Wat is pesten?
Pesten is herhaaldelijk, doelbewust gedrag dat bedoeld is om iemand pijn te doen, bang te maken of buiten te sluiten. Dit kan op verschillende manieren, zoals:
- Fysiek pesten: slaan, schoppen, duwen, spullen afpakken
- Verbaal pesten: schelden, beledigen, bedreigen, gemene opmerkingen maken
- Sociaal pesten: roddelen, negeren, buitensluiten, anderen aanzetten tot mijden
- Cyberpesten: pesten via sociale media, chatapps of e-mail, bijvoorbeeld door geruchten te verspreiden, beschamende foto's te plaatsen of gemene berichten te sturen
Pesten is geen ruzie of grapje. Er is meestal sprake van een machtsverschil tussen de pester en het slachtoffer.
Hoe herken ik pesten?
Let op veranderingen in gedrag, emoties, schoolprestaties en sociale contacten:
- Gedrag: stiller, teruggetrokken, prikkelbaar, agressiever
- Emoties: angst, depressie, stemmingswisselingen, onzekerheid
- School: dalende cijfers, spijbelen, angst om naar school te gaan
- Sociaal: minder vrienden, geen zin in sociale activiteiten, terugtrekken
Fysieke tekenen zoals onverklaarbare blauwe plekken, schrammen of kapotte spullen kunnen ook wijzen op pesten.
Wat zijn de gevolgen van pesten?
Pesten kan ernstige korte- en langetermijngevolgen hebben voor het slachtoffer, zoals:
- Emotioneel: laag zelfbeeld, angst, depressie, eenzaamheid, schuldgevoelens
- Fysiek: hoofdpijn, buikpijn, slaapproblemen, verminderde weerstand, verwondingen
- Sociaal: moeite met vertrouwen, sociale isolatie, problemen met relaties
- School/werk: slechtere prestaties, concentratieproblemen, spijbelen
Wat kan ik doen als ik gepest word?
- Praat erover! Vertel het aan iemand die je vertrouwt: ouders, leraar, vriend, vertrouwenspersoon. Je hoeft dit niet alleen te dragen.
- Blijf kalm. Probeer niet boos of overstuur te reageren, dat is wat de pester vaak wil. Loop weg als dat kan.
- Verzamel bewijs. Noteer wat er gebeurt, wanneer en waar. Maak screenshots bij cyberpesten.
- Zoek steun. Blijf dicht bij vrienden die je vertrouwt. Samen sta je sterker.
- Meld het. Praat met je mentor, vertrouwenspersoon of anti-pestcoördinator. Zij kunnen je helpen.
Hoe kan ik iemand helpen die gepest wordt?
- Herken de signalen en spreek het vermoeden uit naar de gepeste persoon.
- Bied steun. Luister zonder te oordelen en vraag hoe je kunt helpen.
- Spreek je uit tegen de pester. Laat weten dat hun gedrag niet oké is.
- Haal er een volwassene bij als de situatie gevaarlijk is of je het pesten niet zelf kunt stoppen.
- Meld het pesten aan een leraar, mentor of vertrouwenspersoon.
Wat als een vriend mij pest?
Pesten door vrienden is extra pijnlijk en verwarrend. Signalen zijn:
- Grapjes maken ten koste van jou
- Je buitensluiten van activiteiten
- Roddels verspreiden
- Gemeen doen en dan zeggen dat het een grapje is
- Je voelt je vaak slecht na contact met hen
Echte vrienden doen je geen pijn. Praat met je vriend over hoe je je voelt. Als het pesten niet stopt, is het belangrijk om afstand te nemen en steun te zoeken bij andere vrienden of volwassenen.
Hoe kan ik een positief klassenklimaat creëren?
- Bespreek met de klas hoe jullie het klimaat ervaren.
- Stel samen prosociale groepsnormen op.
- Wees je bewust van je eigen voorbeeldrol.
- Besteed aandacht aan empathie, prosociaal gedrag en eigen verantwoordelijkheid.
- Organiseer wekelijkse klassenactiviteiten die de saamhorigheid versterken.
- Evalueer regelmatig het klassenklimaat met de groep.
Wat als mijn kind de pester is?
- Blijf kalm en ga het gesprek aan.
- Erken het probleem en maak duidelijk dat pesten onacceptabel is.
- Probeer de oorzaak van het pestgedrag te achterhalen.
- Help je kind om verantwoordelijkheid te nemen voor zijn/haar daden.
- Zoek professionele hulp als je er zelf niet uitkomt.
Onthoud: pesten is nooit de schuld van het slachtoffer. Zoek hulp en steun als je te maken hebt met pesten.