Pesten, ook cyberpesten, heeft een enorme impact op kinderen. Hoe vaak komt cyberpesten voor en hoe herken je het eigenlijk?

Pesten. Het komt op elke school voor. Pesten op school heeft grote gevolgen voor alle betrokkenen. Een pestkop die niet gecorrigeerd wordt in zijn of haar gedrag zal dit gedrag ook op latere leeftijd blijven vertonen. Zweeds onderzoek laat zelfs zien dat pestkoppen significant vaker crimineel gedrag gaan vertonen.

Ook klasgenoten die getuige zijn van pestpartijen hebben hier last van. De sfeer in de groep wordt negatiever. Vaak zijn kinderen bang om het volgende slachtoffer van pesterijen te zijn. Al deze angst werkt door in de schoolprestaties van de hele klas.

Levenslange gevolgen van cyberpesten

Maar de grootste pijn van pesten wordt natuurlijk geleden door het slachtoffer. Een kind dat gepest wordt, verliest langzaam het vertrouwen. Niet alleen het vertrouwen in de ander, ook het zelfvertrouwen krijgt bij elk pestincident een knauw. Een kind dat gepest wordt, gaat op een bepaald moment geloven dat hij of zij het wel verdiend zal hebben. Positieve opmerkingen worden niet geloofd.Pesten werkt door in het volwassen leven van slachtoffers. Het aangaan van relaties wordt, door een laag zelfvertrouwen, bemoeilijkt. Ook op het werk komen voormalige pestslachtoffers minder goed mee. De kans is zelfs groot dat ze op het werk óók het slachtoffer worden van een pestkop. Slachtoffers van pesten voelen zich vaak eenzaam en waardeloos. Zelfmoordgedachten zijn onder slachtoffers niet ongebruikelijk.

Onderwijs worstelt met cyberpesten

Dat pesten een groot probleem is, wordt in het onderwijs al jaren erkend. Er zijn veel initiatieven om pestgedrag te bestrijden. Een extra uitdaging is alleen dat pesten vaak onzichtbaar is. Pestkoppen weten precies hoe ze ervoor kunnen zorgen dat hun (subtiele) pesterijen onzichtbaar zijn. De komst van het internet heeft hen een nieuw wapen gegeven: cyberpesten.

Bij cyberpesten gaat het pestgedrag een stuk verder dan in het pre-internet tijdperk. Vroeger was een kind veilig zodra het thuis was, maar door social media kunnen pestkoppen hun negatieve gedrag 24/7 voortzetten. De impact van pestgedrag op het kind is door cyberpesten fors toegenomen.

Cyberpesten onderbelicht

Langzaam maar zeker komen er initiatieven op om cyberpesten te voorkomen. Huawei sponsort een SmartBus die scholen in België bezoekt en onder meer wil bijdragen aan de strijd tegen cyberpesten. Ook Cisco, het grootste hardware-bedrijf ter wereld, ziet hoe belangrijk het is om op te treden tegen online pesterijen. Dit bedrijf trad in oktober toe tot een consortium dat gratis VR-lessen tegen cyberpesten aan scholen aanbiedt. 

Hoe veelbelovend deze initiatieven ook zijn, het lijken vooralsnog uitzonderingen. De overheid publiceerde vorig jaar haar MICTIVO3 rapport. In dit rapport inventariseren de onderzoekers wat de stand van zaken op het gebied van onderwijs en ICT is. 

Het Oxford Dictionary voegde “cyberbullying” al in 2011 toe aan haar woordenboeken.

Cyberpesten en ICT-beleid: ontmoedigende cijfers

MICTIVO3 keek onder meer ICT-beleid. De cijfers over cyberpesten zijn ontmoedigend. Ruwweg de helft van de scholen heeft iets van een social mediabeleidsplan. Van de scholen met een dergelijk beleidsplan zegt slechts 40% van de scholen hierin iets over cyberpesten. Over sexting (vaak een bron van pesterijen) heeft zelfs 83% van de scholen niets vastgelegd.

Daar waar iets over het onderwerp is vastgelegd, blijken leerkrachten er zich niet van bewust te zijn dat de school beleid heeft. Slechts 5,8% van de leerkrachten antwoord volmondig “ja” wanneer hen gevraagd wordt of er beleid op het gebied van cyberpesten is. 10,6% geeft een even overtuigd “nee” als antwoord, terwijl 83,7% geen flauw idee heeft.

Steken scholen de kop in het zand?

Je zou kunnen denken dat cyberpesten voor scholen geen groot probleem is. Anders zouden ze er wel iets over vastleggen, zou je denken. Het lijkt er echter op dat scholen oogkleppen op hebben en niet beseffen hoe belangrijk hun rol in de aanpak van cyberpesten is. 

Dat het Oxford Dictionary het woord “cyberbullying” al in 2011 aan hun woordenboek toevoegde spreekt wat dat betreft boekdelen. Cyberpesten is een enorm probleem. Gelukkig begint er langzaam bewustzijn te ontstaan.

Het marktonderzoeksbureau Ipsosdeed onderzoek in 28 landen naar cyberpesten. 75% Van de ondervraagden bleek bekend met het fenomeen cyberpesten, 9% meer dan in 2011. Toch blijkt een kwart van de volwassenen nog nooit van cyberpesten gehoord te hebben. Die bekendheid met cyberpesten is vaak meer dan theoretisch, van alle ouders zegt 33% in hun omgeving een kind te kennen dat slachtoffer is geworden van cyberpesten. Bij 17% van de ouders gaat het over het eigen kind”.

Een mogelijk verklaring (voor de toename van cyberpesten) is het toegenomen gebruik van social media onder jongeren

Mallory Newall, directeur bij IPSOS

“Wereldwijd meldt 1 op de 6 ouders dat ze een kind hebben dat slachtoffer is van cyberpesten. In de VS is dat getal zelfs nog hoger. Daar zegt 1 op de 4 ouders dat hun kind slachtoffer is geworden” , zegt Mallory Newall, directeur bij Ipsos:”Een mogelijke verklaring hiervoor is het toegenomen gebruik van social media onder jongeren”.

Hoe herken je of een kind slachtoffer is van cyberpesten

Cyberpesten is een groot probleem, maar blijft vaak onzichtbaar. Toch zijn er signalen waaraan je kunt zien dat een kind slachtoffer is van cyberpesten. ESET, ontwikkelaar van software voor IT-beveiliging, hebben een overzicht gemaakt van de belangrijkste waarschuwingssignalen.

Onverklaarbare fysieke veranderingen

Wanneer een kind plotseling gewicht of eetlust verliest is dit een signaal dat er iets aan de hand is. Ook slapeloosheid of stressverschijnselen zijn een duidelijk teken dat er iets speelt. Dat kan cyberpesten zijn.

Stemmingswisselingen

Ook niet-fysieke veranderingen kunnen aangeven dat er een probleem is. Heeft een kind plotselinge stemmingswisselingen, of reageert het fel  en heftig op je? Dan wordt het tijd voor een goed en openhartig gesprek. 

De school vermijden

Geen enkel kind heeft elke dag zin om naar school te gaan. Soms verzinnen kinderen van alles om maar niet naar school te hoeven, ze doen bijvoorbeeld alsof ze ziek zijn. Als dit af en toe voorkomt is er niet meteen iets aan de hand. Maar als het een gewoonte wordt, is het tijd om te onderzoeken waarom het kind de school zo graag wil vermijden. Het zou zo maar kunnen zijn dat het kind de pestkop probeert te ontlopen.

Verlies van interesse

Verliest je kind van de ene op de andere dag de interesse in iets waar het altijd heel gepassioneerd op was?  Of trekt het kind zich terug en ontloopt het contact met familie en vrienden? Dan is de kans groot dat je kind worstelt met een groot probleem.

Social media “op zwart”

Social media zijn voor kinderen tegenwoordig bijna net zo belangrijk als zuurstof. Kinderen investeren enorm veel tijd in het opbouwen van hun online social media-profiel. Als een kind zijn of haar accounts op social media ineens sluit, is er iets ernstigs aan de hand.

Ga het gesprek aan

Herken je één van de bovenstaande signalen bij je eigen kind? Dan wordt het tijd voor een openhartig gesprek.

Stel je bij dit gesprek op als gelijke en wees geduldig. De meeste pest-slachtoffers schamen zich enorm voor het feit dat ze gepest worden en zullen in eerste instantie mooi weer spelen. Laat je echter niet met een kluitje in het riet sturen, maar vraag door. 

Hoe verleidelijk het ook is om je kind te geloven als het beweert dat “alles ok” is, je bewijst je kind er geen dienst mee wanneer daarmee de kous af is. Vraag door, vrij van aannames en overtuigingen, net zolang tot je kind het aandurft om over de drempel van schaamte te stappen.

Bron Schoolit.be

Meer weten over cyberpesten en wat je daaraan kunt doen? Ga dan naar Online Pesten (Cyberpesten)