Rollen bij Pesten
1. Slachtoffer (jongen met geel shirt)
Het slachtoffer is degene die gepest wordt. Kinderen die gepest worden, voelen zich vaak eenzaam, angstig en verdrietig.
2. Pester (jongen met rood shirt)
Pesters pesten omdat ze cool en stoer willen zijn. Pesten kan op verschillende manieren gedaan worden: fysiek (schoppen, slaan), verbaal (uitschelden), relationeel (roddelen), materieel (spullen kapot maken) en cyber pesten (online pesten).
3. Assistent (meisje met rood shirt)
De assistent begint zelf niet met pesten, maar gaat meedoen zodra iemand anders begonnen is. De assistent helpt de pester dus.
4. Versterker (jongen met blauw shirt rechts)
Versterkers pesten zelf niet maar lachen om de pester of moedigen deze aan. De versterkers geven de pester het gevoel dat pesten leuk of grappig is.
5. Verdediger (meisje met cape)
Gelukkig zijn er ook verdedigers. Zij helpen het slachtoffer. Dat kan door tegen de pester te zeggen dat hij of zij moet ophouden, maar ook door bijvoorbeeld met het slachtoffer naar de meester of juf te gaan.
6. Buitenstaander (jongen met blauw shirt links)
Buitenstaanders weten meestal wel dat er gepest wordt, maar bemoeien zich er niet mee. Dit kan het slachtoffer het gevoel geven dat zij het niet zo erg vinden dat er gepest wordt.
“Kinderen maken in een klas onderscheid tussen kinderen die er wel toe doen en kinderen die er niet toe doen. De kinderen die er zogenaamd niet toe doen, zijn vaak het slachtoffer van pesten. De pester wil graag een hoge sociale status en geliefd zijn. Omdat de pester vaak een bovengemiddeld begrip heeft van wat mensen denken en voelen, weet hij ook wat de zwakke plekken zijn van anderen. Door zijn macht te gebruiken, krijgt de pester waardering van anderen en bereikt hij de sociale status die hij wil bereiken”, aldus hoogleraar sociologie Rene Veenstra.
Als je in je hoofd een situatie neemt waarin iemand wordt gepest, welke personen zijn er dan allemaal bij betrokken? Is dat alleen de pester en het slachtoffer?
We spreken in dit geval over de rollen die mensen hebben als het gaat om pesten.
De hele klas/groep speelt een rol bij pesten
Kinderen die pesten, doen dat meestal omdat ze aan anderen willen laten zien hoe cool en stoer ze zijn. Pesten gebeurt daarom bijna altijd als er ook andere kinderen bij aanwezig zijn. Zij vormen het publiek. De reactie van het publiek is heel belangrijk. Als het publiek lacht of de pester aanmoedigt dan heeft de pester het gevoel dat hij of zij inderdaad heel cool en stoer is. Maar als het publiek opkomt voor het slachtoffer dan voelt de pester zich helemaal niet cool en stoer en stopt hij of zij vaak met pesten.
Rapper Snelle, Lars Bos maakt een rap over zijn pestverleden Reünie
Hé lippie heb je haast? Ga je lekker jongen? Je wil toch rapper worden? Rap eens voor me, rapt Snelle in zijn nieuwe hit Reünie over zijn eigen pestverleden. Op school kreeg hij regelmatig zulke opmerkingen en werd hij buitengesloten. ‘Ik werd gepest omdat ik er anders uitzag dan de rest. Daardoor voelde ik me heel alleen.’
Moedig
Samen met stichting Stop Pesten Nu ging de rapper langs een basisschool en langs twee middelbare scholen. Daar schrok hij ervan hoeveel kinderen zelf zijn gepest of het bij anderen hebben gezien. ‘We hebben afgesproken dat als je iets ziet, je er ook iets van zegt. Als je gepest wordt, kun je je heel alleen voelen. Als iemand dan voor je opkomt kan dat al heel fijn zijn. En als je bang bent dat je dan zelf ook gepest wordt, kun je met z’n tweeën doen. Je bent namelijk echt niet de enige die het merkt. Of praat met je leraar. Dat is echt niet kinderachtig, maar juist moedig.’
Raptherapie
Om zich beter te voelen schreef Snelle er zelf vroeger ook al nummers over. ‘Op mijn veertiende rapte ik dat ik vond dat ik mezelf moest kunnen zijn. Dat was een soort raptherapie. Dat nummer kan ik nu trouwens niet meer aanhoren. Praten met mijn vader hielp ook. Probeer dat echt eens met iemand. En weet dat het nooit aan jou ligt.’
Hieronder kun je het nummer Reünie luisteren.
VRAGEN OM IN DE KLAS TE BESPREKEN
- Wie doet wat op deze afbeelding?
- Welke rol neem jij meestal aan (als het niet wenselijk is om dit klassikaal te bespreken de kinderen hier zelf over na laten denken)?
- Hebben kinderen altijd dezelfde rol of kun je ook meerdere rollen hebben? (antwoord: kinderen hebben meerdere rollen, afhankelijk van de situatie)
- Op welke manieren kun je iemand die gepest wordt helpen?
- Waarom heeft het meisje met het gele shirt een cape om?
Bron Beau Oldenburg
Samen met Jan Peeters van Studio Pencl maakte Beau voor de Week Tegen Pesten 2019 (“Wees een held, met elkaar”) een illustratie over de zes rollen (slachtoffer, pester, assistent, versterker, verdediger en buitenstaander) die kinderen in pestsituaties vaak aannemen. De illustratie leent zich uitstekend om pesten in de klas te bespreken en de verschillende rollen uit te leggen. De illustratie kan op groot formaat worden afgedrukt. Gebruik hiervoor de PDF versie. De illustratie mag vrij gebruikt worden.