Ruim 870 duizend slachtoffers van psychisch geweld

In 2024 rapporteerden ruim 870.000 mensen van 16 jaar en ouder dat zij slachtoffer waren van psychisch geweld in de huiselijke kring. Dit komt neer op 6 procent van alle 16-plussers, een percentage dat vergelijkbaar is met de cijfers uit 2020 en 2022. Deze bevindingen komen uit de Prevalentiemonitor Huiselijk Geweld en Seksueel Grensoverschrijdend Gedrag van het CBS en het WODC, gebaseerd op een enquête onder ruim 25.000 respondenten.

Wat is psychisch geweld?

Psychisch geweld omvat herhaaldelijke verbale agressie, intimidatie en dreiging door een gezinslid, partner of ex-partner. Het kan gaan om vernederen, treiteren, bang maken of gecontroleerd worden. Deze subtiele maar destructieve vormen van geweld hebben vaak ingrijpende gevolgen voor de mentale gezondheid van slachtoffers.

Vrouwen lopen meer risico

Vrouwen werden vaker slachtoffer van psychisch geweld dan mannen: 7 procent van de vrouwen tegen 5 procent van de mannen. Vrouwen rapporteerden vooral hogere percentages bij vormen als vernederen, intimideren en gecontroleerd worden. Onder mannen kwamen schreeuwen, vloeken en pesten relatief vaak voor, maar minder dan bij vrouwen.

Jongeren en LGBTQ+ groepen kwetsbaarder

Jongeren van 16 tot 18 jaar rapporteerden met 16 procent het vaakst slachtoffer te zijn, gevolgd door 18- tot 24-jarigen (12 procent). Onder oudere leeftijdsgroepen daalde dit percentage aanzienlijk, met slechts 2 procent onder 65-plussers.

Daarnaast zijn LGBTQ+-groepen disproportioneel vaak slachtoffer. Van de bi-plus en homoseksuele vrouwen gaf 11 procent aan slachtoffer te zijn, bijna twee keer zoveel als gemiddeld. Non-binaire en genderqueer personen rapporteerden zelfs een slachtofferschap van 21 procent, wat wijst op de hoge kwetsbaarheid van deze groep.

Partners vaak plegers, maar ouders ook rol bij jongeren

De partner werd het vaakst genoemd als pleger van psychisch geweld (41 procent), vooral bij 24-plussers. Onder jongeren van 16 tot 24 jaar waren ouders de belangrijkste plegers (63 procent), gevolgd door broers of zussen (50 procent). Bij 35-plussers werden kinderen vaker genoemd als plegers.

Slachtoffers zoeken hulp binnen sociale kring

Hoewel 81 procent van de slachtoffers over hun ervaringen praatte, gebeurde dit voornamelijk binnen hun sociale netwerk. Zo besprak 44 procent het met een vriend(in) en 38 procent met een familielid. Slechts 4 procent meldde het aan de politie en 2 procent aan een medewerker van Veilig Thuis. Vrouwen zochten vaker hulp dan mannen (86 tegen 73 procent).

Aanbevelingen voor aanpak

De bevindingen benadrukken de noodzaak van:

• Bewustwording en preventie: Meer aandacht voor psychisch geweld in campagnes en voorlichtingsprogramma’s.
• Ondersteuning van slachtoffers: Verbeterde toegankelijkheid van professionele hulpverlening.
• Specifieke aandacht voor kwetsbare groepen: Ontwikkel beleid dat jongeren, LGBTQ+-personen en vrouwen beter beschermt.

Lees het volledige onderzoek Prevalentiemonitor Huiselijk Geweld en Grensoverschrijdend Gedrag 2024 (CBS)

Conclusie

Psychisch geweld blijft een hardnekkig probleem in de huiselijke kring, met ernstige gevolgen voor slachtoffers. De cijfers tonen aan dat vooral kwetsbare groepen zoals jongeren en LGBTQ+-personen extra risico lopen. Om dit geweld structureel aan te pakken, zijn gezamenlijke inspanningen nodig van beleidsmakers, hulpverleners en maatschappelijke organisaties. Lees verder (tevens bron)