'Ik voelde me een grijze muis die roze wilde zijn'
Vroeger werd ze gepest. Nu is ze hét aanspreekpunt in ons land in de strijd tegen pesten. Bewustwording is zó belangrijk, zegt Patricia Bolwerk uit Deventer, initiatiefnemer van de stichting Stop Pesten Nu.
,,Die pestkop in je hoofd reist je hele leven met je mee.''
INGRID WILLEMS
Patricia Bolwerk: ,,Ik heb angst om succesvol te zijn, maar ook angst om te falen.''
Foto ronald hissink
Gebeurt er iets op het gebied van pesten, dan kan je er vergif op innemen dat de telefoon van Patricia Bolwerk gaat rinkelen. Is ze de eerste die door media wordt benaderd voor duiding van het nieuws. Laatst nog, toen Veronica-dj Giel Beelen een grap dacht uit te halen met zanger Tim Knol, door een stripper binnen te laten tijdens het spelen van een liedje. Tim Knol kon het niet waarderen en beende boos de studio uit.
Patricia wees Giel Beelen via Twitter namens haar stichting Stop Pesten Nu min of meer terecht. 'Beste Giel, plagen is het als beide partijen het leuk vinden en er allebei om kunnen lachen. Het is pesten als de ontvanger het niet leuk vindt, zeker als je ook nog eens je radiomacht gaat inzetten en zeggen dat iemand niet bij jou hoeft terug te komen in de uitzending. Het gaat er niet om hoe grappig jullie dit zogenaamd bedoelen. De ontvanger bepaalt. De reactie van Tim Knol was overduidelijk!'
Heeft Giel Beelen na die tweet nog op u gereageerd?
,,Nee, maar in media werd mijn tweet opgepakt. Hij zei geen spijt te hebben van zijn actie.''
Patrica Bolwerk, 47 jaar. Gescheiden en moeder, zoon van 14. In 2010 richtte ze stichting Stop Pesten Nu op. Inmiddels kan je als het om pesten gaat niet meer om haar organisatie heen. Ze vervult een soort Postbus 51-functie, een kenniscentrum. Een vergaarbak aan informatie. Social media werkt ze dagelijks bij met items over pesten. Zelf gaat ze veelvuldig de boer op. Geeft gastcolleges op scholen, gaat naar bedrijven, naar ouderencentra. Geeft workshops. Maar als Patricia gezegd wordt dat ze inmiddels de belangrijkste speler op de markt is als het om bewustwording gaat en om campagnes tegen pesten, kruipt ze in haar schulp. ,, Ja, ik droom er wel eens van de grootste te worden, zei ik laatst tegen een collega die veel wetenschappelijk onderzoek doet naar pesten. Vol verbazing keek hij me aan. Hij zei, Patries, meen je dat nou echt? Je bént de grootste! Ik, Patricia?''
Een vorm van bescheidenheid?
,,Ik heb angst om succesvol te zijn, maar ook angst om te falen. Een strijd die ik met mezelf voer. Het kan toch niet zo zijn dat Patricia iets doet waarin ze de grootste is, dat Patricia in wat ze doet serieus wordt genomen? Dat komt door vroeger. Werd ik niet gezien en gehoord. Altijd waren er mensen die verbaal veel sterker waren. En als ik dan al iets zei, werd eroverheen gepraat. Dan ging de aandacht naar die ander. Ik voelde me een grijs muisje dat roze wilde zijn.''
Bent u zelf dan ook gepest?
Pesten beschadigt je zelfvertrouwen voor je hele leven
,,Ja. Met name het eerste jaar van het voorgezet onderwijs was zwaar. Ik was verlegen, onzeker. Ik werd door klasgenoten gepest, genegeerd. Zelfs mijn docent Frans pestte me. Hij maakte van mij een soort zondebok en zo werd het voor anderen makkelijk mij te pesten. Hij belde naar mijn ouders, begon over mijn slechte werkmentaliteit, dat ik mijn huiswerk niet maakte en door de les heen praatte. Ik durfde niet eens te praten! In de loop der jaren werd ik steeds bozer op hem. Toen ik mijn rijbewijs haalde zei ik tegen mijn partner: Als ik hem zie oversteken, dan weet ik het verschil tussen het gaspedaal en de rem niet meer. Gelukkig voor hem en mij kwam ik hem niet tegen.''
Namen uw ouders u niet in bescherming?
,,Dat was het dus, op school had ik geen veilige haven, thuis wel. Maar voor mijn ouders was het lastig te twijfelen aan de lezing van de school. Zij konden toch niet verwachten dat hij dat opzettelijk deed? Ze geloofden me niet toen ik heel zacht en onzeker zei dat mijn docent bewust de waarheid verdraaide.''
Toch zag u dit destijds niet als pesten.
,,Nee, ik dacht dat het met mijn karakter te maken had. Dat het aan mij lag. Ik was ook niet mans genoeg om er tegenin te gaan. Dat ik gepest werd, kwam niet in me op.''
Wanneer viel het kwartje?
,,Bij de reünie van die school. Dat was ruim drie jaar nadat ik met Stop Pesten Nu was begonnen. Een jongen vroeg me of ik vanwege het pesten met de stichting was begonnen. Ik wist niet wat ik hoorde, mijn handen bevroren. Ik was inderdaad gepest! Mijn Franse docent kwam ook meteen naar me toe. Zei wel tien keer sorry. Van tevoren dacht ik, ik vlieg hem aan als hij komt. Maar hij was lang niet meer de krachtige man zoals ik hem herinner. Hij was ziekelijk. Karma is a bitch, dacht ik. Ik was klaar met hem. Heb niet eens meer gevraagd waarom hij me pestte.''
Werkt uw pestverleden in uw dagelijks leven nog door?
,,Altijd als ik weer iets nieuws , iets groots begin, dan ben ik zó onzeker. Zoals nu, ben ik hard bezig met een campagne tegen pesten met voetbalclubs uit de eredivisie en eerste divisie. Begint in september. Vele clubs hebben al toegezegd. PSV, Heerenveen en tal van andere. Dan komt het verlegen, onzekere, gepeste meisje weer naar boven dat dan denkt: kom ik wel goed genoeg over? Dan heb ik het Spaans benauwd, hartkloppingen, voel ik mijn klieren in mijn nek, verkrampte kaken. Pesten beschadigt je zelfvertrouwen voor je hele leven. Ik voelde me nooit goed genoeg, zelfs niet als moeder. Dat pestkopje reist je hele leven in je hoofd mee. Dat blijkt ook wel uit recente wetenschappelijke onderzoeken.''
U zegt: ik was me er zelf niet van bewust dat ik werd gepest toen ik begon met Stop Pesten Nu. Wat was dan wel uw trigger ermee te beginnen?
,,Ik gaf leiding in het bedrijfsleven maar ik wilde iets anders. Ik wist niet wat. Ik had zwaar de griep toen ik naar een aflevering van Oprah Winfrey keek. Daar werden pyjamaatjes ingezameld voor kinderen die normaal nooit in een pyjama konden slapen. Ik dacht, ik wil iets doen waarbij ik kinderen gelukkig kan maken in hun hart. Maar wat dan? Een collega vroeg of ik iets kon doen met trainingen waarin je kinderen weerbaarder kan maken tegen pesten. Ik kreeg ook reacties als: 'je bent gek als je iets anders gaat doen en dat pesten is toch niet zo erg'. Dergelijke opmerkingen hoorde ik een paar keer na elkaar. Toen voelde ik een soort oergeweld. Bam bam bam!!! Ik wil dat iédereen gaat praten en schrijven over pesten. Maar tegelijkertijd, hoe wil je dat dan doen Patricia? Je bent geen socioloog, geen pedagoog. Waarom zouden mensen naar je luisteren? Toen begon ik ermee op social media. Ik kreeg met Stop Pesten Nu meteen veel volgers. Ik praat en schrijf erover vanuit mijn hart.''
Voorzitter Patricia Bolwerk van stichting Stop Pesten Nu voelt nog steeds de gevolgen van pesten
U werd vanzelfsprekend geconfronteerd met allerlei nare pestverhalen. Welk verhaal heeft u het meest geraakt?
,,Als ik erover vertel kan ik nog wel huilen van ontroering. Ik gaf een gastcollege op een ROC toen een jongen naar voren stapte. Hij vertelde dat zijn beste vriend, die op een andere school zat, zelfmoord had gepleegd. Bleek dat die jongen op die school was gepest. Zíjn mattie. De jongen realiseerde zich vervolgens dat hij zélf een pester is. De hele zomervakantie zat hij in angst dat de scholier die hij pestte misschien ook wel zelfmoord zou plegen. Het besef was tot hem doorgedrongen wat pesten met iemand kan doen. Kijk, ik krijg er nog kippenvel van op mijn arm.''
Is pesten op scholen het grootste probleem?
,,Als je naar de cijfers kijkt niet eens. 1 op de 10 kinderen. Cijfermatig wordt er meer gepest op het werk, 1 op de 8 en zelfs nog meer onder ouderen, 1 op de 5. Pesten op de werkvloer vind ik het heftigst. Volwassenen zouden zich ervan bewust moeten zijn. Bij bedrijven ga ik ook steeds meer doen met bewustwording van pesten. Kinderen kunnen hun gedrag nog niet altijd overzien, hoe naar dat ook kan uitpakken. Kinderen kunnen bikkelhard zijn, met zelfs zelfdodingen tot gevolg. Pesters zeggen of schrijven: hou toch je bek, maak er toch lekker een einde aan! Als je dat maar vaak genoeg zegt... En weet je wat dan erg is, dan komen er op scholen condoleanceregisters te liggen. Dat is zo hypocriet, wetende dat het pesten op die school plaatshad. Stel je eens voor wat dit doet met de nabestaanden.''
Doen scholen genoeg om het probleem aan te pakken?
,,Ik ben daar gematigd positief over. Docenten hebben door de drukte nauwelijks tijd de klas goed te observeren, al kan je niet alle scholen en leraren over een kam scheren. Pesters zelf zijn ook onzekere mensen. Ze denken door te pesten een hogere status te krijgen. De leerkracht vraagt zich vaak niet af, hoe is hij of zij aan die status gekomen? Op scholen wordt vaak gezegd, pesten is vervelend, maar je wordt er wél weerbaarder van. Maar ik weet en uit onderzoek blijkt ook: pesten leert je niks. Het leert je maar één ding en dat is dat je er buiten valt.''
Interessante informatie:
- Tips bij pesten voor ouders, scholen, ouderen, werknemers, kinderen (omstanders, pestkop, gepeste, meelopers)
- Hulp nodig (praten, chatten, bellen of mailen) over pesten
- Hulp nodig bij online pesten
- Herken jij signalen bij pesten op school
- Pesten in de klas aanpakken en voorkomen
- Sanctieladder bij pesten binnen VO-scholen
- Ons aanbod bij aanpak bij pesten en online pesten (cyberpesten)
- Pesten op het werk pak het aan en doe de Pesttest Pesten op het Werk van FNV
- Pesten op het werk Beleid en factsheets in downloadcentrum
- Pesten heeft dezelfde impact als oorlogsgeweld
