Pesten gebeurt niet in het geheim. Vaak zijn er anderen bij die zien wat er gebeurt, of dat nu op school, op het werk of online is. Deze omstanders hebben een keuze: toekijken of in actie komen. Wie besluit om iets te doen, wordt een actieve omstander – iemand die actief bijdraagt aan het stoppen van pestgedrag en steun biedt aan het slachtoffer. Dit kan het verschil maken tussen een negatieve ervaring die blijft hangen en een situatie die snel de kop wordt ingedrukt.
Waarom is het belangrijk om een actieve omstander te zijn?
Pesten kan ernstige gevolgen hebben voor de persoon die gepest wordt. Angst, stress en een laag zelfbeeld zijn veelvoorkomende effecten, vooral wanneer niemand ingrijpt. Studies tonen aan dat slachtoffers van pesten zich minder eenzaam en angstig voelen als ze worden gesteund door leeftijdsgenoten. Bovendien stopt pesten in meer dan de helft van de gevallen binnen 10 seconden als een omstander ingrijpt. Dit toont de impact van een actieve houding tegen pesten.
Hoe kun je als omstander een actieve omstander worden?
Veel mensen twijfelen om in te grijpen, uit angst zelf het doelwit te worden of omdat ze niet weten hoe ze het moeten aanpakken. Maar er zijn eenvoudige manieren om een positieve verandering te brengen:
- Doorbreek het pestgedrag: zeg iets simpels als "Doe even normaal" of "Waarom zeg je dat?" Dit kan al genoeg zijn om de situatie te doorbreken.
- Verschuif de aandacht: begin over iets anders, bijvoorbeeld "Heb je het nieuws al gezien?" of "Wat was het huiswerk voor morgen?" Zo leid je de aandacht af van het pestgedrag.
- Werk samen: spreek met anderen af dat je elkaar steunt als je pestgedrag ziet. Als meerdere mensen iets zeggen, heeft dat een sterk effect.
- Steun het slachtoffer: ga naast de persoon staan, maak even oogcontact of loop samen weg. Zo laat je zien dat ze er niet alleen voor staan.
- Bied achteraf steun: stuur een berichtje of vraag hoe het gaat. Dit kan een groot verschil maken voor iemand die gepest is.
Wat als je zelf twijfelt?
Soms voelt het spannend om in te grijpen, maar elke kleine actie telt. Zelfs als je niet direct ingrijpt, kun je achteraf steun bieden aan het slachtoffer. Zo draag je alsnog bij aan een veilige omgeving en laat je zien dat pesten niet oké is. Door als groep te laten zien dat pesten niet wordt geaccepteerd, wordt de sociale norm veranderd en krijgt pesten minder kans.
Een cultuurverandering begint bij bewustwording en actie. Stop Pesten Nu moedigt iedereen aan om een actieve omstander te worden. Samen kunnen we een wereld creëren waarin pesten geen plaats heeft.