendiscussie?
- Inzicht: Begrijpen de leerlingen de redenen om niet in te grijpen en zijn ze in staat deze kritisch te bespreken?
- Moed tot actie: Hebben de leerlingen nieuwe ideeën opgedaan over wat ze kunnen doen als ze pesten zien?
Met dit lesplan worden leerlingen aangemoedigd om na te denken over hun eigen rol bij pesten, en ontwikkelen ze moed en vaardigheden om op te komen voor anderen.