Artikelen / Nieuws

Vluchtelingenkinderen en -jongeren lopen een groter risico om gepest te worden, zowel op school als in de bredere samenleving. Onderzoek laat zien dat kinderen die een andere taal spreken, een andere culturele achtergrond hebben of nieuw zijn op een school, vaker het slachtoffer worden van pesterijen en uitsluiting. Dit kan grote gevolgen hebben voor hun gevoel van veiligheid, hun zelfvertrouwen en hun schoolprestaties. Het is daarom belangrijk dat scholen, leerkrachten en ouders zich bewust zijn van deze problematiek en actief werken aan een veilige en inclusieve omgeving.

Het wordt gedefinieerd als intentioneel agressief gedrag dat gekenmerkt wordt door een onbalans van macht, die werkelijk of door het slachtoffer ervaren kan zijn. Dit gedrag heeft vaak een hoge waarschijnlijkheid van herhaling en kan zowel fysiek, verbaal als relationeel van aard zijn. Denk bijvoorbeeld aan fysiek geweld, schelden of beledigen, het manipuleren van sociale relaties of het opzettelijk beschadigen van iemands bezittingen. Daarnaast speelt cyberpesten een steeds grotere rol, waarbij digitale platforms een blijvend en publiek karakter aan pesten geven.

Een recent onderzoek heeft onderzocht welke factoren samenhangen met de melding door ouders dat hun kind betrokken is geweest bij pestgedrag in de voorschoolse leeftijd. Uit een enquête onder 857 ouders gaf 14% aan dat hun kind betrokken was bij conflicten die zij als pesten zouden omschrijven. Het onderzoek werpt licht op hoe leeftijd, groepsgrootte en de waargenomen competentie van personeel een rol spelen in de meldingen van pestgedrag.

De vertrouwensinspecteurs van de Onderwijsinspectie krijgen steeds meer meldingen binnen van ongewenst gedrag binnen het onderwijs. Denk hierbij aan seksuele intimidatie, pesten, discriminatie en psychisch geweld. Ook op de basisscholen ziet de inspectie een toename van meldingen van pesten en ander psychisch geweld, waarbij het geweld steeds ernstiger wordt en vaak ook langer duurt.

Pesten kan zich op veel verschillende manieren uiten en slachtoffers vinden het vaak moeilijk om erover te praten. Daarom is het belangrijk om alert te zijn op signalen die kunnen duiden op pestgedrag. Deze signalenlijst helpt ouders, leerkrachten, collega’s en andere betrokkenen om pesten vroegtijdig te herkennen en actie te ondernemen.

Signalen van pesten bij het slachtoffer

Emotionele signalen

Bij pesten denken de meeste mensen aan slaan, schreeuwen, schelden of ander fysiek geweld. Maar er is een subtielere, vaak onzichtbare vorm van pesten die net zo schadelijk – en soms nog schadelijker – is: buitensluiten. Wanneer iemand wordt genegeerd of buitengesloten door een groep, activeert dit dezelfde gebieden in het brein als fysieke pijn. Het doet pijn, het isoleert en het kan langdurige psychologische gevolgen hebben. Maar waarom sluiten we mensen eigenlijk buiten? En wat kunnen we doen om dit te voorkomen? We gaan in op de oorzaken, gevolgen en mogelijke oplossingen.