Pesten is een gevoelig onderwerp. Als mentor weet je hoe belangrijk het is om dit gesprek met je leerlingen aan te gaan, maar het is niet altijd eenvoudig. Sommige leerlingen zijn misschien terughoudend om hun gevoelens en ervaringen te delen, terwijl anderen niet zeker weten hoe ze hun zorgen moeten uiten. Daarom is het essentieel om een benadering te kiezen die uitnodigend, boeiend en, vooral, effectief is.
Leerlingen op hun gemak stellen, de deur openen voor openhartige gesprekken en hen uitrusten met de kennis en vaardigheden om pesten te begrijpen, te voorkomen en te bestrijden. Stap voor stap, activiteit voor activiteit, zullen we samenwerken om een veilige en ondersteunende omgeving voor iedereen te creëren.
Wees de mentor die het verschil maakt!
Verkort handboek en lesmaterialen om op een creatieve manier met de leerlingen aan de slag te gaan.
- Inleiding
- Doelstellingen
- Wat is pesten & online pesten?
- Waarom is het belangrijk om voor elkaar op te komen?
- Ongedwongen gesprekstechnieken
- Praktijkvoorbeelden & antwoorden
- Handvatten voor interventie
- Reflectie & afsluiting
1. Inleiding
Als mentor ben je een sleutelfiguur in het leven van je leerlingen. Dit handboek zal je voorzien van de tools en kennis om effectief met leerlingen te praten over pesten en online pesten.
2. Doelstellingen:
- Het begrijpen van de aard en de gevolgen van pesten en online pesten.
- Ontwikkelen van effectieve gesprekstechnieken.
- Leerlingen aanmoedigen om voor elkaar op te komen.
3. Wat is pesten & online pesten?
Pesten
Herhaaldelijk ongewenst gedrag gericht tegen een persoon, wat kan leiden tot fysieke of emotionele schade.
Tip! Alle informatie over pesten kan je vinden in het Kenniscentrum Pesten
Soorten pesten
- Direct pesten: Dit type pesten is openlijk en gemakkelijk waar te nemen. Het kan fysieke of verbale vormen aannemen.
Voorbeelden: slaan, schoppen, schelden, beledigen. Indirect pesten: Dit is subtieler en kan lastiger zijn om op te merken. Het omvat acties die bedoeld zijn om een persoon sociaal te isoleren of zijn/haar reputatie te schaden.
Voorbeelden: roddelen, iemand buitensluiten, verspreiden van valse geruchten.Fysiek pesten: Lichamelijk kwaad doen of dreigen met fysiek geweld.
Voorbeelden: slaan, duwen, spullen vernielen.Verbaal pesten: Het gebruik van woorden om iemand te schaden of te vernederen.
Voorbeelden: schelden, dreigen, belachelijk maken.Relationeel pesten: Pogingen om de sociale reputatie of relaties van een persoon te schaden.
Voorbeelden: iemand buitensluiten, valse geruchten verspreiden.Digitaal/online pesten:
Het gebruik van digitale platforms om iemand te pesten.
Voorbeelden: vervelende berichten sturen, online roddelen, verspreiden van gemanipuleerde foto's.
Oorzaken en gevolgen van pesten
Oorzaken
- Waarom pesten mensen?
- Behoefte aan macht en controle.
- Gevoelens van jaloezie of onzekerheid.
- Culturele, maatschappelijke of gezinsfactoren die agressief gedrag bevorderen.
- Gebrek aan inzicht in of empathie voor de gevoelens van anderen.
- Wat zijn de psychologische en fysieke effecten van pesten op de gepeste, de pester en de omstanders?
Gevolgen
- Gevolgen voor het slachtoffer:
- Lage eigenwaarde
- Angst of depressie
- Academische problemen
- Zelfbeschadigend gedrag
- Fysieke gezondheidsproblemen
- Gevolgen voor de pester:
- Toegenomen risico op delinquent gedrag
- Academische problemen
- Moeilijkheden bij het opbouwen van relaties
- Gevolgen voor omstanders:
- Gevoelens van angst of schuld
- Verhoogd risico op depressie
- Verlies van vertrouwen in het vermogen om in te grijpen
Online pesten / Cyberpesten
Gebruik van digitale media om iemand te intimideren, belachelijk te maken of schade te berokkenen.
Tip! Alle informatie over online pesten (cyberpesten) kan je vinden in het Kenniscentrum Online Pesten
4. Waarom is het belangrijk om voor elkaar op te komen?
- Creëert een ondersteunende gemeenschap.
- Vermindert het gevoel van isolatie bij de gepeste.
- Breekt de macht van de pester.
Tips en informatie voor leerlingen
5. Ongedwongen gesprekstechnieken
Open vragen stellen: Dit moedigt leerlingen aan om meer te delen. Voorbeeld: "Hoe voel je je hierover?"
Actief luisteren: Laat merken dat je echt luistert door te knikken, oogcontact te maken en gerichte feedback te geven.
Gebruik neutrale taal: Probeer te voorkomen dat je oordeelt of labelt. Voorbeeld: In plaats van "Waarom laat je dat toe?", vraag "Kun je me vertellen wat er is gebeurd?"
Wees empathisch: Toon begrip voor hun gevoelens en perspectieven. Voorbeeld: "Dat klinkt echt moeilijk. Hoe kan ik helpen?"
6. Praktijkvoorbeelden & antwoorden
Voorbeeld 1: Een leerling vertelt dat hij/zij online gepest wordt met bewerkte foto's.
- Antwoord: "Dat klinkt erg kwetsend. Dank je voor het delen. Laten we samen kijken hoe we dit kunnen aanpakken."
Voorbeeld 2: Een leerling geeft aan bang te zijn om voor een gepeste klasgenoot op te komen.
- Antwoord: "Het is begrijpelijk dat je je zo voelt. Laten we bespreken hoe je veilig kunt helpen of steun kunt bieden."
7. Handvatten voor interventie
- Identificatie
Leer de tekenen van pesten te herkennen.
- Documentatie
Noteer specifieke incidenten - wie, wat, waar en wanneer.
- Directe interventie
Grijp direct in bij pestgedrag, waarbij de veiligheid van de studenten voorop staat.
- Gesprek
Voer individuele gesprekken met de betrokkenen, inclusief omstanders. Pesten is namelijk een groepsproces.
- Verwijzing
Overweeg verwijzing naar een schoolpsycholoog of counselor voor zowel de pester als het slachtoffer.
- Voorlichting
Zorg voor anti-pest programma's en voorlichting voor de gehele schoolgemeenschap.
7. Reflectie & afsluiting
- Vraag de leerlingen naar hun gedachten en gevoelens na het gesprek.
- Biedt altijd een vervolggesprek aan.
- Overweeg het opzetten van peer-support groepen of anti-pest teams op school.
Met dit handboek ben je uitgerust om het belangrijke gesprek over pesten en online pesten aan te gaan. Onthoud altijd dat jouw rol als mentor van onschatbare waarde is in het leven van je leerlingen. Door deze gesprekken te voeren, bouw je een veiligere en meer ondersteunende gemeenschap op voor iedereen.
Ondersteunende middelen
Wetenschappelijke onderzoeken
► Uitgebreide collectie wetenschappelijke onderzoeken over pesten & online pesten
Overzicht (les)materiaal en werkvormen
Hieronder tref je een overzicht aan met (les)materialen en werkvormen om op een interactieve en creatieve manier met leerlingen in gesprek te gaan over pesten en online pesten (cyberpesten). Helaas laat dit overzicht het op dit moment nog niet toe om het op naam te sorteren. Excuses hiervoor.
|
Boeken over pesten
- vanaf 12 jaar
* De beste en meest recente overzichten van goede boeken over pesten voor het VO en MBO zijn te vinden op de website van de bibliotheek.
► 13 Reasons Why (4 seizoenen) - Serie over pesten
► Choking game docu (onderbouw)
► #Challenge the challenge korte docu (7 minuten)
► Luister, korte film (Brugklas)
► Rosalie (13) Wat nou als je gecyberpest wordt? Documentaire
VO-scholen films over pesten (anderstalig)
► American Girl (2009) (Engels)
► Le Nouveau + lesmateriaal (Frans gesproken, Nederlands ondertiteld)
MBO - Films over pesten
► 13 Reasons Why (4 seizoenen) - Serie over pesten
► #Challenge the challenge korte docu (7 minuten)
MBO films over pesten (anderstalig)
► American Girl (2009) (Engels)
► Le Nouveau + lesmateriaal (Frans gesproken, Nederlands ondertiteld)